ความงดงามภายในระบบถ้ำได้รับการขนานนามว่าเป็น "ถ้ำที่สวยงามที่สุดในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ"

ปูซามก๊าบ เป็นระบบถ้ำที่สวยงามขึ้นชื่อในจังหวัดลายโจว์ โดยอยู่ลึกในกลางภูเขา ถูกชาวบ้านค้นพบขณะไปทำไร่นาเมื่อปี2006และได้รับการขนานนามว่าเป็น "ถ้ำที่สวยงามที่สุดในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ" โดยมีถ้ำเล็กและใหญ่มากกว่า 10 แห่ง แต่มีถ้ำหลัก 3 แห่ง ได้แก่ เทียนโมน(Thien Mon) เทียนเดื่อง (Thien Duong) และ ถ้ำถวีติงห์ (Thuy Tinh) ปูซามก๊าบมีความงามอันบริสุทธิ์และลึกลับและน่าดึงดูดใจเป็นพิเศษสำหรับผู้ที่หลงใหลในการสำรวจและพิชิตธรรมชาติ นายเล วัน แตรงห์ เจ้าหน้าที่สำนักงานวัฒนธรรม กีฬา และการท่องเที่ยว จังหวัดลายโจว์ เผยว่า  "แหล่งทัศนียภาพถ้ำปูซามก๊าบอยู่ห่างจากเมืองลายโจว์ประมาณ 6 กม. ในภาษาเผ่าไทนั้น คำว่าปูซามก๊าบหมายถึงภูเขา 3 ยอดซ้อนกัน โดยมี 3 ระบบถ้ำใหญ่คือ ถ้ำเทียนเดื่อง เทียนโมน ถวีติงห์  ซึ่งปัจจุบัน การท่องเที่ยวจังหวัดลายโจว์กำลังเปิดให้บริการการท่องเที่ยวใน 2 ถ้ำใหญ่คือ เทียนโมนและเทียนเดื่อง"

จากเชิงเขาขึ้นตามบันไดหินอีกไม่กี่ร้อยเมตรก็จะถึงปากถ้ำเทียนโมน ซึ่งเป็นจุดแรกในการเดินทางสำรวจความสวยงามของระบบถ้ำปูซามก๊าบ ตั้งแต่ประตูทางเข้าถ้ำไปจนถึงเดินลงไปในถ้ำ นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสถึงความงามอันลึกลับและเป็นธรรมชาติของถ้ำซึ่งดูเหมือนได้เข้าสู่โลกแห่งงานศิลปะที่วิจิตงดงามที่ธรรมชาติสร้างขึ้นไว้ หินย้อยห้อยลงมาจากเพดานถ้ำและหินงอกที่โผล่ขึ้นมาจากพื้นถ้ำมากมายหลายรูปทรงราวกับภาพแบบย่อส่วนของป่าเขาทางตะวันตกเฉียงเหนือ ใจกลางถ้ำมีเพดานลักษณะโค้งรูปโดม กว้างราว 6 พันตารางเมตร สามารถจุคนได้หลายพันคน เพดานถ้ำมีบางช่วงสูงจากพื้นถึง 60 เมตร ส่วนพื้นถ้ำค่อนข้างราบ มีหลุมน้ำหลายขนาดและจุดเด่นที่สุดคือบริเวณปลายถ้ำที่สร้างเป็นฉากที่ช่างงดงามหรูหราตระการตาเหมือนพระราชวังที่มีหินงอกหินย้อยมาบรรจบกันคล้ายกับเสาหินค้ำยันเพดานส่องปรายกายระยิบระยับ

