Sáng 12/11, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37, Hội nghị cuối cùng của Năm ASEAN 2020, chính thức khai mạc tại Hà Nội theo hình thức trực tuyến. Tham dự về phía Việt Nam có Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng, đại diện các bộ, ban, ngành của Việt Nam. Về phía quốc tế có sự tham dự của đại diện đoàn ngoại giao các nước, các tổ chức quốc tế tại Hà Nội. Lãnh đạo cấp cao 10 nước thành viên ASEAN, Tổng thư ký ASEAN tham dự trực tuyến.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nêu rõ đại dịch COVID-19 bùng phát làm đảo lộn cuộc sống toàn cầu và tác động nghiêm trọng đến thành quả kinh tế - xã hội được tích lũy hàng thập kỷ qua. Hơn bao giờ hết, các quốc gia, các dân tộc trên thế giới cần hoà bình, ổn định hợp tác và phát triển; người dân cần được quan tâm, bảo vệ và sẻ chia để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Đánh giá cao vai trò tiên phong, nòng cốt của ASEAN trong đại dịch, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng khẳng định ASEAN đã thành công trong việc duy trì ổn định các hoạt động, giữ vững vai trò, vị thế của mình. Các Đối tác tiếp tục coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN. Tuy vậy, con đường trước mắt còn không ít trở ngại. Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nêu rõ: Định vị chỗ đứng phù hợp cho ASEAN trong thế giới thời kỳ hậu COVID-19 là một vấn đề lớn. Mong muốn và ý chí mạnh mẽ giữ gìn một khu vực hòa bình, ổn định, đoàn kết và thống nhất trên cơ sở luật pháp quốc tế, đã và cần tiếp tục trở thành giá trị cốt lõi của Đông Nam Á và Cộng đồng ASEAN. Trong bối cảnh mới, các nước ASEAN cần thể hiện bản lĩnh, tích cực phối hợp để hiện thực hóa những sáng kiến và kế hoạch phục hồi, với những phương thức hoạt động và hợp tác mới, thực chất và hiệu quả.
Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh chủ trương nhất quán của Việt Nam là giữ vững độc lập, tự chủ, đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ đối ngoại; là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hoà bình, hợp tác và phát triền. Tinh thần đó đã, đang và sẽ tiếp tục là kim chỉ nam cho chính sách đối ngoại của Việt Nam.
Với vai trò là Chủ tịch ASEAN năm 2020, trên tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng", Việt Nam trân trọng sự đoàn kết, ủng hộ, hỗ trợ quý báu từ các quốc gia thành viên, các đối tác và bạn bè của ASEAN để Cộng đồng ASEAN vững vàng vượt qua các thách thức, giữ vững đà liên kết.
 Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị. |
Phát biểu tại phiên khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020 khẳng định trước tác động của đại dịch Covid-19, Chính phủ các nước ASEAN đã đoàn kết cùng hành động ngay từ những ngày đầu, triển khai hành động mạnh mẽ ở cả cấp quốc gia và khu vực. Nhờ đó, đà hợp tác của ASEAN vẫn được duy trì và tiến triển: Khó khăn không chùn bước, thách thức chẳng sờn lòng, dịch bệnh COVID-19 đã không thể cản trở tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN. Hợp tác trên 3 trụ cột vẫn được triển khai tích cực, đúng tiến độ qua kết quả đánh giá giữa kỳ các Kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Thực hiện nhiệm vụ kép vừa chống dịch, vừa thúc đẩy phục hồi, chúng ta sẽ chính thức thông qua tại Hội nghị lần này Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch triển khai cụ thể cho cả 3 trụ cột. Hình thành khuôn khổ đi lại an toàn cho doanh nhân, nhà đầu tư trong bối cảnh COVID-19. Trước mắt, chúng ta có thể xem xét mở lại Lối đi chung cho công dân ASEAN tại các cửa khẩu.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh ASEAN trên tinh thần tự cường, đã tỉnh táo và kiên định tiếp cận cân bằng và hài hòa, giữ vững vai trò trung tâm. ASEAN đã thể hiện nhất quán lập trường nguyên tắc và cam kết mạnh mẽ xây dựng Biển Đông, đề cao ý nghĩa của UNCLOS 1982, là khung khổ cho mọi hoạt động trên biển.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị ASEAN cần tập trung nguồn lực và nỗ lực ở mức cao nhất để từng bước đẩy lùi nguy cơ dịch bệnh COVID-19, đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, việc làm và sinh kế cho người dân. ASEAN cần xác lập vị trí của mình trong sự dịch chuyển sức mạnh kinh tế-chính trị giữa các quốc gia cũng như những điều chỉnh của chuỗi sản xuất-cung ứng toàn cầu.
Trong khuôn khổ các hoạt động của Hội nghị cấp cao diễn ra Phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao 37, Lễ công bố chính thức kết quả năm ASEAN 2020, Hội nghị cấp cao giữa ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Lễ công bố thành lập Trung tâm ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi.