Triển lãm “Lấp lánh phố nghề” đang diễn ra tại đình Kim Ngân, phố Hàng Bạc, Hà Nội, kéo dài đến 01/06.  Với những bức ảnh về phố nghề cùng với những tác phẩm thủ công truyền thống vừa tinh xảo, vừa hiện đại, câu chuyện về lịch sử của phố nghề, về nghề kim hoàn của đất kinh kỳ xưa đã được kể với người dân và du khách. Những tác phẩm được trưng bày trong ngôi đình hơn 400 năm tuổi là sự tương tác giữa quá khứ và hiện tại mang tới thông điệp về việc cần bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa và phố nghề, làng nghề. Mời quý vị cùng tới di tích này để tìm hiểu về lịch sử  và giá trị của một nghề thủ công truyền thống:

Không gian đình Kim Ngân, nơi diễn ra triển lãm

Bước vào khuôn viên của ngôi đình, chúng ta có thể nhìn thấy những sản phẩm thủ công truyền thống đúc chạm trổ tinh xảo như hoa sen, hổ phù, vân mây cùng với nhiều sản phẩm trang sức bằng vàng, bạc được trưng bày. Hay những bức ảnh tư liệu sưu tầm của họa sĩ, giám tuyển Nguyễn Thế Sơn để thấy được sự phát triển của nghề kim hoàn trong từng giai đoạn lịch sử với những thương hiệu nổi tiếng ở Đông Dương.

Giám tuyển Nguyễn Thế Sơn tại cuộc triển lãm

Theo chia sẻ của giám tuyển Nguyễn Thế Sơn, đây được coi là dự án nghệ thuật nghiên cứu về lịch sử, tìm kiếm những câu chuyện về đình trong phố, đặc biệt là gắn với nghề kim hoàn có lịch sử lâu đời. Đình Kim Ngân chính là ngôi đình thứ 8 có sự khác biệt với câu chuyện của 7 ngôi đình trước mà anh đã thực hiện: Đây là triển lãm lần đầu tiên về lịch sử phố kim hoàn, nghề kim hoàn trên phố Hàng bạc. Khác là chúng tôi không làm theo  cảm hứng mà làm việc theo nghiên cứu khoa học có chiều sâu văn hóa hơn là thị giác thông thường. Điểm chung với những triển lãm khác là bám vào câu chuyện nơi chốn. Nếu không có nỗ lực của thành phố và quận thì không có được dự án như thế này. Dự án góp phần phát huy gía trị di sản.

Các nghệ sĩ nhận chứng nhận từ Ban Tổ chức

Dự án “Chuyện đình trong phố” của giám tuyển Nguyễn Thế Sơn đã góp phần lan tỏa, truyền bá về những di sản mà trước đây nhiều người không để ý. Triển lãm lần này càng khẳng định sự kết nối những giá trị quá khứ với hiện tại thông qua những tác phẩm nghệ thuật kim hoàn. Anh Phạm Minh Quân, giảng viên trường Khoa học liên ngành và nghệ thuật, Đại học quốc gia Hà Nội, cho biết: Triển lãm trưng bày tác phẩm nghệ thuật đương đại gắn với bối cảnh không gian nơi chốn,  yếu tố kiến tạo địa điểm như trầm tích văn hóa. Khi nói đến Đình Kim Ngân là nghĩ đến phố Hàng Bạc và nghề kim hoàn. Trước đây, kim hoàn nghĩ là nghề mỹ nghệ đâu đó trong lịch sử văn hóa giáo dục, nghệ thuật kim hoàn được đưa vào đào tạo Trong trường mỹ thuật Đông Dương. Các yếu tố cận nghệ thuật, sức sáng tạo của nghệ nhân được phát huy, phản chiếu sự trao đổi, tiếng vọng giữa tiền nhân với con người hiện nay, có sự trở về và nhìn lại.

