Các ngân hàng đầu tư, tập đoàn tài chính toàn cầu lớn mới đây dự báo tăng trưởng toàn cầu sẽ chậm lại vào cuối năm 2025 do bất ổn kinh tế xuất phát từ căng thẳng thuế quan và căng thẳng địa chính trị. Tuy nhiên, cũng có một số nền kinh tế lớn khác ghi nhận các dấu hiệu tăng trưởng khả quan.

Ảnh minh họa: Người dân mua sắm tại siêu thị ở Foster City, California, Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN

Theo các dự báo được các ngân hàng tài chính hàng đầu thế giới, gồm UBS, Goldman Sachs và Morgan Stanley, đưa ra tuần qua, tăng trưởng toàn cầu dự kiến dao động từ 2,5% (dự báo của UBS, Goldman Sachs) đến 2,9% (Morgan Stanley). Con số này kém lạc quan hơn các dự báo trước đó của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF).

Dự báo kém tích cực với Mỹ và châu Âu

Mỹ, nền kinh tế số một thế giới được dự báo tăng trưởng từ 1%-2% trong năm nay, do một mặt thuế quan đẩy giá cả lên cao hơn, mặt khác thị trường lao động giảm nhiệt. Cổ phiếu Mỹ đã tăng hơn 30% kể từ khi chạm đáy vào tháng 4 sau khi Tổng thống Donald Trump công bố các biện pháp thuế quan đối với một loạt quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Theo dự báo mới nhất của mình, hai công ty môi giới chứng khoán Phố Wall là Citigroup và UBS Global Research đều nâng dự báo về mức chốt năm của chỉ số S&P 500, cho thấy rủi ro chính sách đang giảm dần và lợi nhuận doanh nghiệp ổn định.

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia kinh tế, giai đoạn bất định kéo dài, từ đầu tháng 4 đến đầu tháng 8, do chính sách thuế quan mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư, kinh doanh tại Mỹ và các tác động này sẽ được cảm nhận rõ ràng hơn trong tăng trưởng nửa cuối năm nay. Ông Gary Hufbauer, chuyên gia Viện Kinh tế quốc tế Peterson (Mỹ), nhận định: “Tôi nghĩ kinh tế Mỹ dù gì cũng đang tăng trưởng chậm lại, vì rất nhiều hộ gia đình gánh mức nợ rất cao. Về mặt đầu tư của các doanh nghiệp, dù Tổng thống Donald Trump đã công bố rất nhiều thỏa thuận với các nước nhưng môi trường đầu tư nửa đầu năm nay không tốt vì rất nhiều doanh nghiệp không biết điều gì sẽ xảy ra nên họ trì hoãn đầu tư. Do đó, tôi nghĩ kinh tế Mỹ sắp tới sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng chậm hơn, thậm chí có thể có một số suy thoái nhỏ”.

Cùng với Mỹ, triển vọng tăng trưởng của các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) cũng không tích cực. Theo số liệu vừa công bố ngày 11/8 của Cơ quan Thống kê Liên minh châu Âu (Eurostat), Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của 20 quốc gia thuộc Khu vực đồng euro (Eurozone) trong quý II năm nay chỉ tăng 0,1% so với quý trước đó và tăng 1,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Eurostat đánh giá triển vọng tăng trưởng những tháng tới không mấy sáng sủa, khi Mỹ đã chính thức áp thuế nhập khẩu 15% đối với hàng hóa châu Âu, theo thỏa thuận thương mại Liên minh châu Âu (EU)-Mỹ công bố ngày 27/7. Mức thuế này dự kiến sẽ đẩy chi phí hàng xuất khẩu lên cao, buộc doanh nghiệp châu Âu hoặc tăng giá bán tại Mỹ, hoặc chấp nhận lợi nhuận sụt giảm.

Bà Franziska Palmas, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Âu của công ty tư vấn kinh tế Capital Economics, ước tính mức thuế 15% từ Mỹ có thể khiến GDP của Eurozone giảm khoảng 0,2%, kéo tăng trưởng cả năm 2025 xuống mức thấp. Bà Palmas cũng nhận định Đức, nền kinh tế số 1 châu Âu, sẽ chịu tác động nặng hơn các nền kinh tế lớn khác từ hàng rào thuế quan của Mỹ. Trong quý II, kinh tế Đức suy giảm 0,1% và nền kinh tế nước này hiện mới trở lại gần quy mô của năm 2019, trong bối cảnh lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu của nước này ngày càng bị cạnh tranh mạnh hơn.

Triển vọng khả quan với Trung Quốc, Anh

Khác với những dự báo không lạc quan với kinh tế Mỹ và EU, một số nền kinh tế lớn khác lại được đánh giá tích cực hơn. Đối với Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hồi cuối tháng 7 công bố bản cập nhật “Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới”, theo đó nâng đáng kể dự báo tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc năm 2025 từ mức 4% đưa ra hồi tháng 4 lên 4,8%, đồng thời cũng nâng dự báo tăng trưởng kinh tế của nước này trong năm 2026 lên 4,2%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với trước. Các ngân hàng lớn như UBS, Goldman Sachs, Deutsch Bank…cũng dự báo kinh tế Trung Quốc tăng trưởng ở mức 4,5%-4,7% trong năm nay.

Theo IMF, việc điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu nội địa, xuất khẩu và đổi mới sáng tạo. Về nhu cầu nội địa, trong nửa đầu năm nay, nhu cầu nội địa đóng góp tới 68,8% vào tăng trưởng GDP Trung Quốc, cho thấy đây là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế. Về xuất khẩu, việc chính quyền Mỹ mới đây kéo dài thêm thời hạn 90 ngày để tiếp tục đàm phán thỏa thuận mới với Trung Quốc về vấn đề thuế quan đã giúp giảm nhẹ sức ép lên các doanh nghiệp xuất khẩu nước này, đặc biệt trong giai đoạn cuối năm vốn là thời điểm tiêu dùng quan trọng nhất trong năm ở Mỹ và các nước phương Tây.

Anh, nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới, cũng ghi nhận tăng trưởng khả quan. Số liệu do Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (ONS) công bố hôm 14/08 cho thấy tăng trưởng kinh tế của nước này trong quý II năm nay đạt 0,3%, cao hơn đáng kể so với con số 0,1% dự báo trước đó, qua đó đưa Anh thành nền kinh tế tăng trưởng mạnh nhất trong nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7) trong quý II. Bộ trưởng Tài chính Anh, bà Rachel Reeves, cho biết: “Tăng trưởng dựa tổng thể trên các yếu tố của nửa đầu năm nay, với việc gia tăng hoạt động trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ, những lĩnh vực lớn nhất của kinh tế Anh, cũng như trong lĩnh vực xây dựng, yếu tố phản ánh chính sách trọng tâm của chính phủ Anh trong việc thúc đẩy người dân xây dựng nhiều hơn”.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng kinh tế Anh vẫn gặp nhiều thách thức trong nửa cuối năm. Bà Ruth Gregory, nhà kinh tế tại Capital Economics, nhận định kinh tế Anh sẽ gặp khó trong việc duy trì tốc độ tăng trưởng này trong quý III, do tăng trưởng kinh tế toàn cầu yếu và các tác động toàn diện của đợt tăng thuế hồi tháng 4 đối với hoạt động đầu tư kinh doanh.