Những ngày này, hơn 100 chuyên gia, nhà khoa học trẻ người Việt tiêu biểu ở nước ngoài đang có mặt tại Việt Nam để tham dự Chương trình kết nối Mạng lưới đổi mới sáng tạo. Đây là lần đầu tiên nhiều bộ, ngành của Việt Nam cùng gặp gỡ, trao đổi với đông đảo nhân tài làm việc chuyên sâu trong các ngành, lĩnh vực công nghệ trên thế giới để tìm ra hướng đi thích hợp cho đất nước trong thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0.

Sự kiện diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đứng trước yêu cầu cấp thiết phải xây dựng chiến lược quốc gia về cuộc Cánh mạng công nghiệp 4.0. Chính phủ Việt Nam coi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 với cốt lõi là dữ liệu lớn, robot, trí tuệ nhân tạo... và đang xây dựng chiến lược quốc gia với tinh thần quyết liệt để đưa đất nước phát triển. Chính phủ cũng đang hình thành các trung tâm sáng tạo công nghệ lớn để thu hút các tài năng về làm việc và cống hiến. 

Thời điểm tốt nhất để quy tu tinh hoa của người Việt Nam trên khắp thế giới

Thời điểm tốt thể hiện ở chỗ, chính là nhu cầu phát triển của đất nước và những thách thức đang đối mặt buộc Việt Nam phải tìm cho mình chìa khóa để phát triển, để rút ngắn khoảng cách với các nền  kinh tế đi trước và có thể vượt lên trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Chìa khóa để giải bài toán phát triển tới đây chính là khoa học - công nghệ, đổi mới và sáng tạo. Trong phát triển khoa học công nghệ, thì nguồn nhân lực đóng vai trò then chốt. Từng con người riêng lẻ, từng nhóm người không thể tạo nên nguồn lực. Đó là lý do cần phải có 1 mạng lưới kết nối những con người Việt Nam tài năng trên khắp thế giới trong lĩnh vực khoa học, công nghệ.

Cũng phải nói thêm rằng, các mạng lưới kết nối công nghệ, các nhà khoa học, doanh nghiệp hiện tại đã có nhưng chưa thực sự hiệu quả. Quan trọng nhất, sự kết nối này chưa tạo ra những sản phẩm, giá trị làm thay đổi cuộc sống, đáp ứng nhu cầu phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Đây cũng là lý do mà không ít nhà khoa học, trí thức người Việt Nam ở nước ngoài còn e dè với các lời mới hợp tác với các tổ chức trong nước. Bộ trưởng Bộ kế hoạch và đầu tư Nguyễn Trí Dũng cho biết: "Thông qua sáng kiến Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam, các chuyên gia, nhà khoa học trẻ người Việt tiêu biểu ở nước ngoài sẽ kết nối nhiều hơn nữa những tài năng trí tuệ Việt trên toàn thế giới cùng với các nhà khoa học trong nước tạo thành sức mạnh mới, nguồn lực quan trọng. Từ đó để đưa nước ta không ngừng vươn lên sánh vai với các quốc gia tiên tiến trên thế giới".

Cơ chế chính sách thông thoáng cho hoạt động kết nối đổi mới sáng tạo

Hoạt động của Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam sẽ vận hành theo cách các ý tưởng khoa học sẽ xuất phát từ nhu cầu cuộc sống, doanh nghiệp sẽ đặt hàng, hỗ trợ các nhà khoa học, trí thức nghiên cứu sáng tạo... Cùng với đó, các quỹ đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp sẽ hỗ trợ tài chính để các nghiên cứu được triển khai, thương mại hóa.

Cùng với đó, các bộ, cơ quan của Chính phủ sẽ lắng nghe, tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu các ý kiến của các bạn trẻ tài năng về những giải pháp phát triển đất nước dựa trên nền tảng công nghệ 4.0, để tham mưu cho Chính phủ trong việc xây dựng chiến lược, thể chế, khuôn khổ pháp luật. Phó Giáo sư- Tiến sĩ Hồ Anh Văn, Chủ nhiệm phòng nghiên cứu về rô bốt mềm Viện Khoa học và Kỹ thuật tiên tiến Nhật Bản đề xuất: "Công thức thành công ở về Mạng lưới đổi mới sáng tạo ở Việt Nam chính là phép nhân của sự thành công của trí thức trong nước, Chính phủ và trí thức ngoài nước. Đối với trí thức ngoài nước đó là nhiệt huyết đóng góp vào sự phát triển khoa học và công nghệ đối với đất nước. Trí thức trong nước, bao gồm cả doanh nghiệp đó là sự đón nhận và khả năng đón nhận sẵn sàng hợp tác. Quan trọng hơn là chính phủ phải tạo ra các chính sách cụ thể trong môi trường khoa học công nghệ minh bạch, tự do học thuật, cạnh tranh đầu tư và thúc đẩy hợp tác".

Không đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, đất nước sẽ tụt hậu. Việt Nam có nguồn lực vô giá là con người, cả ở trong nước và nước ngoài nhưng chưa khiến nguồn lực này tạo nên sức bật cho đất nước. Và bây giờ là thời điểm tốt nhất để tập hợp, quy tụ tinh hoa của người Việt Nam trên khắp thế giới, góp phần đưa Việt Nam nhanh chóng bắt kịp, tiến cùng và vượt lên về khoa học, công nghệ và kinh tế.