อนุรักษ์อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวในจังหวัดบั๊กนิง

Ngọc Anh
Chia sẻ

(VOVWORLD) - เมื่อเอ่ยถึงอาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวก็ต้องกล่าวถึงหมู่บ้านดงเค ในตำบลซองโห่ อำเภอถวนแถ่ง จังหวัดบั๊กนิง ซึ่งเป็นที่รู้จักในทั่วประเทศ เมื่อก่อน ชาวหมู่บ้านดงเคส่วนใหญ่ประกอบอาชีพนี้ แต่ในปัจจุบัน เหลือแค่ครอบครัวของช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปเท่านั้นที่ยังคงประกอบอาชีพนี้

อนุรักษ์อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวในจังหวัดบั๊กนิง - ảnh 1ตุ๊กตาดินเหนียว 5 แบบ ประกอบด้วย ตุ๊กตานก ตุ๊กตาเต่า ตุ๊กตาผู้เฒ่าและเด็ก (VNA)

 

 ตุ๊กตาดินเหนียวไม่เพียงแต่เป็นของเล่นสำหรับเด็กเท่านั้น หากยังถูกใช้บูชาในวิหารและวัดต่างๆซึ่งแสดงให้เห็นถึงคุณค่าวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ของหมู่บ้านชนบทเวียดนาม โดยเฉพาะตุ๊กตาดินเหนียวมีขายเฉพาะในโอกาสเทศกาลสารทไหว้พระจันทร์และเทศกาลตรุษเต๊ตตามประเพณีเท่านั้น

อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวที่มีส่วนผสมของกระดาษพื้นเมืองมีประวัติยาวนานหลายร้อยปี โดยสำหรับคนเวียดนามหลายรุ่น ในถาดขนมและผลไม้ไหว้พระจันทร์ อีกสิ่งที่ขาดไม่ได้ก็คือตุ๊กตาดินเหนียว และโคมไฟรูปดาว๕แฉก โดยตุ๊กตาดินเหนียวสื่อถึงคุณค่าวัฒนธรรมที่ดีงาม วิถีชีวิตและการเป็นคนดี สำหรับตุ๊กตาดินเหนียวของที่นี่แม้ไม่ต้องเผาแต่ก็มีความทนทาน มีรูปแบบที่เรียบง่ายและมีความสวยงามด้วยเคล็บลับการปั้นเฉพาะที่สืบทอดกันมา ส่วนการลงสีก็นิยมใช้สีขาว สีเหลือง สีเขียว สีแดงและสีดำ ช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปได้เผยว่าแม้คนทั่วไปจะมองว่า การปั้นตุ๊กตาดินเหนียวทำไม่ยาก แต่จริงๆแล้วต้องทำหลายขั้นตอนและต้องใส่ใจ ต้องมีความรอบคอบ โดยขั้นตอนที่ยากที่สุดคือการเลือกดินเหนียว การปั้นและลงสี ต้องใช้ดินเหนียวที่อยู่ลึกตั้งแต่2.5-3 เมตรเพื่อคุณภาพที่ดี นำไปตากแดดและเก็บไว้จนถึงเทศกาลสารทไหว้พระจันทร์ ขั้นตอนทำตุ๊กตาก็นำดินเหนียวใส่ครกตำให้แหลกแล้วใช้ตะแกรงร่อนเพื่อแยกดินหยาบออก  ต่อจากนั้นนำดินเหนียวไปผสมกับกระดาษพื้นเมืองที่แช่น้ำเป็นเวลา 1สัปดาห์เพื่อนำไปปั้น หลังจากปั้นเสร็จก็นำไปตากแดดให้แห้ง นอกจากนี้ ต้องตำเปลือกหอยเชลล์ให้เป็นผงนำไปผสมกับแป้งเปียกแล้วทาให้ทั่วตัวตุ๊กตาหลังจากนั้นก็ลงสีให้สวยงาม”

อนุรักษ์อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวในจังหวัดบั๊กนิง - ảnh 2ช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าป (VNA) 