ยิ่งเดินเข้าไปในถ้ำลึกก็ยิ่งรู้สึกประหลาดใจกับผลงานชิ้นเอกของธรรมชาติ

ออกจากถ้ำเทียนโมนเดินไปอีกไม่ไกลก็ถึงถ้ำเทียนเดื่อง ซึ่งเปรียบเสมือนแดนสวรรค์ที่เงียบสงบและลึกลับดั่งชื่อเรียก เมื่อยืนบนพื้นถ้ำแล้วเงยหน้ามองขึ้นเพดานคุณจะรู้สึกทึ่งกับสภาพภายในถ้ำที่กว้างใหญ่มาก เพดานถ้ำรูปโดมกว้างและสูงเหมือนถ้วยขนาดยักษ์คว่ำลง   จากเพดานถ้ำมีหินย้อยห้อยลงมาเหมือนดอกไม้เเขวนเพดานที่มีสีสันน่ามหัศจรรย์ มีจุดเด่นคือเสาหินงอกหินย้อยคล้ายเสาแก้วขนาดยักษ์ที่สูงตั้งตระหง่านตรงกลางซึ่งมีลวดลายงานแกะสลักอันละเอียดอ่อนเป็นธรรมชาติจากฝีมือช่างศิลป์ผู้ชำนาญ ภายในถ้ำยังมีสระน้ำใสเย็น ตรงกลางสระมีเสาหินหยกที่โดดเด่นที่เกิดจากหินงอกหินย้อยที่มาบรรจบกันเป็นชั้นสูง ตามข้อมูลจากการวิจัยระบุว่า ระยะเวลาในการก่อตัวของเสาหินนั้นอาจกินเวลาหลายล้านปี โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิถีชีวิตของผู้คนบนที่ราบสูงภาคตะวันตกเฉียงเหนือแห่งนี้ดูเหมือนได้ถูกสะท้อนให้เห็นอย่างเด่นชัดในถ้ำ เทียนเดี่อง เช่นมองไปที่หน้าผามีหินงอกหินย้อยเรียงตัวเป็นชั้นๆ คล้ายนาขั้นบันได ส่องประกายสีทองในฤดูข้าวสุก ที่พื้นถ้ำมีหินงอกโผล่ขึ้นมาเป็นเสาเล็กๆ มีรูปร่างคล้ายรูปชาวนาที่กำลังทำไร่ นาย โด๋ดึ๊กแถ่ง จากเมืองลายโจว์ กล่าวว่า "ถ้ำแต่ละแห่งจะมีความงามที่ไม่ซ้ำกัน นอกจากมีคุณค่าทางวัฒนธรรม  และมีความหมายตามประวัติความเป็นมาแล้ว ถ้ำยังถือเป็นแหล่งเก็บร่องรอยกิจกรรมการดำรงชีวิตของชาวพื้นเมืองตั้งแต่อดีตอีกด้วย สำหรับแหล่งทัศนียภาพภูเขาปูซามก๊าบนี้ยังเปรียบเสมือนเป็นแนวป้องกันที่เชื่อมต่อกับเทือกเขาหว่างเลียนเซินเพื่อล้อมรอบปกป้องเมืองลายโจว์"

ในพื้นที่นี้ยังมีถ้ำใหญ่อีกแห่งคือถวีติงห์ที่ยังไม่ได้รับอนุญาตให้นักท่องเที่ยวเข้าไปค้นคว้าเยี่ยมชมเนื่องจากสภาพแวดล้อมรอบถ้ำแห่งนี้ค่อนข้างอันตราย โดยตั้งอยู่บนยอดสูงสุดของระบบถ้ำปูซามก๊าบและคนในท้องถิ่นเชื่อว่าถ้ำถวีติงห์น่าจะสวยงามไม่น้อยกว่าถ้ำเทียนเดื่อง แต่ถึงกระนั้นสำหรับนักท่องเที่ยวที่มาเยือนถิ่นตะวันตกเฉียงเหนือแห่งนี้ก็สามารถพิชิตถ้ำที่ได้รับการค้นพบและให้เข้าสำรวจแล้วหลายแห่งในระบบถ้ำน้อยใหญ่กว่า 10 แห่งที่ได้รับการขนานนามว่าเป็น "ระบบถ้ำที่สวยงามที่สุดในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ"ได้อย่างน่าประทับใจ./.