Tác giả Trần Hậu Yên Thế

Với sự tham gia của 10 nghệ sĩ, không gian trưng bày Lấp lánh phố nghề được sắp xếp theo từng nội dung, theo từng khu vực. Tổng thể là bức tranh về phố Hàng Bạc thời Pháp thuộc của Victor Tardieur, cha đẻ của mỹ thuật, kiến trúc, kim hoàn. Hay những bức tranh Đông Hồ với ngôn ngữ phù điêu, thiếp bạc, thiếp vàng, hoặc những tác phẩm  sắp đặt ánh sáng với hình ảnh của các nghệ nhân đúc chạm bạc… Việc sử dụng công nghệ mới trong từng sản phẩm đáp ứng nhu cầu và thị hiếu của du khách, nhất là giới trẻ. Tác giả  Trần Hậu Yên Thế, đóng góp hai hạng mục linh vật là con nghê, chia sẻ: Bài học lịch sử 1 nghề truyền thống được đào tạo khoa học trong giảng dạy đưa công nghệ, hiện đại hóa trong mẫu má chế tạo, dẫn đến thành tựu. Không phải tự nhiên mà có những hiệu Chân Hưng, Đức Thái uy tín về giải thưởng. Yếu tố đương đại như công trình chạm khảm đồng hồ, trình độ thế giới. Đồng hồ kim chạm khảm mà vẫn chính xác, tin tưởng tay nghề của người Việt. Đưa linh vật vào mặt đồng hồ.  Không phải hiện vật điêu khắc mà sách vật lý số, công nghệ hiện đại, tương tác với Smartphone, tác phẩm điêu khắc thành cuốn sách, khác QR code là nó là định danh đảm bảo xuất xứ hàng hóa, đây là của ai,  bảo tồn di sản, thương hiệu làng nghề”

Một số tác phẩm tại triển lãm

Triển lãm với các tác phẩm đương đại trong không gian Đình cổ là sự tương tác giữa quá khứ và hiện tại, mang đến không gian sáng tạo tái hiện lịch sử, lan tỏa thông điệp về việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản trong lòng phố cổ và tôn vinh nghề truyền thống. Với vai trò giám tuyển,  họa sĩ Nguyễn Thế Sơn đã đưa các tác phẩm được trưng bày có sự phối hợp trật tự, giúp người xem nhìn thấy về lịch sử của phố nghề và sự cần thiết phải gìn giữ nghề truyền thống: Triển lãm có giảm tuyển thì khác vì nó có thông điệp. Tôi phải đồng hành với các nghệ sĩ, từ khi chưa có ý tưởng gì. Phải đối thoại, chất vấn đẩy tác phẩm của họ lên tốt nhất. Các tác phẩm sản xuất cho chính triển lãm nên bày chỗ này không phải chỗ khác theo  ngữ cảnh, của nghệ thuật đương đại, nương theo địa hình, nương theo  ngữ cảnh nơi chốn. Dự án chuyện đình trong phố nghiên cứu từ dự án tôi đi tìm ngôi nhà chung, tìm 60 ngôi đình trong phố cổ. Những ngôi đình hồi sinh dần, đồng hành nỗ lực của quận. Mỗi ngôi đình trùng tu xong thì phải phát huy, bảo tồn và phát huy phải song hành.  

Ông Phan Tuấn Long, trưởng ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội

Câu chuyện về nghề truyền thống kim hoàn được giới thiệu trong ngôi  đình cổ trên con phố có lịch sử lâu đời là một bức tranh tổng thể, đánh thức giá trị lịch sử của di sản, của làng nghề, phố nghề. Đúng như ông Phan Tuấn Long, phó bí thư Quận ủy, chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, trưởng ban quản lý hồ Hoàn kiếm và phố cổ Hà Nội, khẳng định:Đình Kim Ngân nhiều lần  tổ chức trình diễn và giới thiệu nghề thủ công truyền thống sản phẩm kim hoàn với làng nghề kim hoàn, đúc đồng Ngũ Xá, làm bạc của nhiều địa phương như Châu Khê Hải Dương, Đồng Xâm, Thái Bình. Lần này tiếp cận trang sức ở mức độ cao hơn, nhiều chất liệu bằng bạc, đồng vàng, sản phẩm với tính ứng dụng cao hơn bằng vàng, bạc, đồng với nghệ sĩ trẻ, nghệ nhân trẻ đưa đến sản phẩm mới có tình ứng dụng tốt hơn. Qua đây, chúng tôi mong để người dân và du khách hiểu được về đời sống mới của sản phẩm kim hoàn của Hà nội trong giai đoạn hiện nay.

Anh Phạm Minh Quân, giảng viên trường Khoa học liên ngành và nghệ thuật, Đại học quốc gia Hà Nội có chia sẻ thú vị khi đến triển lãm

Với những tác phẩm nghệ thuật tinh xảo, sáng tạo của các nghệ sĩ, tương tác trong môi trường công nghệ số, triển lãm đúng với tên gọi Lấp lánh phố nghề, giúp người dân và du khách thực sự thú vị khi tiếp cận, tìm hiểu về sự thăng hoa của nghề kim hoàn  trong dòng chảy lịch sử. Đặc biệt, trưng bày trong không gian của một di sản văn hóa lâu đời với sự thể hiện đầy mới mẻ, góp phần lan tỏa mong muốn trong cộng đồng về việc tìm hiểu, bảo tồn, phát huy những giá trị di sản của Hà Nội nói riêng và của Việt Nam nói chung.