Nếu quý vị từng xem bộ phim Mưa đỏ, hẳn quý vị sẽ khó quên những giai điệu trầm hùng, da diết và đầy cảm xúc đã góp phần làm nên linh hồn cho tác phẩm điện ảnh đặc biệt này. Phía sau những nốt nhạc đó là tâm huyết của một nhạc sĩ tài năng - người đã dành trọn cảm xúc và tinh thần của mình để khắc họa chiều sâu lịch sử qua âm thanh.

BTV Bảo Trang trò chuyện cùng nhạc sĩ Cao Đình Thắng – Giám đốc âm nhạc, nhạc sĩ của phim Mưa đỏ, cũng là một gương mặt quen thuộc trong làng âm nhạc Việt Nam. Anh sẽ chia sẻ cùng chúng ta về hành trình sản xuất nhạc cho phim, những cảm xúc phía sau từng bản nhạc, cũng như con đường âm nhạc của riêng anh.

Nhạc sĩ Cao Đình Thắng trò chuyện về âm nhạc trong phòng thu của VOV5

NS Cao Đình Thắng: Vào mùa hè của năm 2024, tôi được đạo diễn – NSƯT Đặng Thái Huyền liên lạc, trao đổi về một dự án mà khi đó chị vẫn chưa nói với tôi đó là dự án gì. Khi tôi đến gặp chị, chị mới đưa ra kịch bản “Mưa đỏ”, và thật bất ngờ vì tôi đã đọc qua tiểu thuyết này rồi và cũng rất xúc động. Tôi cũng không nghĩ là đạo diễn – NSƯT Đặng Thái Huyền lại tin tưởng và giao cho tôi làm Giám độc âm nhạc, đồng thời là nhạc sĩ của phim luôn. Tôi nghĩ rằng đó là một cái duyên bởi kịch bản Mưa đỏ nói về 81 ngày hàng đêm Thành cổ Quảng Trị, đó cũng là quê ngoại của tôi nên tôi đã rất thân thuộc với những câu chuyện về Thành cổ Quảng Trị rồi. Đến khi đọc hết kịch bản, đã hiểu rõ những nội dung trong đó rồi, tôi lập tức đồng ý làm âm nhạc cho bộ phim này.

BTV Bảo Trang: Điều đầu tiên anh cảm nhận được từ kịch bản hoặc tinh thần của bộ phim này là gì? Và điều đó có ảnh hưởng như thế nào đến cảm hứng sáng tác những bản nhạc trong phim của anh?

NS Cao Đình Thắng: Mưa đỏ là tiểu thuyết đã rất nổi tiếng của nhà văn Chu Lai. Bản thân nhà văn cũng là một chiến sĩ đặc công, nên ông hiểu rất rõ về người lính,  hiểu rất rõ về các cuộc chiến. Đạo diễn – NSƯT Đặng Thái Huyền cũng là một người lính, và tôi cũng là một người lính. Bởi vậy, chúng tôi rất đồng cảm, đồng điệu, rất hiểu và rất gần gũi với nội dung phim. Tôi có cảm giác như đấy là những người thân của mình đã từng trải qua. Bản thân tôi cũng có người thân đã từng là chiến sĩ ở thành phố Quảng Trị, nên tôi cảm thấy mình như hòa vào bầu không khí của những ngày tháng đấy. Có cảm giác như mình đọc từng chữ một mà mình hiểu được, ngẫm được, tưởng tượng được mình đang sống thời kỳ đó, phải trải qua những gì mà những anh hùng liệt sĩ đã trải qua. Họ không ngại hy sinh tất cả vì nền độc lập của Tổ quốc. Và khi đọc xong, ngay lập tức cảm hứng sáng tác trào lên trong tôi, sục sôi lên. Tôi có thể định hình được là đối với những tuyến nhân vật nào thì tôi dùng chủ đề âm nhạc kiểu gì. Bởi vì mình đã quá quen thuộc rồi và trong mình đã như có sẵn vậy, âm nhạc tự phát ra.

BTV Bảo Trang: Với một bộ phim mang đề tài về chiến tranh và đậm chất liệu lịch sử, anh đã tiếp cận việc sáng tác nhạc nền như thế nào để có thể vừa truyền tải được cảm xúc mà cũng giữ được sự tôn trọng đối với bối cảnh và nhân vật?

