(VOV5)- Ngày 5/6, lãnh đạo Nhóm các nước công nghiệp hàng đầu thế giới (G-7) bày tỏ quan ngại sâu sắc về những căng thẳng đang diễn ra ở Biển Đông và biển Hoa Đông.
Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương- 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam
Tuyên bố của Hội nghị thượng đỉnh G-7 sau ngày họp đầu tiên, diễn ra ở thủ đô Brussels của Bỉ, nói rõ G-7 phản đối bất kỳ bên nào đơn phương tìm cách tuyên bố chủ quyền thông qua hành động đe dọa, ép buộc hoặc vũ lực. Tuyên bố kêu gọi các bên tuân thủ luật pháp quốc tế trong giải quyết tranh chấp chủ quyền.
Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đang gia tăng các hành động đơn phương trên Biển Đông và Biển Hoa Đông, trong đó có việc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương - 981 (Haiyang Shiyou-981) trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam trên Biển Đông.
Ông Vinod Anand, chuyên viên cấp cao tại Viện quốc tế Vivekananda (VIF), vừa có bài viết phân tích trên mạng Merinews.com ngày 04/06, chỉ trích việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam. Ông Vinod Anand cho rằng hành động của Trung Quốc nhằm thể hiện “sức mạnh quân sự” trong khu vực.
Trung Quốc từ lâu đưa ra những đòi hỏi chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông dựa trên cái gọi là “đường chín đoạn” vốn không có cơ sở pháp lý hoặc lịch sử, do đó không có nguyên tắc hoặc luật lệ quốc tế nào chấp nhận.
Về vấn đề này, ông Andrea Margeletti, Chủ tịch Trung tâm nghiên cứu quốc tế của Italy, cho rằng nếu như những năm trước, các tranh cãi hầu hết được giới hạn trên bàn đàm phán ngoại giao và các biện pháp gây áp lực nhằm tăng phụ thuộc về kinh tế, thì nay, với sức mạnh quân sự được tăng cường đáng kể, Bắc Kinh bắt đầu sử dụng chúng để đối đầu với tất cả những ai đang có tranh chấp với họ. Điều này tạo ra căng thẳng không chỉ với Việt Nam mà toàn khu vực. Ông Margeletti cho rằng việc giải quyết các căng thẳng ở Biển Đông không chỉ bằng con đường ngoại giao giữa các nước tranh chấp, mà cần có sự can dự của nhiều bên.
Tại buổi nói chuyện về Việt Nam ngày 04/06, chuyên gia Juan Carlos Minghetti thuộc Trung tâm nghiên cứu về kinh tế và xã hội (CIEYS) của Argentina khẳng định việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan, điều cả tàu và máy bay quân sự tới vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam chứng tỏ Bắc Kinh tìm cách giải quyết tranh chấp thông qua sức mạnh quân sự. Ông cũng bày tỏ hy vọng bất đồng giữa Việt Nam và Trung Quốc sẽ được giải quyết thông qua các biện pháp ngoại giao và các cuộc đối thoại giữa lãnh đạo hai nước. Về phần mình, ông Eduardo R. Hernández, giảng viên của Trung tâm nghiên cứu và đào tạo Héctor P. Agosti, khẳng định Trung Quốc đã có cách hành xử không đúng với Việt Nam trong vấn đề biển đảo, đồng thời kêu gọi các bên tiến hành đàm phán về vấn đề này.
Nội dung bài viết của ông David Koh, nhà tư vấn độc lập người Singapore từng nghiên cứu về Việt Nam trong 20 năm qua, trên nhật báo "The Straits Times" của Singapore ra ngày 05/06, cũng cho rằng việc Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương - 981 (Haiyang Shiyou - 981) tại vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam rõ ràng thể hiện “ý muốn sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp quốc tế”. Ông David nhấn mạnh việc Trung Quốc sử dụng lực lượng bán quân sự tại khu vực này tạo ra “thách thức rất nghiêm trọng đối với những nguyên tắc cơ bản về hòa bình ở khu vực trong vài thập kỷ qua”. Theo ông David Koh, trong hai thập kỷ qua "Trung Quốc chỉ nói suông về ý tưởng của một bộ quy tắc ứng xử, trong khi lại tiến hành hiện đại hóa quân sự và củng cố tuyên bố chủ quyền của mình". Do đó, các nước thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) cần có phản ứng tập thể.
Nhà nghiên cứu của Singapore David Koh khẳng định bây giờ là lúc để ASEAN đánh giá lại mối đe dọa của Trung Quốc ở mức nào đối với trật tự khu vực mà ASEAN đã xây dựng và điều hành một cách cẩn trọng trong suốt bốn thập kỷ qua./.