Chính phủ Việt Nam, đại diện là Bộ y tế vừa chính thức công bố cam kết quốc gia về Kế hoạch hóa Gia đình 2030 (FP2030) - một phong trào toàn cầu nhằm thúc đẩy quyền của mọi người trong việc tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản một cách an toàn và theo lựa chọn cá nhân. Sự kiện ra mắt tại Hà Nội có sự tham dự của các đại biểu đến từ Quỹ dân số Liên hợp quốc, Bộ Y tế, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài Chính, Bộ Lao động Thương binh Xã hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; đại diện các Hội Phụ nữ Việt nam, TW Đoàn Thanh niên CSHCM, các cơ quan liên quan. Tất cả các đại biểu cam kết ủng hộ sức khỏe tình dục – sức khỏe sinh sản và quyền cho tất cả mọi người.

Trong ba thập kỷ qua, Việt Nam đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong giảm tỷ lệ tử vong mẹ, tăng sử dụng biện pháp tránh thai và lồng ghép sức khỏe sinh sản vào quá trình phát triển quốc gia. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh chuyển đổi nhân khẩu học.

Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên. Ảnh BTC cung cấp

Theo Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên, trong công tác dân số của Việt Nam, đến nay kế hoạch hóa gia đình vẫn là một nội dung quan trọng, và vừa được Quốc hội điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới: “Trên cơ sở đánh giá của các tổ chức quốc tế, đặc biệt là của UNFPA, của Bộ Y tế đã ký một cam kết tham gia Chương trình kế hóa gia đình toàn cầu đến năm 2030. Đến nay, dân số Việt Nam đã đạt được mức sinh thay thế và dân số VN bắt đầu tốc độ già hóa rất số rất nhanh. Thứ ba là  xu thế giảm mức sinh thay thế cũng đang diên ra rất nhanh và thứ tư là vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh và vấn đề thứ 5 liên quan đến giáo dục sức khỏe tiền hôn nhân. Tháng 5 vừa rồi, Ủy ban TVQH chính thức điều chỉnh pháp lệnh dân số Việt Nam, trong đó có nội dung chỉnh sửa là giao cho các cặp vợ gia đình tự quyết định số con của mình”.

Ông Mat Jackson, trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam.

Từ năm 2016, Việt Nam tham gia chương trình kế hoạch hóa gia đình (FP2020). Đây  là sáng kiến được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh về kế hoạch hóa gia đình tại Luân Đôn vào năm 2012 với các cam kết của nguyên thủ các quốc gia thực hiện việc giải quyết về chính sách, tài chính, cung ứng dịch vụ và loại bỏ những rào cản về văn hoá - xã hội đang ngăn cản phụ nữ tiếp cận được thông tin và dịch vụ KHHGĐ. Và chương trình FP2030 là sự tiếp nối của FP2020.

Đánh giá cao Việt Nam đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong công tác dân số thời gian qua, ông Mat Jackson, trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam nhấn mạnh, việc tham gia FP2030 giúp Việt Nam thể hiện vai trò ngày càng sâu rộng  hơn, tích cực hơn đối với chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu, thể hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về việc tích cực, chủ động hội nhập với khu vực và quốc tế: “Tiếp cận và sử dụng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng và tự nguyện là quyền con người cơ bản. Đây là nền tảng của bình đẳng giới, giảm nghèo và phát triển bền vững. Cam kết hôm nay cho thấy Việt Nam tiếp tục đi đầu trong việc đặt con người, đặc biệt là thanh niên, vào trọng tâm của phát triển quốc gia, nhằm đạt được mục tiêu giảm đáng kể tỷ lệ tử vong mẹ và giảm nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình vào năm 2030. Với sự hỗ trợ kỹ thuật từ UNFPA, FP2030 và hợp tác chặt chẽ cùng các đối tác, Việt Nam đang xây dựng một hệ thống y tế đặt con người làm trung tâm – dựa trên các quyền và lựa chọn.  ông Mat Jackson, trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam.

Bà Sumita Banerjee, Giám đốc Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của FP2030

Nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông trong công tác dân số, bà Sumita Banerjee, Giám đốc Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của FP2030 cho rằng, việc trao quyền cho người dân bằng những thông tin chính xác kịp thời quan trọng không kém so với việc cung cấp các biện pháp kế hoạch hóa gia đình: 

“Chúng ta cần phải lắng nghe tiếng nói của giới trẻ và phản hồi một cách khẩn trương một cách bao trùm và đầy sự tôn trọng. Tôi đánh giá cao cam kết của Việt Nam về mục tiêu chất lượng dân số. Việ chướng tới mục tiêu đến năm 2030 có 90% điểm cung cấp dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng sẽ đảm bảo khả năng tiếp cận phổ cập cả dịch vụ lâm sàng và phi lâm sàng và cấp cộng đồng và sẽ đạt nền tảng vững chắc để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Tôi đặc biệt ghi nhận việc Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của truyền thông, giáo dục cung cấp thông tin những yếu tố thường bị xem nhẹ lâu nay nhưng lại mang tính sống còn, thay đổi hành vi cần một cách tiếp cận có trọng tâm xuất phát từ niềm tin, sự liên tục và cách tiếp cận phù hợp có văn hóa”. 

Việc tham gia các thỏa thuận quốc tế, trong đó có FP2030 là một trong những hoạt động giúp chính phủ Việt Nam hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết số 21NQ/TW về chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030. Ảnh UNFPA

Bà Sumita Banerjee một nần nữa khẳng định, với việc tham gia FP2030, Việt Nam đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng, đất nước sẵn sàng đồng hành cùng thế giới vì quyền sự công bằng và tự chủ trong bối cảnh khu vực đang trải qua những biến động dân số lớn rất đáng khích lệ.

Việc tham gia các thỏa thuận quốc tế, trong đó có FP2030 là một trong những hoạt động giúp chính phủ Việt Nam hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết số 21NQ/TW về chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030, chương trình củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình đến năm 2030 và các mục tiêu phát triển bền vững.