(VOVworld)-มหากาพย์ของชาวเอเดเป็นผลงานวรรณคดีที่เล่าเรื่องราวต่างๆที่มีทำนองกลอนและมีจังหวะรวมทั้งมีการแสดงด้วยท่ารำต่างๆ โดยที่โดดเด่นน่าสนใจที่สุดคือมหากาพย์ดามซาน ซิงญา
 |
| กวีมหากาพย์ดามซาน |
บทกวีมหากาพย์ดามซานของชาวเอเดในเขตเตยเงวียนเป็นผลงานของชุมชนที่เล่าเรื่องเกี่ยวกับวีรบุรุษย์ดามซานในการต่อสู้กับขนบธรรมเนียมที่ล้าหลังที่บังคับให้ผู้ที่จะเป็นหัวหน้าเผ่าต้องแต่งงานกับภรรยาของปู่ไม่ได้แต่งงานกับคนที่ใจรัก โดยเขาได้คิดอุบายทำเรื่องร้องเรียนถึงเทพเจ้าเพื่อให้มีการยกเลิกกฎระเบียบนี้ ส่วนมหากาพย์ซิงญาได้บันทึกเรื่องของวีรชนเตยเงวียนที่ต่อสู้กับศัตรูที่ชั่วร้ายเพื่อสร้างสรรค์ชีวิตที่สงบสุขให้แก่ท้องถิ่น โดยกวีมหากาพย์เหล่านี้ยังถูกบันทึกและพิมพ์เป็นหนังสือวรรณกรรมเพื่อใช้เป็นหลักสูตรการศึกษาในมหาวิทยาลัยต่างๆ นักวิจัย ลิงงา เนียเกอดาม เผยว่า “บทกวีมหากาพย์เป็นเหมือนนวนิยายที่ยาวไม่มีที่สิ้นสุดโดยการสร้างสรรค์ของชาวบ้านที่เก็บรวบรวมไว้มาหลายชั่วอายุคน มีเรื่องหลายเรื่องยาวเหยียดเป็นพันหน้าพร้อมตัวละครจำนวนมากที่ปรากฎทั้งในโลกบนฟ้า โลกบนดิน โลกใต้พิภพและใต้น้ำ ซึ่งเรื่องราวต่างๆนาๆนั้นได้ถูกบรรยายด้วยทำนองประกอบดนตรี สร้างเป็นจังหวะที่ไพเราะและหลากหลาย จากผลงานเหล่านี้ วิถีชีวิตของชาวเอเดเหมือนได้ปรากฎอยู่หน้าผู้ฟังอย่างชัดเจนและมีชีวิตชีวา”
มหากาพย์ของชาวเอเดส่วนใหญ่เกิดจากชีวิตประจำวันและสืบทอดกันมาจนถึงทุกวันนี้ด้วยการเล่าขานต่อกันและการบันทึกเป็นเอกสาร มีเรื่องหลายเรื่องต้องเล่ายาวถึงสองคืนหรือ4-5คืนก็มีแล้วแต่จินตนาการและอารมณ์ของผู้ขับ ดังนั้นจึงเรียกกันว่า การขับเสภา โดยศิลปีนที่สามารถขับเสภาของชาวเอเดนั้นได้รับการนับถือจากชาวบ้านเพราะตามความเลื่อมใสพื้นเมืองนั่นคือผู้ที่ได้รับพรจากเทพเจ้าให้มีความสามารถพิเศษจึงถูกยกย่องเป็นสมบัติของทั้งหมู่บ้าน โดยศิลปีนเหล่านั้นเป็นทั้งผู้สร้างสรรค์บทกวีมหากาพย์ เป็นผู้กำกับและเป็นทั้งนักแสดงที่มากด้วยความสามารถ ซึ่งสามารถสวมบทเป็นทั้งฝ่ายหญิงและชาย เป็นปีศาจร้ายหรือเป็นเทพแห่งความศักดิ์สิทธิ์ก็ทำได้รวมไปถึงการเป็นผู้วิเคราะห์และนำเรื่องเพื่อสร้างความสนใจให้แก่ผู้ฟังและพวกเขาก็เป็นผู้ที่สร้างมหากาพย์ส่วนขยายจากมหากาพย์ต้นฉบับ ช่วยสร้างเป็นคลังมหากาพย์ขนาดใหญ่ที่หลากหลายของชุมชนชาวเอเดในเตยเงวียน
เพื่ออนุรักษ์ศิลปะการขับเสภาเตยเงวียนรวมทั้งมหากาพย์ชาวเอเด ทางกระทรวงวัฒนธรรมกีฬาและการท่องเที่ยวเวียดนามได้สะสมรวบรวมทำนองการขับเสภาและกวีมหากาพย์ของชาวเอเดรวม33ประเภทเพื่อเก็บบันทึกเป็นฐานข้อมูลแบบอิเล็กทรอนิก นอกจากนั้นได้มีการฟื้นฟูเทศกาลต่างๆและบรรยากาศแห่งการแสดงเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่การพัฒนามรดกวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์นี้ ช่วยเสริมสร้างและปลูกฝังจิตสำนึกของชนรุ่นใหม่ในการสานต่อและพัฒนามรดกอันล้ำค่านี้ของชุมชนชาวเอเดให้คงอยู่ตลอดกาล./.