(VOVWorld)-ชนเผ่าน้อยราค์ลายอาศัยอยู่ทางตะวันออกภูเขาเจื่องเซิน ภาคกลางตอนใต้ของประเทศเวียดนาม ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ร่วมกันในจังหวัดแข็งหว่าและจังหวัดนิงถ่วน เอกลักษณ์วัฒนธรรมอันโดดเด่นของชนเผ่าราค์ลายที่มีมาแต่เดิมนานนั้นคือความใกล้ชิดกับธรรมชาติและความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
สตรีชนเผ่าน้อยราค์ลาย
|
ชนเผ่าราค์ลายชอบอาศัยอยู่ในหุบเขาที่ล้อมรอบด้วยภูเขาใหญ่น้อย การดำรงค์ชีวิตก็พึ่งการทำไร่ เลี้ยงควาย เลี้ยงหมูและเป็ดไก่เป็นหลัก เครื่องมือในการผลิตก็มีขวาน มีดไม้แหลมและไม้คราดหญ้า เมื่อก่อนนี้ชนเผ่าราค์ลายเลี้ยงสัตว์เพื่อเป็นเครื่องเซ่นไหว้เท่านั้น แต่เดี๋ยวนี้ใช้เป็นทั้งอาหารบริโภคและสินค้าด้วย ชนเผ่าราค์ลายมีฝีมือประณีตในการทำเครื่องจักสานด้วยหวายและไม้ไผ่ เป็นเครื่องใช้และเครื่องดนตรีที่มีลักษณะพิเศษไม่เหมือนชนเผ่าอื่นๆเช่น พิณจาปีที่ทำจากกระบอกไม้ไผ่ พิณหินที่ประกอบจากแท่งหินธรรมชาติ นายเมิาก๊วกเตี๋ยน นักศึกษาค้นคว้าวัฒนธรรมชนเผ่าราค์ลาย เผยว่า “ในชีวิตประจำวันของชนเผ่าราค์ลายเราจะเห็นว่าวัฒนธรรมบางอย่างมีความคล้ายคลึงกับหลายๆชนเผ่าในเตยเงวียน แต่วัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์นั้นก็มีความหลากหลายไม่น้อย ชนเผ่าราค์ลายไม่ใช้ชีวิตแบบเลื่อนลอยโดยการเผาป่าทำไร่และล่าสัตว์ป่าเหมือนชนเผ่าอื่นหากใช้ชีวิตเป็นหลักแหล่งมั่นคงอีกทั้งยังมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ป่าและสิ่งแวดล้อมตามนโยบายของรัฐอีกด้วย”
บ้านเรือนไม้ใต้ถุนหรือเรียกอีกอย่างว่าเรือนยาวของชนเผ่าราค์ลายมักจะสร้างที่บนเนินสูงใกล้ลำธาร สมาชิกที่อยู่ในเรือนอย่างน้อยจะมีสามสี่รุ่น คือปู่ย่าตายาย พ่อแม่ ลูกและหลานโดยผู้สูงอายุที่สุดจะเป็นหัวหน้าครอบครัว บ้านเรือนไม้ใต้ถุนของชนเผ่าราค์ลายมีโครงสร้างแข็งแกร่ง มีรั้วล้อมรอบบ้านอย่างมั่นคง ประตูเข้าบ้านมีหนึ่งหรือสองบาน ทุกบ้านจะมีรางน้ำที่ทำด้วยกระบอกไม้ไผ่รองรับน้ำที่ไหลจากต้นลำธารมาใช้ในครอบครัว
