Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XIII vừa qua đã thống nhất cao đề xuất về tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Việc sắp xếp đơn vị hành chính địa phương lần này được xây dựng trên tinh thần khoa học, đột phá, sáng tạo, bám sát thực tiễn với tầm nhìn xa, trông rộng, ít nhất là 100 năm, bảo đảm hình thành và mở rộng không gian phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa mới phù hợp cho phát triển đất nước.

Cuộc cách mạng sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã và đang diễn ra rất khẩn trương, thống nhất cao trong toàn Đảng và được sự đồng tình ủng hộ của nhân dân.

Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Ảnh: VOV

Quyết sách chiến lược chưa từng có 

Tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp của Việt Nam sẽ gồm cấp Tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), cấp xã (xã, phường, Đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố). Cấp huyện sẽ chấm dứt hoạt động, nhường chỗ cho mô hình hai cấp nêu trên.

Trung ương cũng thống nhất sau khi thực hiện sắp xếp, cả nước sẽ có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh. Đồng thời, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã sẽ được triển khai nhằm giảm từ 60% đến 70% số lượng xã, phường hiện có trên cả nước.

Với mô hình tổ chức hành chính mới, cấp Tỉnh vừa là cấp thực hiện chủ trương, chính sách từ Trung ương, vừa là cấp ban hành chính sách trên địa bàn tỉnh, thành phố và trực tiếp chỉ đạo, quản lý các hoạt động của cấp xã trên địa bàn. Cấp xã chủ yếu là thực hiện chính sách từ cấp Trung ương và cấp Tỉnh ban hành.

Đề cập đến yêu cầu của Trung ương đặt ra cho việc sắp xếp, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Chính quyền địa phương sau sắp xếp phải bảo đảm tinh gọn, hiệu quả, gần dân, đáp ứng các yêu cầu quản trị xã hội hiện đại, thực hiện được các mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững; tạo thế và lực mới cho nhiệm vụ đảm bảo quốc phòng, an ninh, đối ngoại; tạo đà và động lực cho phát triển kinh tế, trong đó chú trọng thúc đẩy kinh tế tư nhân; đẩy nhanh phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; chăm lo ngày một tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân."

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Ảnh: VOV

Để việc sắp xếp được tiến hành khẩn trương, đồng bộ, Ban Chấp hành Trung ương thống nhất chủ trương sửa đổi, bổ sung Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước liên quan đến các quy định về chính quyền địa phương phục vụ việc sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; các quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội; có hiệu lực từ ngày 01/7/2025; quy định thời gian chuyển tiếp để bảo đảm hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với kế hoạch, lộ trình dự kiến sắp xếp, sáp nhập.

Triển khai quyết liệt, tập trung cao độ

2 ngày sau Hội nghị TW lần thứ 11, Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW đã họp phiên họp lần thứ 3 (ngày 14/4). Phiên họp thống nhất thông qua 121 nhóm công việc cụ thể gắn với trách nhiệm và mốc thời gian hoàn thành theo từng ngày. Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, các nhóm công việc này liên quan chặt chẽ với nhau, chậm một việc là chậm cả hệ thống. Do đó, không thể chậm trễ công việc nào, nhất là nhóm công việc về hoàn thiện thể chế pháp luật, hoàn thiện các quy định của Đảng phải đi trước một bước để tạo hành lang pháp lý vững chắc cho tổ chức thực hiện.

Cũng trong ngày 14/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết nghị quyết số 18 của Trung ương, đã chủ trì cuộc họp về việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính. Ban Chỉ đạo của Chính phủ đã ban hành kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức  địa phương hai cấp. Các công việc phải được thực hiện đồng bộ, phối hợp chặt chẽ. Từ ngày 1/7 phải bảo đảm hoạt động ổn định của chính quyền mới sau sáp nhập, thống nhất phần mềm để xử lý công việc hành chính trên cả nước, kết hợp với cơ sở dữ liệu dân cư.

Trong khi đó, sáng 16/4, tại Hội trường Diên Hồng (Hà Nội), Bộ chính trị, Ban Bí thư đã triệu tập hội nghị toàn quốc để kịp thời quán triệt triển khai thực hiện những chủ trương quyết sách quan trọng vừa được Hội nghị lần thứ 11 ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII thông qua. Hội nghị được truyền hình, phát thanh trực tiếp đến tận cơ sở. Điều này cho thấy tầm quan trọng của các nội dung cần quán triệt cũng như quy mô phạm vi tác động ảnh hưởng của các nội dung này. Đây cũng là những nội dung được đông đảo cán bộ Đảng viên của nhân dân đang rất quan tâm theo dõi và mong muốn sớm được triển khai thực hiện.

Việt Nam cùng lúc triển khai nhiều công việc lớn, vừa sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính, vừa tăng tốc bứt phá phát triển kinh tế và chuẩn bị tổ chức đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng.

Việc tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là quyết sách chiến lược chưa từng có với mục tiêu cao nhất vì sự phát triển nhanh, ổn định, bền vững của đất nước, chăm lo tốt hơn đời sống của nhân dân, xây dựng bộ máy chính quyền tinh gọn, chuyển từ quản lý thụ động sang chủ động phục vụ nhân dân. Đồng thời  kiến tạo phát triển, đủ năng lực tổ chức triển khai có hiệu quả các chủ trương của Đảng vào thực tiễn cuộc sống trong kỷ nguyên phát triển và thịnh vượng.