(VOV5) - Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Timo Leste Kay Rala Xanana Gusmao ngày 4/9 bắt đầu thăm chính thức Việt Nam. Chuyến thăm kéo dài 2 ngày là chuyến thăm Việt Nam thứ hai của ông Gusmao kể từ tháng 8/2005, khi là Tổng thống Timo Leste, sẽ góp phần thắt chặt thêm quan hệ giữa Việt Nam và Timo Leste, thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực, nhất là tranh thủ sự ủng hộ của Việt Nam để Timo Leste gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Kay Rala Xanana Gusmao diễn ra trong bối cảnh tình hình an ninh, chính trị, xã hội Timo Leste tiếp tục được duy trì ổn định. Năm 2012, Timo Leste diễn ra 2 cuộc bầu cử quan trọng (bầu Tổng thống và bầu cử Quốc hội), thành lập Chính phủ mới nhiệm kỳ 5 (2012-2017). Các cuộc bầu cử được giới quan sát đánh giá là diễn ra trong hòa bình, dân chủ. Ông Kay Rala Xanana Gusmao tiếp tục được bầu làm Thủ tướng đứng đầu Chính phủ liên minh 3 đảng (kiêm Bộ trưởng Quốc phòng và An ninh). Chính phủ nhiệm kỳ mới đã ban hành Chương trình Hành động, đặt ra những mục tiêu khá tham vọng, tập trung vào phát triển nguồn nhân lực, phát triển cơ sở hạ tầng và mở rộng quan hệ đối ngoại.

Thủ tướng Timor-Leste Kay Rala Xanana Gũsmao (Ảnh:BNG)

Chính phủ Timo Leste đang tập trung đẩy nhanh phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo, cải thiện y tế và giáo dục, giữ vững an ninh, tiếp tục thực hiện hòa giải dân tộc. Kế hoạch Ngân sách tiếp tục triển khai 3 trụ cột trong Kế hoạch Phát triển Chiến lược giai đoạn 2011-2030 là vốn đầu tư phát triển xã hội, cơ sở hạ tầng và phát triển kinh tế.

Về kinh tế, thời gian qua, Timo Leste cũng có những bước phát triển nhất định. Tăng trưởng GDP năm 2012 đạt 10% (tương đương năm 2011), thu nhập bình quân đầu người trên 700 USD và đang phấn đấu trở thành nước có ngưỡng thu nhập trung bình vào năm 2015. Hiện Timo Leste đang thảo luận với Indonesia và Australia nhằm thiết lập vùng tam giác phát triển, mở cửa cho đầu tư nước ngoài tham gia kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng trị giá trên 1 tỷ USD…Trong chính sách đối ngoại, Timo Leste tiếp tục đặt trọng tâm vào phát triển quan hệ với các nước lớn và láng giềng khu vực, đồng thời vận động để gia nhập ASEAN. Kể từ khi nộp đơn xin gia nhập ASEAN (3/2011), Timo Leste rất tích cực đẩy nhanh tiến trình mở rộng quan hệ với ASEAN. Các lãnh đạo Timo Leste dự kiến sẽ thăm các quốc gia thành viên ASEAN trong năm 2013 và hiện đã thăm Indonesia, Singapore, Philippines và nay là Việt Nam. Về ngoại giao đa phương, Timo Leste cũng tham gia tích cực vào Liên hợp quốc, nổi bật là đã đón Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon tháng 8/2012, tổ chức Hội thảo về Chương trình Phát triển Hậu 2015 với chủ đề “Phát triển cho tất cả: Chấm dứt xung đột, xây dựng đất nước và xóa đói” tháng 2/2013, tham dự tích cực trong Diễn đàn “Đối thoại Shang-ri La”.

Quan hệ giữa Việt Nam và Timo Leste thời gian gần đây có những bước phát triển, nổi bật là chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam của Tổng thống Hô-xê Ra-mốt Hốt-ta (4/2010), trong đó hai bên đã ký Hiệp định khung về Hợp tác Kinh tế và Kỹ thuật và thiết lập cơ chế ủy ban Hỗn hợp Việt Nam - Timo Leste. Timo Leste mở Đại sứ quán tại Hà Nội từ tháng 4/2012 và cử Đại sứ thường trú tại Việt Nam từ tháng 11/2012. Hợp tác thương mại hai chiều đạt gần 35 triệu USD năm 2012, tăng gần gấp 3 lần so với mức 13 triệu USD năm 2011. 6 tháng đầu năm nay, kim ngạch thương mại đạt gần 20 triệu USD, trong đó đa phần là Việt Nam xuất khẩu sang Timo Leste như gạo và thủy, hải sản. Hiện Công ty Viễn thông Quân đội Việt Nam (Viettel) đang đầu tư dự án cung cấp dịch vụ viễn thông tại Timo Leste trị giá gần 15 triệu USD. Hai nước có nhiều tiềm năng và lợi thế, nhất là trong các lĩnh vực nông nghiệp, dầu khí, thủy sản, xây dựng hạ tầng...để thúc đẩy hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm.

Chuyến thăm của Thủ tướng Timo Leste Kay Rala Xanana Gusmao lần này nhằm khẳng định coi trọng và mong muốn tăng cường quan hệ song phương, hợp tác nhiều mặt với Việt Nam; trao đổi về kinh nghiệm xây dựng và phát triển đất nước, các vấn đề quốc tế, khu vực mà hai bên cùng quan tâm. Với Việt Nam, chuyến thăm cũng là dịp để Việt Nam tăng cường hợp tác với Timo Leste, một nước trong khu vực Đông Nam Á dù chưa là thành viên ASEAN, tìm kiếm, thúc đẩy các lĩnh vực hợp tác vì lợi ích của cả hai bên, cũng như trao đổi các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm./.