(VOV5) - Hội thảo quốc tế vừa được tổ chức tại New York, Mỹ với sự tham gia của các học giả uy tín của Mỹ, Việt Nam, Trung Quốc, Australia, Anh, Philippin và Singapo. Hội thảo phân tích các nguyên nhân gây căng thẳng tại biển Đông, vai trò của luật pháp quốc tế, quan hệ Mỹ - Trung và vai trò của ASEAN trong việc giải quyết tranh chấp biển.
 |
| Các đại biểu tham dự cuộc hội thảo |
Tại hội thảo, đại diện Việt Nam trình bày các luận cứ chứng minh chủ quyền không thể tranh cãi của mình tại 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Vụ trưởng Vụ Luật pháp quốc tế và Hiệp ước của Bộ Ngoại giao Việt Nam, Nguyễn Thị Thanh Hà khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam là giải quyết các tranh chấp trên biển Đông theo luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển. Bà Hà nêu rõ đàm phán hoà bình đóng vai trò vô cùng quan trọng để tìm giải pháp cho các tranh chấp, đặc biệt là tranh chấp về chủ quyền và quyền tài phán biển.
Nhiều học giả nhận định: chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy tại một số quốc gia liên quan, đặc biệt là tại Trung Quốc, khiến tình hình ngày càng phức tạp. Cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, Christopher Hill cho rằng Trung Quốc cần xác định lợi ích cốt lõi của mình và tìm cách dung hoà những lợi ích này với lợi ích của các nước ASEAN. Ông Hill nhấn mạnh: “Tranh chấp biển đòi hỏi cách tiếp cận hiện đại hơn, đôi bên cùng có lợi, và cách tiếp cận song phương của Trung Quốc hiện nay là không phù hợp. Lợi ích cốt lõi của Trung Quốc không nhất thiết phải là biển Đông mà là giải pháp hoà bình đối với các quốc gia láng giềng. Tôi cho rằng tranh chấp biển với các nước lân cận không mang lại lợi ích gì cho Trung Quốc. Trung Quốc đang nổi lên và trở thành một quốc gia tầm cỡ toàn cầu. Cách quản lý quan hệ với các nước lân cận là vấn đề cốt yếu đối bản thân Trung Quốc cũng như của cả thế giới. Trung Quốc có di sản lịch sử tới 4000 năm để xem xét cách ứng xử của mình đối với các nước láng giềng. Mỹ đã rút ra một số bài học trong quan hệ với những nước nhỏ tại Mỹ Latinh và cố gắng tìm ra phương thức để các nước này nhận thấy rằng chúng tôi tôn trọng tối đa lợi ích của họ."
Đại diện của Philippines lập luận rằng COC cần được áp dụng song song với luật pháp quốc tế vì bộ quy tắc này không giải quyết được tất mọi vấn đề và ngược lại. Giám đốc Trung tâm Luật pháp Quốc tế thuộc trường Đại học Quốc gia Singapore, Robert Beckman cho rằng Trung Quốc cần thúc đẩy lợi ích quốc tế của mình dựa trên luật pháp quốc tế. Nhìn nhận về các giải pháp tại biển Đông, Giáo sư Huang Jing, Giám đốc Trung tâm Châu Á và Toàn cầu hoá của Singapore cho rằng: "Điều tối quan trọng là phải tìm cách giải quyết vấn đề một cách hoà bình, tránh dùng vũ lực. Để làm được điều này, trước tiên chúng ta cần phải tuân thủ luật pháp quốc tế cũng như những chuẩn mực và thông lệ đã được thừa nhận, thứ 2 là phải ổn định tình hình, không để căng thẳng và tranh chấp leo thang thành một cuộc khủng khoảng lớn, thứ 3 là cần xây dựng một khung để các bên liên quan có thể ngồi lại và tìm cách phối hợp hành động."
Giáo sư Chính trị Đông Nam Á, Duncan McCargo thuộc đại học Leeds của Anh đề xuất rằng bước đi đầu tiên trong tranh chấp tại biển Đông là thúc đẩy luật pháp quốc tế đồng thời duy trì các thiết chế hiện nay với ASEAN làm trung tâm như Diễn đàn khu vực ASEAN và hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN, giải quyết vấn đề gia tăng chi tiêu quốc phòng vốn đang gây mất lòng tin giữa các nước và tăng cường quan hệ Mỹ-Trung theo hướng hợp tác thay vì đối đầu./.