NS Cao Đình Thắng: Khi bắt tay vào viết âm nhạc cho phim Mưa đỏ, rất may vì trước đấy tôi đã đọc rất nhiều tư liệu lịch sử về cuộc chiến tranh của đất nước, không phải riêng về Thành cổ Quảng Trị. Tôi là giảng viên trong môi trường quân đội, cũng may mắn được gặp nhiều chứng nhân lịch sử, được đi, được chứng kiến, được cảm nhận. Vậy nên tôi đã tổng hợp lại những điều đó, và suy ngẫm xem mình nên làm như thế nào để âm nhạc trong phim vang lên vừa hoành tráng, vừa xúc động mà vẫn là âm nhạc để cho người Việt Nam nghe và cảm nhận rằng đó chính là đang nói về Việt Nam chúng ta đấy, đang ngợi ca những người anh hùng của mình đấy. Tôi không muốn sử dụng những chất liệu hay nhưng lại không gần gũi.

BTV Bảo Trang: Trong quá trình làm nhạc cho phim Mưa đỏ, có khoảnh khắc hay phân đoạn nào khiến anh đặc biệt xúc động, trăn trở khi làm nhạc cho phân đoạn đó?

NS Cao Đình Thắng: Có người đã kể với tôi rằng, trong cuộc chiến tranh ở Thành cổ Quảng Trị mùa hè năm đó rất nhiều chiến sĩ hi sinh, đa số là những người trẻ. Trong kịch bản phim có một nhân vật như thế - một người lính chưa học xong cấp 3 nhưng vì tình yêu với Tổ quốc đã sẵn sàng viết đơn máu xin ra trận. Người lính đó khi bị thương và được thả về trên thuyền để trôi về phía bờ của chúng ta đã bị địch phát hiện và nã pháo. Người lính trẻ đã hy sinh và cũng chỉ kịp kêu lên “mẹ ơi” rồi chìm xuống nước. Phân cảnh đó thú thật là không thể kìm được nước mắt. Tôi vẫn nhớ là khi tôi viết nhạc cho phân cảnh này đã rất xúc động, nước mắt cứ rơi xuống ướt cả phím đàn. Rồi đến khi vào phòng thu âm, tôi đã mời Trung tá Đỗ Thị Phương Mai, Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc của Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội vào thu âm. Chị đã yêu cầu tắt hết đèn trong phòng thu, đốt lên một ngón nến, và vừa hát chị vừa khóc... Như vậy mới thấy được rằng câu chuyện về những người lính luôn là một bản anh hùng ca mang đến cảm xúc rất nhiều, kể cả đối với chúng tôi – thế hệ không sống trong thời kỳ chiến tranh nhưng vẫn có thể cảm nhận được những gì mà cha ông đã phải trải qua.

Đoạn nhạc cho phân cảnh đó, tôi đã viết và đặt tựa đề “Lời ru cho Tú”. Đó là lời ru của người mẹ ru con lần cuối trước khi con đi xa. Khi vào rạp chiếu phim Mưa đỏ, tôi không xem phim nữa mà tôi lại xem khán giả, để có thể cảm nhận phản ứng của mọi người khi xem phim và nghe những bản nhạc của tôi.

Trong phim Mưa đỏ có rất nhiều phân cảnh lấy nước mắt người xem. Một phân cảnh mà tôi hấy cũng rất xúc động là cảnh người Tiểu đội trưởng tên là Tạ hy sinh. Anh ấy có để lại một bức thư cho vợ, nói đại ý rằng phần của anh trả nợ nước như vậy đã trọn vẹn rồi, còn em nếu hữu duyên gặp ai thì hãy lấy người ấy. Sau này khi hết chiến tranh, nếu còn nhớ đến anh thì tìm đến nơi đấy, nơi anh được chôn ở đó. Anh ấy viết bứ thư như thể đã biết trước được anh ấy sẽ đi xa mãi mãi... Và tôi đã viết bản nhạc “Bức thư của Tạ”.

BTV Bảo Trang: Theo anh thì điều gì đã tạo nên một bản nhạc phim thành công, không chỉ phục vụ cho cảnh quay mà còn có thể chạm đến trái tim người xem, đặc biệt là như bộ phim Mưa đỏ?

NS Cao Đình Thắng: Khi tôi đang còn là một sinh viên và được đi theo thầy để học sáng tác âm nhạc, thầy của tôi đã dạy rằng: âm nhạc là để nghe, để cảm nhận chứ chúng ta không thể nào dùng kỹ thuật để phô bày lên được. Thầy dặn tôi khi đọc kịch bản, nếu thấy giai điệu nào mà đánh lên nghe thấy hay và hợp thì đó chính là nhạc phim đó. Rất đơn giản thế thôi! Khi tôi viết nhạc cho phim Mưa đỏ, thú thật là tôi cũng làm như thế. Tôi xem phim và thấy trong đầu lóe lên chủ đề âm nhạc gì thì tôi biết đấy chính là nhạc cho phân cảnh đó rồi.

