ผู้แทนระดับสูงด้านนโยบายต่างประเทศและความมั่นคงของสหภาพยุโรป Josep Borrell  (AFP)

เมื่อวันที่ 24 สิงหาคม รัฐบาลอิหร่านได้ประกาศว่า ได้รับการตอบรับจากสหรัฐเกี่ยวกับข้อเสนอเพื่อฟื้นฟูข้อตกลง JCPOA ที่จัดทำโดยสหภาพยุโรปหรือ EU ในแถลงการณ์อย่างเป็นทางการ นาย Nasser Kanaani โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิหร่านได้ยืนยันว่า เตหะรานกำลังพิจารณาการตอบรับของวอชิงตันอย่างรอบคอบเพื่อมีท่าทีที่เหมาะสม

ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ ท่าทีของอิหร่านต่อการตอบรับของสหรัฐเกี่ยวกับร่างข้อตกลงที่จัดทำโดยสหภาพยุโรปจะมีความหมายชี้ขาดต่อความเป็นไปได้ที่ข้อตกลง JCPOA จะได้รับการฟื้นฟูโดยเร็วได้หรือไม่ เพราะก่อนหน้านั้น ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องในข้อตกลง JCPOA  คือกลุ่ม P5+1 ได้แก่ สหรัฐ อังกฤษ ฝรั่งเศส จีน รัสเซียและเยอรมนีต่างยืนยันว่า มีความคืบหน้าที่สำคัญในกระบวนการเจรจาและการมุ่งสู่การฟื้นฟูข้อตกลง JCPOA กำลังใกล้เป็นความจริง

ความคืบหน้าที่สำคัญ

เมื่อวันที่ 23 สิงหาคม ก่อนการประกาศของอิหร่าน 1 วัน ผู้แทนระดับสูงด้านนโยบายต่างประเทศและความมั่นคงของสหภาพยุโรป Josep Borrell ได้เผยว่า ข้อตกลงที่เกี่ยวข้องกับโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่านสามารถบรรลุได้ภายในสัปดาห์นี้

ความคิดเห็นในแง่ดีนี้ได้รับการประกาศโดยเจ้าหน้าที่ของสหภาพยุโรปหลังจากที่อิหร่านมีท่าทีต่อเอกสารฉบับล่าสุดของร่างข้อตกลงเพื่อฟื้นฟูข้อตกลง JCPOA ซึ่งจัดทำโดยสหภาพยุโรปและส่งไปยังอิหร่านก่อนหน้านั้น โดยอิหร่านได้เสนอให้มีการปรับเปลี่ยนเนื้อหาบางส่วนซึ่งนาย Josep Borrell มองว่าเป็นการปรับเปลี่ยนที่สมเหตุสมผล ต่อมา ร่างข้อตกลงและการตอบรับของอิหร่านก็ได้ถูกส่งต่อโดยสหภาพยุโรปไปยังฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ประกอบด้วย สหรัฐ รัสเซีย จีน อังกฤษ ฝรั่งเศสและเยอรมนี  หลังจากนั้น ตัวแทนของสหภาพยุโรปได้ยืนยันว่า ฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องส่วนใหญ่เห็นด้วยกับข้อเสนอของอิหร่าน

ในสภาวการณ์ดังกล่าว เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม รัฐมนตรีต่างประเทศรัสเซีย Sergei Lavrov ยังยืนยันว่ามอสโคว์ได้เห็นพ้องกับร่างข้อตกลงที่จัดทำโดยสหภาพยุโรปและได้ถูกส่งถึงทุกฝ่ายที่เข้าร่วมกระบวนการนี้แล้ว สำหรับฝ่ายสหรัฐ ในแถลงการณ์ในวันเดียวกัน โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ เน็ด ไพรซ์ ยังแสดงความเห็นว่า โอกาสเพื่อบรรลุข้อตกลงมีความเป็นไปได้สูงกว่าเมื่อเทียบกับ 2 สัปดาห์ก่อน

ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ระหว่างประเทศ ท่าทีล่าสุดของทุกฝ่ายได้แสดงให้เห็นว่า ความพยายามเพื่อบรรลุข้อตกลงเพื่อฟื้นฟู JCPOA มีความคืบหน้าที่สำคัญ ถึงแม้ว่าจะยังไม่มีการประกาศอเสนอเพิ่มเติมของอิหร่านก็ตาม แต่อย่างไรก็ตาม เพื่อมุ่งสู่การบรรลุข้อตกลงฉบับสุดท้าย ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องต้องใช้ความพยายาม โดยเฉพาะการแสดงความปรารถนาดีให้ชัดเจน ในทางเป็นจริง การเจรจาในเวลาที่ผ่านมาได้แสดงให้เห็นว่า การสร้างความไว้วางใจระหว่างทุกฝ่ายเป็นพื้นฐานที่สำคัญเพื่อปฏิบัติตามข้อตกลงยังคงมีความท้าทายมากมาย

โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ Ned Price  (AFP)

เดินหน้าสร้างความไว้วางใจต่อไป

2 วันก่อนการประกาศท่าทีของสหรัฐต่อร่างข้อตกลงเกี่ยวกับการฟื้นฟู JCPOA ซึ่งจัดทำโดยสหภาพยุโรป เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม โฆษกกระทรวงการต่างประเทศอิหร่าน Nasser Kanaani ได้กล่าวหาวอชิงตันว่ากำลังชะลอความพยายามฟื้นฟู JCPOA และวิพากษ์วิจารณ์ยุโรปว่า "ไม่มีปฏิบัติการที่จำเป็นต่อสหรัฐ" ก่อนหน้านั้น ในประกาศเมื่อวันที่ 16 สิงหาคมเกี่ยวกับการมีเอกสารตอบรับสำหรับร่างข้อตกลงของอียู อิหร่านยังได้ย้ำว่า เมื่อสหรัฐแสดงให้เห็นถึงความยืดหยุ่นและความจริงใจก็สามารถลงนามข้อตกลงฟื้นฟู JCPOA ได้

เมื่อวันที่ 22 สิงหาคม โฆษกกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ Ned Price ยังเตือนว่า "ยังคงมีข้อสงสัยมากมายเกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนของอิหร่านต่อร่างข้อตกลงของสหภาพยุโรป" ถึงแม้ว่าการบรรลุข้อตกลงมีความเป็นไปได้มากขึ้น

ตามความเห็นของบรรดานักวิเคราะห์ คำประกาศของทั้งสหรัฐและอิหร่านซึ่งเป็นสองฝ่ายที่มีเสียงพูดชี้ขาดมากที่สุดในการฟื้นฟูข้อตกลงยังคงแสดงให้เห็นว่า การสร้างความไว้วางใจซึ่งกันและกันยังคงเป็นความท้าทายหลักที่ต้องฟันฝ่าเพื่อมุ่งสู่การฟื้นฟูข้อตกลง JCPOA โดยเฉพาะในสภาวการณ์ที่สถานการณ์ระหว่างประเทศมีความผันผวนอย่างซับซ้อนและภัยคุกคามของสงครามนิวเคลียร์กำลังอยู่ในระดับ "อันตรายร้ายแรง" ตามที่นาย อันโตนีโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการใหญ่สหประชาชาติได้ออกมาเตือนเมื่อวันที่ 22 สิงหาคม การสร้างความไว้วางใจระหว่างทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องในข้อตกลง JCPOA เป็นสิ่งที่จำเป็นเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งไม่เพียงแต่สร้างพื้นฐานที่สำคัญสำหรับการบรรลุข้อตกลงโดยเร็วเท่านั้น หากยังช่วยค้ำประกันการปฏิบัติข้อตกลงในอนาคต หลีกเลี่ยงความล้มเหลวเหมือนเมื่อปี 2018 ที่สหรัฐถอนตัวจากข้อตกลงนี้

นอกจากนี้ การบรรลุข้อตกลงเพื่อฟื้นฟู JCPOA ยังสามารถสร้างแรงผลักดันและกลายเป็นตัวอย่างสำหรับการแก้ไขความท้าทายด้านความมั่นคง โดยเฉพาะภัยคุกคามจากอาวุธนิวเคลียร์ในระดับโลกในปัจจุบัน.