Dân tộc La Ha là một trong các dân tộc ít người, sống ở một số huyện ven sông Đà của tỉnh Sơn La và Lai Châu. Xã hội ngày một phát triển, cuộc sống ngày một đổi thay, nhưng cộng đồng người La Ha vẫn giữ được một số phong tục truyền thống,  trong đó có lễ hội “Pang a”, lễ cầu may một nét văn hoá đặc trưng của dân tộc mình.

Nghe âm thanh bài viết tại đây:

Thầy cúng vít cần rượu cúng xin mời thần linh về dự lễ

Khi cây măng đắng trong rừng bắt đầu nhú lên khỏi mặt đất, cây ban chúm chím khoe sắc trên các sườn non cao, bà con La Ha ở bản Nà Tạy, xã Pi Toong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La lại tổ chức lễ hội “ Pang a”để cầu cho mùa màng tươi tốt, cầu sức khoẻ, may mắn cho dân làng đồng thời tỏ lòng cảm tạ, tri ân thần linh, các thầy lang có công bảo vệ dân bản. Đứng ra tổ chức là ông mo có tiếng trong vùng. Theo quan niệm của bà con,  ông mo là người kết nối giữa các thần linh với người trần thế, những người được ông cúng, tế, chữa khỏi bệnh sẽ được nhận là con nuôi và được mời đến. Ngoài ra còn có các tổ chức chính quyền, bà con trong bản và các vùng lân cận đến tham dự.

Ông mo Lò Văn Pháng ở bản Nà Tạy, xã Pi Tong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La cho biết: "Lễ hội pang a có từ lâu đời nhưng không phải năm nào cũng làm, năm nào được mùa, làm ăn khấm khá mới tổ chức. Tổ chức Pang a để cầu may, cầu sức khoẻ cho dân bản. Tôi tổ chức pang a là để cho con cháu đến vui chơi."

Điệu múa Khăn và Tăng bu trong Lễ Pang A

Chuẩn bị cho lễ hội Pang a, chủ lễ sẽ thịt 2 con lợn, một con để làm lễ, một con để thờ cúng tổ tiên.  Các con nuôi của ông mo được mời đến mang theo những sản vật do mình làm ra như gà, vịt, gạo nếp, chai rượu, hoa quả...để tỏ lòng thành kính biết ơn đến thần linh phù hộ độ trì trong những năm qua. Các nghi lễ thường được tổ chức tại gian giữa của nhà ông mo. Tại đây, bà con dựng cây nêu, cây chuối, cây mía và treo các con vật được đan bằng tre như chim muông, ve sầu, con ngựa, hoa mạ (một loại hoa rất thơm trong rừng), hoa đào, hoa ban... Chuẩn bị xong ông mo bắt đầu cúng mời tổ tiên, thần thánh trên trời, thần núi rừng, sông suối, thổ công, thổ địa về chứng dám cho lòng thành của ông và bà con dân bản, cầu mong phù hộ cho mọi người có cuộc sống bình yên, mùa màng bội thu.

Khi ông mo cúng xong, các con nuôi của ông lần lượt bày các sản vật mình mang theo lên bàn để ông cúng mời thần linh về ăn và phụ hộ cho  con cháu nhiều sức khoẻ, mùa màng tốt tươi, trâu bò, lợn, gà...sinh sôi nảy nở...Sau khi làm xong phần lễ một người chuyên giúp ông mo sẽ chia lộc cho các con cháu, mỗi người một đùi gà, một gói xôi mang về.

Thầy cúng và các con nuôi cùng khiêng mâm lễ tiễn các thần linh về trời

Cúng xong, ông mo cùng bà con dân bản tổ chức ăn uống, ca hát nhảy múa vòng quanh cây nêu, với các bài hát dân ca, điệu múa như tăng bu, múa khăn, múa chim... tái hiện cuộc sống lao động, sản xuất của bà con. Từ lễ hội này, nhiều đôi trai, gái bản trên xóm dưới cùng nhau kết bạn, tìm hiểu và có đôi nên vợ nên chồng.

Ông Quàng Văn Chung ở bản Nà Tạy xã Pi Toong huyện Mường La, tỉnh Sơn La cho biết thêm: "Cộng đồng người La Ha ở Sơn La luôn gìn giữ, bảo tồn lễ hội “ Pang a”  từ thế hệ này sang thế hệ khác và coi đó là trách nhiệm của mình. Lễ hội cũng là dịp để bà con dân bản đến tụ hội, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm làm ăn, thắt chặt tình đoàn kết, cùng nhau xây dựng bản mường ấm no."