Kể từ Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ hai diễn ra tại Hàn Quốc năm 2012, vấn đề an ninh, an toàn hạt nhân đã và đang trở thành mối quan tâm chung của tất cả các quốc gia trên thế giới, kể cả những nước có hay chưa có hạt nhân. Bởi vậy, Hội nghị lần này quy tụ các nguyên thủ hàng đầu các nước trên thế giới, đều hướng tới một mục tiêu chung, đó là trao đổi về những tiến bộ trong việc thực hiện những cam kết chính trị đã được nêu tại Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ hai, đề ra những định hướng hoạt động cho cơ chế Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân.

Nỗ lực thực hiện các cam kết chính trị về an ninh, an toàn hạt nhân

Tham gia ngay từ Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân lần thứ nhất, Việt   Nam tích cực tham gia và thực hiện những nội dung và biện pháp trong các Tuyên bố chung của các Hội nghị thượng đỉnh, khẳng định trách nhiệm cơ bản liên quan đến nghĩa vụ của mình trong việc duy trì an ninh một cách hiệu quả, thường xuyên đối với các vật liệu hạt nhân và phóng xạ khác. Bởi vậy, sự kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân lần thứ 3 tại Hà Lan lần này là dịp để Việt Nam tiếp tục khẳng định lại cam kết của mình với thế giới về vấn đề quan tâm chung của thế giới, đó là vũ khí hạt nhân. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ: Đoàn Việt Nam  tham dự Hội nghị lần này với mục tiêu khẳng định chính sách của mình về việc sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, bảo đảm an toàn và an ninh hạt nhân, thông báo những biện pháp mà Việt Nam đã thực hiện trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân, đóng góp tích cực vào những nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế.

Tăng cường hợp tác quốc tế trong vấn đề bảo đảm an ninh, an toàn hạt nhân

Hiện nay, Việt Nam đang tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý trong nước về an toàn, an ninh và thanh sát hạt nhân phù hợp với các yêu cầu mới của Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA)

Với sự hợp tác của IAEA, Việt Nam đang thực hiện Kế hoạch hỗ trợ an ninh hạt nhân tích hợp, trong đó có phương pháp luận về đánh giá các nguy cơ làm cơ sở thiết kế (DBT), tham gia Mạng quốc tế các Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật về an ninh hạt nhân, đang chuẩn bị kế hoạch xây dựng Trung tâm Hỗ trợ kỹ thuật về An ninh và thanh sát hạt nhân của Việt Nam. Cùng với việc tăng cường kiểm soát các nguồn phóng xạ, Việt Nam đã thiết lập cơ sở dữ liệu quốc gia đối với các nguồn phóng xạ và các thông tin chi tiết về hành chính của tất cả các cơ sở có nguồn phóng xạ.

Lễ đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và phu nhân tại sân bay Schipol (Amsterdam, Hà Lan) tối 23.4. Ảnh: Phương Thủy

Việt Nam cũng luôn chia sẻ thông tin về việc buôn bán trái phép vật liệu hạt nhân và vật liệu phóng xạ, hợp tác chặt chẽ với IAEA thông qua việc tham gia vào cơ sở dữ liệu của tổ chức này. Riêng năm 2013, Việt Nam đã lắp đặt và đưa vào vận hành tổng cộng 20 cổng phát hiện phóng xạ tại Sân bay quốc tế Nội Bài và Cảng Cái Mép – Thị Vải (Bà Rịa - Vũng Tàu). Mới đây, ngày 26/2/2014, Việt Nam và Hàn Quốc đã cùng IAEA ký “Ý định thư” để triển khai thử nghiệm việc sử dụng Hệ thống định vị nguồn phóng xạ (RADLOT) tại Việt Nam, nhằm đóng góp phần quản lý an ninh các nguồn phóng xạ trong hoạt động kiểm tra không phá hủy. Đây là một hoạt động nhằm thực hiện cam kết của Thủ tướng Việt Nam và Tổng thống Hàn Quốc tại Hội nghị Thượng đỉnh an ninh hạt nhân lần thứ hai tại Seoul, Hàn Quốc  tháng 3/2012.

Trong quá trình hướng tới mục tiêu trở thành một nước công nghiệp, hiện đại vào năm 2020, Việt Nam xác định phát triển năng lượng điện hạt nhân là dự án quan trọng của quốc gia. Tuy nhiên, trong quá trình đó, Việt Nam luôn có sự hợp tác quốc tế chặt chẽ, lựa chọn công nghệ phù hợp vừa đảm bảo an ninh năng lượng, thúc đẩy tạo đà cho phát triển khoa học công nghệ và công nghiệp phụ trợ, vừa đảm bảo an toàn năng lượng hạt nhân. Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam Lê Đình Tiến nhấn mạnh: Một trong những yếu tố quan trọng trong những nghiên cứu khả thi là phải lựa chọn được công nghệ đáp ứng yêu cầu đặt ra là đảm bảo an toàn, an ninh, hiệu quả và có tính hiện đại nhất, đảm bảo an toàn tuyệt đối trong quá trình vận hành. Hiện nay, trên cơ sở giới thiệu tất cả các tính năng, những chỉ tiêu về an toàn, an ninh hiệu quả, thì các chuyên gia Việt Nam sẽ nghiên cứu để lựa chọn được công nghệ thích hợp nhất, đáp ứng yêu cầu đặt ra.

Phát huy kết quả của các Hội nghị Thượng đỉnh lần trước, tham dự Hội nghị Thượng đỉng An ninh hạt nhân tại Hà Lan lần này, Việt Nam tiếp tục khẳng định chính sách nhất quán của mình về giải trừ vũ khí hạt nhân, không phổ biến hạt nhân và sử dụng năng lượng hạt nhân vào mục đích hòa bình. Đồng thời khẳng định sự tham gia có trách nhiệm của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế, nhất là trên cương vị Việt Nam nắm giữ cương vị Chủ tịch Hội đồng Thống đốc IAEA (2013- 2014)./.