BTV Bảo Trang: Vâng, quả thực nghe nhạc sĩ Cao Đình Thắng nói thì có vẻ như rất đơn giản. Nhưng nó lại cần một chiều sâu cảm xúc, cũng như sự đồng cảm như sống trong những thước phim đó thì mới có thể cho ra đời được những bản nhạc phim cảm xúc như thế. Được biết là ngoài Mưa đỏ, anh cũng từng tham gia nhiều dự án âm nhạc khác. Có dự án nào khiến cho anh cảm thấy mình thực sự được làm nghề, tức là được sống trọn với nghề sáng tác hay không?

NS Cao Đình Thắng: Từ khi tốt nghiệp ở Học viện Âm nhạc Tchaikovsky, về nước giảng dạy và hoạt động nghề nghiệp, tôi cũng đã tham gia rất nhiều dự án lớn nhỏ, kể cả dự án tầm quốc gia. Đối với người nhạc sĩ, khi tham gia một dự án gì, mình cũng đều dành toàn bộ tâm huyết, công sức của mình để hoạt động nghệ thuật. Tôi là một nhạc sĩ vừa sáng tác, vừa phối khí, nên tôi đã làm ra nhiều bản phối, góp phần làm mới những ca khúc Việt Nam. Ví dụ như ca khúc “Tình em” của nhạc sĩ Huy Du - một ca khúc đã quá quen thuộc rồi, với âm hưởng nhẹ nhàng, uyển chuyển, thướt tha. Nhưng trong bản phối khí của tôi, tôi vẫn giữ lại sự uyển chuyển, thướt tha nhưng cũng mãnh liệt, hào hùng để ca sĩ Vũ Thắng Lợi hát trong sự kiện ra mắt Dàn Giao hưởng Quân đội tại Nhà hát Quân đội khu vực phía Nam vào ngày 30/4/2025 vừa qua.

Trước đó, tôi cũng đã tham gia chuyển soạn và dàn dựng rất nhiều chương trình lớn khác. Có thể kể tới chương trình ra mắt Nhà hát Hồ Gươm, chương trình kỷ niệm 100 năm ngày sinh của cố nhạc sĩ Văn Cao. Tôi cũng là người chuyển soạn âm nhạc bài Tiến quân ca trước khi dẫn vào Quốc ca...

Về mảng sáng tác, tôi có ca khúc “Bánh trôi nước” viết trong dịp kỷ niệm 250 năm ngày sinh của thi sĩ Hồ Xuân Hương. Việc sáng tác ca khúc “Bánh trôi nước” này cũng là thách thức của tôi, bởi trước đó đã có rất nhiều bài hát phổ từ bài thơ “Bánh trôi nước” rồi. Nhiệm vụ của tôi là phải phổ nhạc sao cho “Bánh trôi nước” vang lên mà vẫn mang màu sắc của vùng Nghệ Tĩnh, đồng thời âm nhạc phải thể hiện sự ai oán và tính chất trong từng lời thơ của Hồ Xuân Hương. Mặc dù bài thơ này chỉ vài câu thôi, nhưng mỗi câu đều phải là những điểm nhấn riêng, và tôi đã phải mất đến 2 tuần nghiền ngẫm 4 câu thơ để cho ra được ca khúc.

BTV Bảo Trang: Anh có lời khuyên hay chia sẻ nào dành cho các bạn trẻ yêu thích sáng tác, đặc biệt là những người mong muốn viết nhạc cho điện ảnh?

NS Cao Đình Thắng: Tôi rất mong các bạn trẻ lựa chọn con đường sáng tác thì hãy xem như đó là tình yêu, là niềm đam mê vậy. Khi sáng tác, không phải chỉ đơn giản là mình viết ra những giai điệu, mà sáng tác là một sự tổng hợp của rất nhiều những điều khác. Nó là sự lắng đọng, kết tinh từ nhiều góc nhìn mà con người có thể tiếp thu được, trong đó có triết học, văn học, kinh nghiệm sống... Theo quan điểm cá nhân, tôi nghĩ rằng kể cả chúng ta có kỹ thuật như thế nào, thì âm nhạc vang lên vẫn là để cho tâm hồn rung động được. Vì thế, khi viết nhạc, chúng ta cứ theo con tim của mình, theo cảm xúc, theo tâm hồn của mình thôi!

BTV Bảo Trang: Vâng, xin cảm ơn nhạc sĩ Cao Đình Thắng. Chúc nhạc sĩ sẽ có những thành công hơn nữa trên con đường âm nhạc của mình!