ในถาดขนมและผลไม้ไหว้พระจันทร์จะต้องมีตุ๊กตาดินเหนียว 5 แบบ ประกอบด้วยตุ๊กตานกที่สื่อถึงความปรารถนาแห่งสันติภาพ ตุ๊กตาเต่าที่มีความผูกพันกับทะเลที่กว้างใหญ่และตำนานเกี่ยวกับพญาเต่า ซึ่งเป็นหนึ่งในสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของคนเวียดนาม ตุ๊กตาผู้เฒ่าและเด็กที่สื่อถึงการสานต่อเกียรติประวัติและตุ๊กตาพระที่มีความหมายทางจิตวิญญาณ เตือนสติให้ใช้ชีวิตที่ดีและเป็นคนดี

แม้ในปัจจุบันของเล่นสมัยใหม่จะทำให้ตุ๊กตาดินเหนียวและกระดาษพื้นเมืองถูกหลงลืมไป และจำนวนช่างศิลป์ที่ทำอาชีพนี้ลดน้อยลงเนื่องจากรายได้ไม่สูงนักและขายดีเฉพาะในโอกาสเทศกาลสารทไหว้พระจันทร์และเทศกาลตรุษเต๊ตตามประเพณี แต่ช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งบ้าปก็ยังคงมีความหวงแหนและพยายามหาทางอนุรักษ์อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวพื้นเมืองเอาไว้เพื่อสืบทอดให้แก่คนรุ่นหลัง คุณฝุ่งแค้งลิง หลานของช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปได้เผยว่า“หนูชอบอาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียว และมักจะดูคุณปู่ปั้นแล้วก็ลองทำตาม หนูอยากสานต่อและพัฒนาอาชีพนี้ของหมู่บ้าน”

นอกจากการอนุรักษ์อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวแบบโบราณแล้ว ครอบครัวช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปยังปั้นตุ๊กตาเป็นรูปแบบใหม่ๆที่หลากหลาย เช่น ไดโนเสาร์ รถยนต์ เครื่องบิน นักษัตร เป็นต้น เพื่อตอบสนองตวามต้องการของลูกค้า ส่วนในช่วงหยุดเรียนภาคฤดูร้อน ครอบครัวช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปได้เปิดรับนักท่องเที่ยวและนักเรียนจากท้องถิ่นต่างมาศึกษาค้นคว้าอาชีพนี้ ช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปได้รับเชิญให้ไปสาธิตการปั้นตุ๊กตาดินเหนียวที่พิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์เวียดนาม พิพิธภัณฑ์สตรีในกรุงฮานอยและเข้าร่วมงานแสดงสินค้าและนิทรรศการหมู่บ้านศิลปาชีพพื้นเมือง ช่างศิลป์ฝุ่งดิ่งย้าปได้เผยว่า“ผมได้เรียนและสานต่ออาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวจากพ่อและปู่และตอนนี้ได้ถ่ายทอดให้แก่ลูกชายเพื่อพัฒนาอาชีพนี้ต่อไป ผมมีความประสงค์ที่จะอนุรักษ์อาชีพนี้และให้การศึกษาแก่คนรุนใหม่เกี่ยวกับเอกลักษณ์วัฒนธรรมของประชาชาติผ่านอาชีพทำของเล่นพื้นเมือง”

ทั้งนี้และทั้งนั้นแสดงให้เห็นว่า แม้อาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวจะสร้างรายได้ไม่สูงและเสี่ยงที่จะสูญหายไป แต่อาชีพนี้ยังคงมีความสำคัญในกลุ่มคนที่ชื่นชอบศิลปะพื้นเมืองเนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งในความทรงจำแห่งวัยเด็กและมีคุณค่าวัฒนธรรม โดยอาชีพปั้นตุ๊กตาดินเหนียวของหมู่บ้านดงเค ตำบลซองโห่ อำเภอถวนแถ่ง จังหวัดบั๊กนิงได้กลายเป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมและมีส่วนร่วมให้การศึกษาแก่คนรุ่นใหม่เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของประชาชาติ.

คำติชม