Ngày 8/8/1967, Tuyên bố Bangkok được ký kết với sự ra đời của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Trải qua 55 năm tồn tại và phát triển, ASEAN đã chứng minh là một mô hình hợp tác khu vực thành công trên thế giới, xây dựng một cộng đồng mang lại cơ hội cho tất cả người dân.

Cờ ASEAN và quốc kỳ Việt Nam tung bay tại Trụ sở Bộ Ngoại giao. Ảnh: Đậu Tiến Đạt/ thanhnien.vn

Với chủ đề “Cùng nhau mạnh mẽ hơn", ASEAN một lần nữa nhấn mạnh tinh thần đoàn kết, phát huy sức mạnh tập thể trong bối cảnh thế giới đầy thách thức hiện nay. Dưới mái nhà chung ASEAN, 27 năm kể từ khi gia nhập, Việt Nam luôn nỗ lực đi đầu trong xây dựng Cộng đồng, tạo lập vị thế của ASEAN trên trường quốc tế.

Nỗ lực vượt thách thức và phát triển

55 năm kế từ khi thành lập, ASEAN không ngừng lớn mạnh, ngày càng trở thành một khu vực đóng vai trò trung tâm trong quan hệ với các nước lớn, các tổ chức ngoài khu vực. Bất chấp tình hình lạm phát, xung đột cùng cạnh tranh địa chính trị gia tăng trong khu vực và trên thế giới, ASEAN trong 6 tháng đầu năm nay được coi là điểm sáng kinh tế toàn cầu, với một số nước khu vực dường như đi ngược lại xu hướng suy thoái kinh tế thế giới.

Với nhiều Hiệp định thương mại siêu khu vực có hiệu lực và một chiến lược hợp nhất cho cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, ASEAN được đánh giá có vị trí tốt để tăng trưởng bất chấp những thách thức địa chính trị kinh tế đang diễn ra trên toàn cầu.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các nhà Lãnh đạo ASEAN tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 và 39 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, ngày 26-28.10.2021. Ảnh: Bộ Ngoại giao

Ông Mathias Cormann, Tổng thư ký Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) khẳng định: "ASEAN thực sự đang là một khu vực phát triển mạnh mẽ, là nền kinh tế lớn thứ 5 trên thế giới với khoảng 660 triệu dân. Tôi sẽ không nói nhiều đến các rủi ro hiện nay như việc chọn bên trong cạnh tranh địa chiến lược, mà chỉ nói đến việc ASEAN có thể thúc đẩy lợi ích của mình trong một thị trường toàn cầu ổn định, với hệ thống thương mại quốc tế dựa trên nguyên tắc, những bước tiến của các quốc gia này trong giảm nghèo, tăng thu nhập hay tăng cường hội nhập kinh tế khu vực cũng như toàn cầu thông qua tự do hóa thương mại và đầu tư. Vì vậy tôi lạc quan khi cho rằng trong khi nhiều quốc gia trên thế giới có thể lùi lại, nhưng nền kinh tế ASEAN vẫn đang có nhiều tín hiệu tích cực".

Không chỉ vậy, thời gian qua, vị thế và vai trò của ASEAN không ngừng được cải thiện. Nhiều cường quốc lớn ngoài khu vực ngày càng coi trọng, đánh giá cao vai trò trung tâm của ASEAN, coi việc thắt chặt quan hệ với ASEAN là một trong những ưu tiên quan trọng trong chiến lược của mình. Ngoại trưởng Mỹ Antoni Blinken khẳng định: “Trong bối cảnh mối quan hệ và đối tác giữa Mỹ và ASEAN đang ngày càng mạnh mẽ hơn, Mỹ tiếp tục cam kết đối với vai trò trung tâm của ASEAN. Chúng tôi mong muốn thiết lập một mối quan hệ đối tác chiến lược và toàn diện với ASEAN”.

Năm 2021, ASEAN công nhận Vương quốc Anh là đối tác đối thọai thứ 11 và chuẩn bị sẽ có thêm nhiều quốc gia khác như Pháp và Italia tham gia. Việc mở rộng quan hệ đối tác cho thấy ASEAN đã có thể thu hút được nhiều sự quan tâm hơn từ các nước trong và ngoài khu vực. Tại hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 55 vừa diễn ra tại Campuchia, có thêm 6 nước tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC), nâng tổng số quốc gia thành viên của hiệp ước này lên thành 49 nước, cho thấy tầm quan trọng của các cơ chế đa phương do ASEAN dẫn dắt, nhằm thúc đẩy hợp tác hữu nghị và cùng tồn tại hòa bình.

Việt Nam đồng hành cùng ASEAN nâng tầm vị thế trên trường quốc tế

27 năm kể từ khi gia nhập ASEAN, Việt Nam đóng vai trò nòng cốt trong việc xác định mục tiêu, phương hướng phát triển và hình thành các quyết sách lớn trong ASEAN.

Song hành với đó, Việt Nam luôn tích cực và nghiêm túc cùng ASEAN đưa các quyết sách vào triển khai với tầm nhìn rộng lớn, nhiều sáng kiến đột phá trên mọi lĩnh vực với mức độ và phạm vi ngày càng sâu rộng.

Giữ chức chủ tịch ASEAN 2020 trong bối cảnh đại dịch COVID-19 chưa từng có tiền lệ, Việt Nam vẫn nỗ lực thúc đẩy các chương trình nghị sự, giải quyết tác động tức thời của đại dịch, đồng thời tạo khuôn khổ cho các hành động dài hạn, giúp ASEAN phục hồi bền vững. Có thể kể đến như Quỹ ứng phó COVID 19, Khuôn khổ phục hồi toàn diện ASEAN, Trung tâm Y tế công cộng khẩn cấp và các bệnh mới nổi….

Đánh giá về 27 năm gia nhập ASEAN của Việt Nam, Tổng thư ký ASEAN Lim Jock Hoi cho rằng: "Việt Nam là một thành viên rất tích cực của ASEAN và kể từ khi gia nhập đã đóng góp vào hành trình hội nhập của khu vực và quá trình xây dựng cộng đồng, đặc biệt khi nước này giữ vai trò chủ tịch ASEAN năm 1998, 2010, cũng như năm 2020.  Việt Nam đã thể hiện vài trò quan trọng trong việc thực hiện các định hướng ưu tiên khu vực, trong đó có nỗ lực chung của ASEAN đối phó với đại dịch COVID-19. Việt Nam cũng đã thúc đẩy quyền phụ nữ hay ủng hộ mạnh mẽ cho sự phát triển tiểu vùng, tạo ra những ảnh hưởng chung cho quá trình hội nhập khu vực nói chung. Và trong hơn 27 năm trở thành thành viên, Việt Nam đã nâng tầm vị thế ASEAN trên trường quốc tế".

ASEAN luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của Việt Nam. Một Cộng đồng ASEAN lớn mạnh và tự cường sẽ là chỗ dựa vững chắc của Việt Nam để cùng vượt qua những khó khăn, thách thức.