Khi bóng đá Việt Nam đang tìm kiếm những cú hích để vươn tầm trong khu vực và hướng tới giấc mơ World Cup, thì nguồn lực cầu thủ Việt kiều, những người mang trong mình dòng máu Việt và trưởng thành trong các nền bóng đá phát triển, đang trở thành lựa chọn chiến lược. Từ đội tuyển quốc gia, đội tuyển U22 đến đội tuyển nữ, hình ảnh các cầu thủ Việt kiều xuất hiện ngày một rõ nét, mang theo kỳ vọng mới về một diện mạo hiện đại, đa dạng và bản lĩnh hơn cho "Những chiến binh sao vàng".
 Cao Pendant Quang Vinh cùng gia đình trong ngày nhận Quyết định nhập quốc tịch Việt Nam. Ảnh: CLB CAHN |
Trong đợt hội quân gần đây, cả ba đội tuyển: Nam, nữ và U22 – đều có sự góp mặt của các cầu thủ Việt kiều. Ở đội tuyển quốc gia, HLV Kim Sang-sik triệu tập Nguyễn Filip và Cao Pendant Quang Vinh. Tại U22 Việt Nam, Viktor Lê và Alex Bùi, đều đang thi đấu tại Cộng hòa Séc, đang tập luyện dưới sự dẫn dắt của Huấn luyện viên Đinh Hồng Vinh. Đặc biệt, đội tuyển nữ Việt Nam lần đầu tiên có sự góp mặt của một cầu thủ Việt kiều: Nguyễn Hoàng Nam Mi, hiện thi đấu tại Canada.
Thực tế cho thấy, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đang triển khai đồng thời hai hướng tiếp cận: một mặt tiếp tục tìm kiếm, thử nghiệm những cầu thủ Việt kiều đang thi đấu ở nước ngoài; mặt khác duy trì lực lượng Việt kiều đã có quốc tịch và đang chơi tại Giải Bóng đá Vô địch quốc gia Việt Nam V.League, những người vốn đã quen với môi trường văn hóa, bóng đá trong nước.
 Viktor Lê, cầu thủ người Nga gốc Việt hiện đang khoác áo đội tuyển U22 Việt Nam và Câu lạc bộ Hồng Lĩnh Hà Tĩnh. Ảnh: VOV |
Những cái tên như Đặng Văn Lâm, Mạc Hồng Quân hay mới đây là Nguyễn Filip và Viktor Lê cho thấy việc cầu thủ Việt kiều về nước chơi bóng và hòa nhập tốt là hướng đi hiệu quả. Tuy vậy, nếu muốn nâng tầm đội tuyển, Việt Nam cần tìm kiếm thêm những cầu thủ có năng lực thi đấu tại các giải châu Âu, châu Mỹ. Sân chơi V.League dù đã cải thiện nhưng vẫn chủ yếu xoay quanh khu vực Đông Nam Á. Để vươn xa hơn, đội tuyển quốc gia cần những nhân tố có khả năng thích nghi và cạnh tranh ở trình độ cao hơn, điều mà nhiều cầu thủ Việt kiều có thể mang lại.
Tuy nhiên, việc chiêu mộ các cầu thủ Việt kiều trình độ cao không đơn giản. Thứ hạng FIFA của đội tuyển Việt Nam còn khiêm tốn (ngoài top 90), thành tích ở các giải châu lục chưa đủ sức hút với các tài năng gốc Việt đang thi đấu tại châu Âu. Trường hợp của Lee Nguyễn, Yo-han Ca-bay-e trước đây hay Ibrahim Maza, Chung Nguyen Do hiện nay là minh chứng: dù có gốc Việt, họ vẫn chưa sẵn sàng khoác áo đội tuyển Việt Nam.
Để thay đổi điều đó, bóng đá Việt Nam cần cải thiện thành tích quốc tế, đồng thời học hỏi những mô hình thành công như Indonesia – nơi đã triển khai chính sách linh hoạt để đưa cầu thủ gốc Indonesia từ Hà Lan, Bỉ, Anh về thi đấu.
Song song với đó, chính các cầu thủ Việt kiều trong nước cũng cần dấn thân ra môi trường quốc tế. Ví dụ tiêu biểu là Đặng Văn Lâm, người từng thi đấu ở Giải vô địch quốc gia Thái Lan (Thai League) và Giải vô địch quốc gia Nhật Bản (J.League), góp phần nâng cao trình độ và mở đường cho những cầu thủ khác noi theo.
 Nguyễn Filip, thủ môn người Cộng hoà Séc gốc Việt đang khoác áo Câu lạc bộ CAHN và đội tuyển quốc gia Việt Nam. Ảnh: VFF |
Việc phát hiện, tuyển chọn và phát huy tài năng Việt kiều không thể là phong trào nhất thời. Đó phải là chiến lược dài hạn, có đầu tư và sự đồng hành của nhiều bên: từ Liên đoàn Bóng đá Việt Nam đến các Câu lạc bộ, cơ quan quản lý thể thao và hệ thống tuyển trạch ở nước ngoài. Cần thêm cơ chế hỗ trợ về thủ tục pháp lý, tạo cơ hội thử sức trong các giải đấu chính thức, đảm bảo cơ hội phát triển sự nghiệp lâu dài nếu cầu thủ chọn trở về Việt Nam thi đấu. Khi có một hệ sinh thái đủ cởi mở và hấp dẫn, nhiều cầu thủ gốc Việt ở nước ngoài sẽ chủ động tìm về, không chỉ vì tình cảm, mà còn bởi cơ hội phát triển sự nghiệp thực sự.
Đội tuyển Việt Nam từng bước chinh phục giấc mơ World Cup, nhưng muốn hiện thực hóa điều đó, không thể thiếu những nhân tố đặc biệt. Các cầu thủ Việt kiều với thể hình tốt, tư duy bóng đá hiện đại và kinh nghiệm từ những giải đấu đẳng cấp, có thể là mảnh ghép quan trọng trên hành trình ấy. Hy vọng trong tương lai, những cái tên như Nguyễn Filip, Cao Pendant hay Nam Mi sẽ không còn là những trường hợp cá biệt, mà trở thành xu hướng cho làn sóng cầu thủ Việt kiều quay về đóng góp cho bóng đá nước nhà.