การแต่งกายแบบพื้นบ้านของชนเผ่าราค์ลายสมัยก่อนนั้นผู้ชายนุ่งผ้าเตี่ยว ผู้หญิงนุ่งผ้าถุงที่ทอจากผ้าฝ้ายแต่สมัยนี้การแต่งกายแบบนั้นจะมีให้เห็นในพิธีงานประเพณีของชนเผ่าเท่านั้นส่วนในวิถีชีวิตปัจจุบันการแต่งกายของชนเผ่าราค์ลายได้มีการเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสมกับความเจริญพัฒนาของหมู่บ้านโดยผู้ชายจะใส่กางเกงขายาวและเสื้อเชิ๊ร์ท ผู้หญิงจะใส่ผ้าถุงหรือกางเกงขายาวและเสื้อเชิ๊ร์ทเช่นกัน
เกี่ยวกับความสัมพันธ์ของสมาชิกในครอบครัวชนเผ่าราค์ลายนั้นจะโดยผู้หญิงเป็นใหญ่ที่สุด ชาวราค์ลายมีสำนวนว่า “ลูกสาวเอาผัวมาบ้านเรา” โดยหลังการแต่งงานสามีจะมาอยู่บ้านภรรยาและเป็นเสาหลักในครอบครัว แต่การตัดสินใจในเรื่องใหญ่น้อยต่างๆของครอบครัวจะโดยครอบครัวของภรรยาเป็นผู้ตัดสิน ลูกสาวเกิดมาก็ต้องใช้นามสกุลแม่ ผูกพันธ์กับสายเลือดของตระกูลแม่และมีสิทธิ์สืบทอดมรดกโดยเฉพาะลูกสาวคนสุดท้อง
ชนเผ่าราค์ลายนับถือเทพเจ้าต่างๆเช่น เทพภู เทพป่า เทพข้าว เป็นต้นและจะใช้ชื่อ ภูเขา หิน ต้นไม้ในป่า และชื่อสัตว์มาตั้งนามสกุลและถือเป็นเทพเจ้าคุ้มครองให้แก่ตระกูลของตน “อย่าง”แปลว่า “ฟ้า” คือเทพเจ้าสูงสุด ในความเชื่อทางจิตวิญญาณชนเผ่าราค์ลายเชื่อว่าคนเราแม้จะตายไปแล้วแต่วิญญาณยังคงอยู่ในร่างและจะไปมีชีวิตอยู่ในสัมปรายภพ ฉะนั้นต้องแบ่งทรัพย์สิน ข้าวของเครื่องใช้และเครื่องมือทำมาหากินให้ผี โดยจะทุบให้แตกหักทุกสิ่งทุกอย่างก่อนที่จะนำไปวางไว้รอบๆหลุมศพหลังพิธีปลงศพสิ้นสุดลงและหลังจากนั้นก็จะทำพิธีทำบุญให้คนตายครั้งสุดท้าย นาย เมิาก๊วกเตี๋ยน เล่าว่า“ประเพณีโบร่ำโบราณและพิเศษที่สุดของชนเผ่าราค์ลายก็คือพิธีปลงศพ ชนเผ่าราค์ลายมีความเชื่อว่า ทุกคนไม่ว่าใครเมื่อตายไป ผู้ที่มีชีวิตอยู่ต้องทำพิธีปลงศพให้เขาอันเป็นการแสดงถึงความรับผิดชอบ น้ำใจและความรู้คุณต่อผู้ที่ล่วงลับ”
ชีวิตทางด้านวัฒนธรรมและศิลปะพื้นบ้านของชนเผ่าราค์ลายนั้นก็มีความหลากหลายด้วยโพธิมหากาพย์ เทพนิยาย นิทานอีสป สำนวนและสุภาษิต เป็นต้นที่สะท้อนให้เห็นวิถีชีวิต ขนบประเพณี ความรักชาติ ความรักของหนุ่มสาว การต่อสู้กับสัตว์ร้ายและภัยธรรมชาติของชนเผ่าราค์ลาย ผ่านระยะเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงของประวัติศาสตร์ ชนเผ่าราค์ลายได้สร้างสรรวัฒนธรรมพื้นบ้านที่มีทั้งเอกลักษณ์ของวัฒนธรรมชนเผ่าเตยเงวียนที่ขุนเขาเจื่องเซินและเอกลักษณ์วัฒนธรรมของประชาชนในเขตภาคกลางตอนใต้เวียดนาม.