Nghe phần âm thanh tại đây: 

Ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI phát biểu tại Lễ Công bố PCI 2024. Ảnh: Lê Huy

Trong bối cảnh Đảng, Quốc hội và Chính phủ đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trong năm 2025 và duy trì hai con số trong các năm tiếp theo, ông Phạm Tấn Công – Chủ tịch VCCI nhấn mạnh: “PCI không chỉ là một công cụ đo lường chất lượng điều hành mà còn là nền tảng quan trọng của chương trình tăng trưởng kinh tế. PCI đóng vai trò như một chính sách giúp phát hiện sớm những điểm nghẽn những rào cản vô hình. Từ đó kiến tạo một môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thuận lợi, an toàn và công bằng, đặc biệt trong bối cảnh Tổng bí thư Tô Lâm đã khẳng định về vai trò của kinh tế tư nhân cần trở thành đòn bẩy cho một Việt Nam Thịnh Vượng".

Báo cáo PCI 2024 cho thấy một bức tranh tích cực về cải thiện, điều hành kinh tế cấp tỉnh. Điểm số trung vị đạt 67,67 điểm, tức là tăng 1 điểm so với năm trước và năm thứ 8 liên liên tiếp vượt mốc 60 điểm ngưỡng, được xem là phản ánh một môi trường kinh doanh thuận lợi, nhiều địa phương duy trì được xu hướng cải thiện ổn định như Quảng Ninh, Đồng Tháp, Bắc Giang, Long An… Trong đó, chất lượng đào tạo lao động được doanh nghiệp đánh giá cao, tính minh bạch tăng, chi phí không chính thức tiếp tục giảm. Dẫn chứng một ví dụ điển hình đạt điểm PCI cao nhất năm nay, Ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký VCCI cho biết: “Hải Phòng lần đầu tiên đứng đầu bảng xếp hạng PCI và chúng ta thấy rõ ràng Hải Phòng là địa phương có tốc độ tăng trưởng cao, thu hút đầu tư rất thành công thời gia vừa qua. Lần đầu tiên Hải Phòng đứng đầu bản đồ PCI cũng thể hiện một thông điệp rất quan trọng. Đây cũng là một cơ hội để các địa phương bứt phá. Rất nhiều địa phương khác như Bắc Giang, như Long An, như thành phố Huế hay như những địa phương khác cũng được đánh giá cao lần này”.

Hải Phòng được vinh danh ở vị trí số 1 trong Bảng xếp hang PCI 2024. Ảnh: Lê Huy

Một điểm đáng chú ý là sự thay đổi trong tư duy điều hành của nhiều chính quyền địa phương – từ “quản lý” sang “hỗ trợ phát triển”. Doanh nghiệp cảm nhận rõ hơn tinh thần cầu thị, lắng nghe và đồng hành từ chính quyền cấp tỉnh.

Ông Thân Đức Việt – Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10 chia sẻ: “Năm 2024 vừa rồi chúng tôi có thực hiện một dự án đầu tư một nhà máy mới tại khu công nghiệp Gia Lễ, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình. Chúng tôi thấy Ban quản lý khu kinh tế cũng như khu công nghiệp của tỉnh Thái Bình, cùng với chế độ một cửa tạo rất nhiều điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện dự án xây dựng, mở rộng nhà máy của chúng tôi ở Thái Bình. Điều này chứng tỏ khung đánh giá của chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh được thực hiện đã lan tỏa đến tất cả các tỉnh thành. Vì vậy đã có những thay đổi rất lớn để tạo một môi trường kinh doanh thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp trong những năm qua”.

Các công nhân May 10 đang làm việc tại nhà máy. Ảnh: may10.vn

Tuy nhiên, đằng sau những con số tích cực và nỗ lực cải cách rõ ràng, vẫn còn những điểm nghẽn khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong thực tiễn triển khai. Những điểm nghẽn đó không phải xuất phát từ chính quyền địa phương mà bắt nguồn từ sự chồng chéo và thiếu thống nhất trong các quy định pháp luật. Ông Thân Đức Việt – Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10 – chia sẻ trong quá trình triển khai nhà máy tại Thái Bình. “Cụ thể là hiện nay chúng tôi đang thực hiện nghiệm thu dự án xây dựng. Trong nghiệm thu ghi rất rõ là chúng tôi phải thẩm định được quan trắc môi trường, giấy phép về thực hiện tuân thủ môi trường. Tuy nhiên dự án của chúng tôi hoàn thiện rồi, chúng tôi đi vào hoạt động rồi, sau 3 tháng chúng tôi cần phải quan trắc cái đó thì mới nghiệm thu về môi trường, về xả thải. Đây là một điểm vênh”.

Không chỉ vướng mắc trong các thủ tục cụ thể như câu chuyện của Tổng Công ty May 10, những điểm nghẽn còn đến từ chính cách tư duy trong xây dựng và thực thi pháp luật. Từ góc nhìn chuyên gia, ông Nguyễn Đình Cung – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, cho rằng phải thay đổi tư duy làm luật, sẵn sàng đập bỏ hoặc phá bỏ những thứ không hợp lý để hoàn thiện cái mới. Ông dẫn chứng: “Những luật như Luật Khoa học công nghệ đang chuẩn bị thông qua, Luật Chất lượng sản phẩm chuẩn bị thông qua. Theo tôi hai luật này về căn bản quy định cùng một vấn đề nên gộp lại và phải đặt mục tiêu, đặt ra tiêu chí rõ ràng”.

Những vướng mắc của doanh nghiệp hay sự chồng chéo trong hệ thống luật cho thấy sự cấp thiết phải đổi mới tư duy làm luật và đặt doanh nghiệp vào vị trí trung tâm trong phát triển như tinh thần của Nghị quyết 66 về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân vừa mới được Tổng Bí thư Tô Lâm ký và ban hành. Chính bản thân các doanh nghiệp cũng đang rất mong chờ đón nhận những cải cách tích cực từ Trung ương. Ông Thân Đức Việt chia sẻ: “Chúng tôi cho rằng có lẽ đây là một tin vui đối với cộng đồng gần 2 triệu doanh nghiệp của Việt Nam và trên 90 % thuộc khối doanh nghiệp tư nhân. Điều này chúng tôi đánh giá đây là một trong những thay đổi rất lớn mang tính bước ngoặt trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc như Tổng bí thư Tô Lâm đã nói”.