Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm qua (7/7, giờ địa phương) đã công bố mức thuế quan mới lên tới 40% đối với 14 quốc gia. Đồng thời, thông báo lùi thời hạn áp thuế đối ứng bắt đầu từ ngày 1/8, thay vì mốc thời gian 9/7 như thông báo trước đó. Đây là động thái báo hiệu sự gia tăng căng thẳng trong chính sách thuế quan của chính quyền Mỹ.

Hồi tháng 4, Tổng thống Donald Trump đã công bố mức thuế quan cơ bản 10% đối với hầu hết các quốc gia, và mức thuế bổ sung lên tới 50% với nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng từ 9/7. Trong thông báo hôm qua, ông đã hoãn ngày áp dụng thuế bổ sung đến ngày 1/8, cho phép các quốc gia có thêm 3 tuần để đàm phán về mức thuế quan riêng rẽ với từng nước.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt phát biểu tại cuộc họp báo tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., Hoa Kỳ, ngày 07/7/2025. Ảnh: REUTERS/Evelyn Hockstein

14 quốc gia mức áp thuế từ 25-40%

Tổng cộng 14 nước đã được ông Trump thông báo các mức thuế riêng trong ngày 7/7, bằng thư. Cụ thể, mức thuế 25% đối với hàng hóa từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Kazakhstan, Malaysia và Tunisia. Các mức thuế cao hơn sẽ được áp cho hàng nhập khẩu từ Nam Phi và Bosnia & Herzegovina (30%), Indonesia (32%), Serbia và Bangladesh (35%), Thái Lan và Campuchia (36%), Lào và Myanmar (40%). Phát biểu với báo giới ngày hôm qua, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận: "Nhiều tuần trước tôi đã từng thông báo rằng Tổng thống Trump sẽ có những kế hoạch thương mại cho từng nước cụ thể và đó là điều mà chính quyền hiện nay đang tập trung thực hiện. Tổng thống Trump ngày hôm nay ký một sắc lệnh hành pháp gia hạn thời điểm áp thuế từ ngày 9/7 sang 1/8. Các mức thuế đối ứng mới sẽ được thông báo qua thư tới lãnh đạo các nước hoặc nếu đạt được thỏa thuận, các nước này sẽ tiếp tục đàm phán với Mỹ. Chính quyền Tổng thống Trump và đội ngũ thương mại của ông muốn có những thỏa thuận tốt nhất cho người dân và người lao động Mỹ."

Trong tất cả 14 bức thư, ông Trump đều cảnh báo có thể tăng thuế cao hơn mức đã công bố nếu quốc gia đó áp thuế trả đũa Mỹ. Ông khẳng định các mức thuế mới này sẽ là riêng biệt với mọi mức thuế theo ngành, nghĩa là mức thuế mới sẽ không cộng dồn với thuế mà Mỹ đang áp dụng đối với một số ngành cụ thể như nhôm thép và ô tô nhập khẩu vào Mỹ.

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu trong bữa tối song phương với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu (không có trong ảnh), tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., Hoa Kỳ, ngày 07/7/2025. Ảnh: REUTERS/Kevin Lamarque

Sự trở lại của chính sách “Nước Mỹ trên hết”

Thông báo của Tổng thống D.Trump đánh dấu sự trở lại chính sách thương mại "Nước Mỹ trên hết" của ông, nhằm mục đích hạn chế thâm hụt thương mại và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước.

Từ khi quay lại Nhà Trắng, ông Trump đã nhiều lần thay đổi thời điểm và mức thuế quan áp lên các nước, sau khi cam kết trong chiến dịch tranh cử sẽ mạnh tay đánh thuế hàng nhập khẩu. Tháng 4 vừa qua, Tổng thống Trump đã công bố loạt mức thuế quan đối ứng áp dụng với nhiều đối tác thương mại, nhưng đã tạm hoãn thực thi đối với nhiều nước trong vòng 90 ngày nhằm tạo điều kiện cho đàm phán với các đối tác. Ông Trump và các cố vấn của ông đã đưa ra những kế hoạch đầy tham vọng cho giai đoạn đàm phán và nhiều lần khẳng định rằng họ đang đàm phán với hàng chục đối tác thương mại nhằm giảm thâm hụt thương mại và loại bỏ các rào cản.

Mặc dù đặt ra mục tiêu đạt được thỏa thuận với 90 nước trong vòng 90 ngày, nhưng tới nay Mỹ mới chỉ đạt được khung thỏa thuận với 3 nước là Anh, Trung Quốc và Việt Nam. Mặc dù ông Trump từng nhiều lần bày tỏ quan ngại về thương mại với Liên minh châu Âu (EU), nhưng khối này vẫn chưa nhận được lá thư từ ông. Trong khi đó, nhiều nước khác cũng kỳ vọng sẽ có thêm một đợt gia hạn để tạo thêm thời gian cho một thỏa thuận có lợi cho cả hai bên. Điều này cũng được chính ông D.Trump xác nhận khi cho biết ngày 1/8 là ngày có hiệu lực đối với thuế quan của Hoa Kỳ, nhưng cánh cửa đàm phán vẫn mở. Phát biểu trong bữa ăn tối với Thủ tướng Israel tại Nhà Trắng tối qua, ông Trump cho biết: "Tôi sẽ nói là cố định, nhưng không phải là cố định 100%. Nếu họ gọi điện và nói rằng chúng tôi muốn làm điều gì đó theo cách khác, chúng tôi sẽ để ngỏ khả năng đó. Nhưng về cơ bản thì hiện tại là như vậy."

Hiện tại, các cuộc đàm phán tiếp theo đang được lên kế hoạch. Việc công bố các mức thuế mới của Mỹ bắt đầu áp dụng từ 1/8 tới đã ngay lập tức tác động đến thị trường tài chính Hoa Kỳ khi chốt phiên giao dịch ngày hôm qua, các chỉ số chứng khoán chính tại nước này đồng loạt lao dốc. Các nhà phân tích lo ngại việc áp thuế đối ứng nhắm vào các nhà xuất khẩu chính, có thể tác động đáng kể đến chuỗi cung ứng toàn cầu.