Ngày 30/3, tròn 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Malaysia (30/3/1973 - 30/3/2023). Nửa thế kỷ qua, Việt Nam và Malaysia không chỉ là đối tác song phương thân thiết mà còn là đối tác đa phương tích cực trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các diễn đàn quốc tế khác, có chung mục tiêu giải quyết các thách thức khu vực và toàn cầu.
 Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Malaysia Sri Ismail Sabri bin Yaakob trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Malaysia (tháng 3/2022). Ảnh: VGP/Nhật Bắc |
Malaysia và Việt Nam có lịch sử hợp tác lâu dài trên nhiều lĩnh vực. Hai nước luôn dành ưu tiên cao cho việc tăng cường quan hệ hữu nghị, hợp tác.
Thành quả hợp tác song phương nổi bật
Việt Nam và Malaysia đều coi trọng quan hệ hợp tác song phương. Năm 2015, hai nước đã nâng quan hệ hợp tác lên đối tác chiến lược. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam và Malaysia đã thông qua hai Kế hoạch hành động nhằm triển khai quan hệ đối tác này. Kế hoạch hành động đầu tiên cho giai đoạn 2017 – 2019 đã được thực hiện thành công, đưa đến sự hợp tác mạnh mẽ và cùng có lợi trong nhiều lĩnh vực. Kế hoạch hành động thứ hai cho giai đoạn 2021 - 2025 đang được triển khai với nhiều nội dung hợp tác mới, đặc biệt là từ khía cạnh kinh tế.
Malaysia hiện là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 10 vào Việt Nam với hơn 700 dự án, số vốn đầu tư hơn 13 tỷ USD. Nhu cầu hợp tác và kết nối của hai nền kinh tế ngày càng sâu sắc. Đại sứ Malaysia tại Việt Nam Dato Tan Yang Thai cho biết: “Việt Nam tiếp tục là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các nhà đầu tư Malaysia. Với nền kinh tế phát triển mạnh, lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đổ vào thị trường Việt Nam không ngừng tăng trong những năm gần đây. Các nhà đầu tư Malaysia cũng quan tâm hợp tác với Việt Nam trong các lĩnh vực có nhiều tiềm năng như: nông nghiệp và thủy sản, sản phẩm halal, thực phẩm chế biến, cũng như các sản phẩm và linh kiện điện tử”.
Theo số liệu của cơ quan chức năng Việt Nam, năm ngoái, kim ngạch thương mại song phương đạt gần 14,7 tỷ USD. Riêng hai tháng đầu năm nay, trao đổi thương mại giữa hai nước đạt 1,94 tỷ USD, bằng 13% của cả năm 2022. Lãnh đạo hai nước nhất trí phấn đấu sớm đưa kim ngạch thương mại song phương đạt 18 tỷ USD vào năm 2025 theo hướng cân bằng.
Trong lĩnh vực lao động, việc đưa lao động Việt Nam sang làm việc tại Malaysia cũng là một nội dung hợp tác hiệu quả, đặc biệt trong giai đoạn 2002-2012. Điều này giúp giải quyết được nhu cầu cao về lao động của Malaysia đồng thời tạo công ăn việc làm cho hàng trăm nghìn lao động Việt Nam. Theo thống kê chính thức, số lao động Việt Nam hiện đang làm việc hợp pháp tại Malaysia là hơn 12.000 người.
Quan điểm về nhiều vấn đề quốc tế và chính sách đối nội của Việt Nam và Malaysia cũng có nhiều nét tương đồng. Điểm thuận lợi này cộng với sự quan tâm của các cấp lãnh đạo là cơ sở để phát huy hơn nữa mối quan hệ Đối tác chiến lược.
Phát biểu nhân chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Malaysia Sri Ismail Sabri bin Yaakob (tháng 3/2022), Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định: “Quan hệ Việt Nam và Malaysia đã trải qua chặng đường dài xây dựng và phát triển với dấu ấn quan trọng là việc hai nước thiết lập quan hệ đối tác chiến lược năm 2015 mà hiện nay đang phát triển hết sức mạnh mẽ tốt đẹp, hiệu quả ngày càng cao. Với thiện chí và sự nỗ lực của cả hai bên, quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam -Malaysia sẽ ngày càng phát triển sâu rộng”.
Quan hệ tin cậy, gắn bó trên bình diện đa phương
Trên bình diện đa phương, hai nước cũng thể hiện mối quan hệ tin cậy và gắn bó khi cùng là thành viên của nhiều tổ chức then chốt như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC), Liên hợp quốc, Thỏa thuận Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)…Hai bên chia sẻ quan điểm trong nhiều vấn đề, như: vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc an ninh khu vực, việc triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và cần sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)…
Malaysia ủng hộ Việt Nam đảm nhiệm các trọng trách ở khu vực và quốc tế như: Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2020, Ủy viên Không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 – 2021... Ngược lại, Việt Nam cũng ủng hộ Malaysia trở thành thành viên của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), ứng cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc (UNHRC) nhiệm kỳ 2022 - 2024…
 Đại sứ Malaysia tại Việt Nam Dato Tan Yang Thai. Ảnh: Hương Trà |
Đề cập việc tăng cường hợp tác với Việt Nam để cùng thúc đẩy sự ổn định và thịnh vượng của khu vực, Đại sứ Malaysia tại Việt Nam Dato Tan Yang Thai cho biết: “Malaysia muốn đề nghị Việt Nam tham gia Chương trình Hợp tác Kỹ thuật Malaysia (MTCP). Chương trình này là một phần trong cam kết của Chính phủ Malaysia nhằm thúc đẩy hợp tác kỹ thuật giữa các nước đang phát triển, tăng cường hợp tác khu vực và tiểu vùng, đồng thời thúc đẩy sự tự lực tập thể giữa các nước đang phát triển. Hai nước cũng nên tận dụng tối đa các sáng kiến ở diễn đàn song phương và đa phương để tăng cường thương mại”.
Năm 2023 đánh dấu 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Malaysia - Việt Nam. Những thành quả hợp tác trong 5 thập kỷ qua góp phần củng cố mối quan hệ hữu nghị lâu dài và đối tác chiến lược Việt Nam - Malaysia, là nền tảng để 2 nước cùng hướng tới những mục tiêu phát triển mới.