Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Với hơn 84.000 ha hiện có - Sơn La đã trở thành địa phương có diện tích cây ăn quả lớn nhất miền Bắc và đứng thứ hai cả nước. Ảnh: VOV

“Tôi xin giới thiệu đường dây đi trên giàn cây này là hệ thống tưới nước tự động và nguồn nước này gia đình kéo từ suối về đến nương là 1km. Trồng cây mận liên quan đến nước để đảm bảo tưới đều để cây mận phát triển đều cho quả to mọng, giòn, ngọt.”

Đưa mận và các loại cây xoài, nhãn… lên sườn dốc, gia đình anh Vì Văn Việt, dân tộc Sinh Mun ở bản Bon Khằm, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La, tìm tòi, học hỏi và đầu tư hệ thống tưới nước tự động cho vườn cây của gia đình, trong đó có hơn 1 héc ta mận chín sớm.

Anh Vi Văn Việt cho biết: “Trước đây diện tích đất này của gia đình chủ yếu trồng ngô, sắn nhưng hiệu quả kinh tế kém. Qua quá trình nghiên cứu và đi học hỏi các vườn mận của các mô hình đẹp về tôi đã đầu tư trồng mận. Vừa rồi tuy ảnh hưởng của dịch bệnh covid, nhưng mỗi năm vẫn thu được 200 triệu đồng.”

Gia đình anh Việt và hầu hết các hộ dân ở Bon Khằm vốn gắn bó với cây ngô, sắn từ nhiều đời nay; số ít cây ăn quả có trong vườn nhà cũng thường để nó khắc lớn, tự ra hoa, kết trái, quả thu được chừng nào hay chừng đó. Khi xã, bản vận động chuyển đổi sang trồng cây ăn quả, anh cũng không dám chắc là cây sẽ cho trái. Tuy nhiên vừa làm, vừa học hỏi. Với cây mận, khi ra quả, gia đình chịu “hy sinh” đến 30% sản lượng mỗi cây, chỉ để lại những trái ngon nhất để phát triển thành mận chín sớm; đồng thời, mạnh dạn đầu tư hàng chục triệu đồng hệ thống tưới nước tự động cho vườn cây… Kết quả, đã cho ra sản phẩm mận chín sớm với những quả da căng bóng, to giòn, giá bán từ 70.000 – 80.000 đồng một cân, nên chỉ riêng hơn 1 héc ta mận đã giúp gia đình anh trở thành triệu phú trên đất Bon Khằm.

Tỷ phú trẻ Phạm Văn Dương, Giám đốc Hợp tác xã nhãn chín sớm Bảo Dương ở bản Trại Giống, xã Nà Nghịu, huyện Sông Mã (Sơn La), cũng là một nông dân chính hiệu. Thực hiện chủ trương chuyển đổi trồng và thâm canh cây ăn quả trên đất dốc; tận dụng lợi thế diện tích nhãn truyền thống sẵn có ở địa phương và từ khát vọng vươn lên của tuổi trẻ, anh đã mạnh dạn tìm tòi, học hỏi, để rồi trở thành người đầu tiên triển khai mô hình nhãn chín sớm cho hiệu quả kinh tế cao ở vùng đất biên cương này.

Toàn tỉnh Sơn La hiện có hơn 28.300 hộ nông dân SXKD giỏi các cấp. (Trong ảnh: Anh Phạm Văn Dương, Giám đốc HTX nhãn chín sớm Bảo Dương, Sông Mã, Sơn La). Ảnh: VOV

Anh Phạm Văn Dương cho biết: “Bắt đầu mình cũng làm từ cây nhãn miền suy ra cây nhãn sớm, nhưng cũng chưa thành công cho lắm. Tôi có đi miền Nam hai lần tìm hiểu và mang được thuốc về mình sử dụng thì thấy hợp. Sau đó ra được hoa thì mình lại chưa hiểu về quy trình chăm sóc và tỉa cành. Cây này đòi hỏi phải tỉa mạnh tay hơn nhãn chính vụ. Nhãn chính vụ nó tự bỏ quả khi không nuôi được, nhưng nhãn này nó đeo, không bỏ quả nào luôn, nên mình phải tỉa. Một cây mình xác định để 1 tạ là mình phải để bao nhiêu chùm cho đủ 1 tạ là phải tính, nếu để quá lên thì quả sẽ không to, không bán được đầu vụ và giá thành cũng không được cao.”

Sau hơn 6 năm ghép những mắt giống đầu tiên của nhãn chín sớm với cây nhãn truyền thống sẵn có ở địa phương, đến nay, toàn bộ 13 ha nhãn của Hợp tác xã do anh chủ nhiệm đều đã chuyển thành nhãn chín sớm.

Vụ nhãn năm 2022 này, với giá bán ổn định từ 30 - 40 nghìn đồng một cân, anh và nhiều thành viên trong Hợp tác xã đã thu hàng tỷ đồng: “Cây này khi đã đậu quả bắt buộc phải có nước cho đến gần lúc thu hoạch để bán. Cây nhãn miền có thể 1 tháng không có nước vẫn chịu được hạn, nhưng nhãn chín sớm trong vòng 1 tháng mà khô hạn, không có nước tưới thì quả nó sẽ dừng, không lớn. Về ủ mầm hoa thì cây nhãn sớm nó ủ dài hơn nhãn chính vụ 10 ngày; nhãn kia ủ mầm hoa chỉ từ 25 đến 30 ngày, nhưng nhãn chín sớm phải từ 30 – 35 ngày.”

Theo ông Nguyễn Thành Công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, địa phương hiện đã có khoảng 30% nông dân sống được từ trồng hoa quả; trong đó, rất nhiều hộ gia đình mỗi năm có mức thu nhập từ 200 triệu trở lên; số có mức thu hàng tỷ đồng mỗi năm cũng không còn là hiếm: “Chúng ta thấy xoài, nhãn, hay cá biệt là na đều đã cho các hộ dân thu nhập trên một diện tích canh tác từ 200, 300 triệu, cá biệt là na trên 1 tỷ đồng. Điều này khẳng định hiệu ứng trong việc tổ chức thực hiện và những kết quả đạt được đã góp phần cho sự tăng trưởng trong sản xuất; đồng thời góp phần nâng cao thu nhập của người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp trên chính mảnh đất của mình.”

Trong năm 2022, toàn tỉnh Sơn La có hơn 28.300 hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi. Các hộ sản xuất, kinh doanh giỏi các cấp đã tạo việc làm cho hơn 12.000 lao động; giúp đỡ vốn, giống cây trồng, vật nuôi và kinh nghiệm sản xuất cho các hộ nghèo. Nhờ vậy, hàng năm, toàn tỉnh có hơn 1.000 hộ nông dân thoát nghèo.