Với lợi thế là quốc gia nằm trong vùng gió mùa Châu Á mạnh và ổn định, Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển năng lượng điện gió. Nguồn năng lượng này, đang được Chính phủ Việt Nam định hướng lộ trình vận hành và khai thác, đóng vai trò to lớn trong việc thực hiện các cam kết của Việt Nam về biến đổi khí hậu, thúc đẩy nền kinh tế không carbon trong tương lai.

Cánh đồng điện gió ở Bạc Liêu. Ảnh: VOV

Cục Khí tượng thủy văn Việt Nam, Văn phòng đại diện Liên hợp quốc tại Việt Nam (UNDP) và Đại sứ quán Na Uy hôm 18/4 đã công bố báo cáo, trong đó khẳng định tiềm năng năng lượng gió ngoài khơi Việt Nam là rất lớn, lên tới hơn 1.000 GW. Đây là con số vượt xa các đánh giá trước đó của Ngân hàng Thế giới. Trong đó, tiềm năng nổi bật nhất tập trung tại khu vực Bạc Liêu – Cà Mau, Ninh Thuận – Bình Thuận. Đáng chú ý, báo cáo còn phân tích chi tiết tính biến động theo mùa, xác định rõ giai đoạn “vàng” cho sản lượng điện gió ngoài khơi.

Báo cáo là công cụ định hướng thiết thực để Việt Nam phát triển ngành điện gió và thu hút đầu tư, nhất là trong bối cảnh Kế hoạch thực hiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện 8), vừa chính thức được phê duyệt, tạo tiền đề mở ra không gian phát triển mới cho ngành năng lượng Việt Nam theo hướng bền vững, công bằng, phù hợp với xu hướng kinh tế xanh. Ông Jacques- Etienne Michel, Giám đốc tập đoàn năng lượng Equinor, đã từng khẳng định vai trò của năng lượng điện gió ngoài khơi trong phát triển bền vững ở Việt Nam: "Việt Nam sẽ không thể thực hiện quá trình chuyển đổi năng lượng thành công nếu như không phát triển năng lượng điện gió ngoài khơi. Việt Nam sở hữu đường bờ biển dài cũng như nguồn năng lượng tái tạo lớn và tiềm năng nhất khu vực Đông Nam Á, tuy nhiên chúng ta cần hiểu được môi trường biển ở nơi đó, mọi thứ được vận hành như thế nào".

Ông Jacques Etienne Michel, Giám đốc quốc gia Equinor tại Việt Nam. Nguồn: Equinor

Xác định phát triển điện gió ngoài khơi là quá trình dài, cần phải có sự chuẩn bị về nhân lực, cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hành lang pháp lý, Việt Nam đã và đang xây dựng lộ trình cho quá trình này. Luật Điện lực (sửa đổi) thông qua cuối năm ngoái, trong đó quy định các cơ chế, như: hợp đồng BOT (Xây dựng - Vận hành - Chuyển giao) cho điện gió ngoài khơi, mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ông Dư Văn Toán, chuyên gia năng lượng tái tạo, Viện nghiên cứu biển và hải đảo (Bộ Nông nghiệp và môi trường), cho rằng: "Trong Luật Điện lực có một chương điện gió ngoài khơi, có điều khoản quy định cụ thể hơn cho điện gió ngoài khơi, với mục tiêu là đạt gần 110GW vào năm 2050, đóng góp khoảng 1/3 tổng các nguồn điện cung cấp cho các hoạt động kinh tế của Việt Nam. Cần có tính pháp lý cụ thể hơn thì mới đảm bảo được các nguồn vốn đầu tư của các nhà đầu tư, yên tâm đầu tư trong giai đoạn 20-30 năm, chứ nếu chỉ có tầm nhìn ngắn hạn thì cũng khó mà có thể cho các dự án điện gió ngoài khơi phát triển".

Ông Dư Văn Toán, chuyên gia năng lượng tái tạo, Viện nghiên cứu biển và hải đảo (Bộ Nông nghiệp và môi trường). Ảnh: quochoi.vn

Cùng với sửa đổi Luật, Việt Nam cũng chú trọng đầu tư nguồn nhân lực. Các bộ, ngành, địa phương tích cực hợp tác quốc tế để đào tạo bồi dưỡng, trao đổi kiến thức về hạ tầng và chính sách khuyến khích phát triển trung tâm công nghiệp điện gió ngoài khơi. Thành phố Hải Phòng cũng là địa phương đi đầu trong lĩnh vực này. Ông Nguyễn Văn Thành, nguyên Giám đốc Sở công thương Hải Phòng, cho biết: "Kiến thức của các doanh nghiệp Việt Nam cũng đang dần tiếp cận được với trình độ của quốc tế thông qua các lớp bồi dưỡng, đào tạo. Cùng với đó, với quy hoạch phát triển điện gió ngoài khơi, trong đó xác định cho các doanh nghiệp, các đơn vị khảo sát về chỉ tiêu về gió. Đây là những chỉ số khả quan cho phát triển điện gió của địa phương trong tương lai".

 Tỉnh Bình Định hiện cũng đang hoàn tất những thủ tục cuối cùng để Tập đoàn PNE của Đức sớm triển khai dự án điện gió ngoài khơi Hòn Trâu với công suất dự kiến là 2.000MW, vốn đầu tư 4,6 tỷ USD. Dự án này được chia thành 3 giai đoạn, mỗi giai đoạn dự án đầu tư hơn 1,5 tỉ USD, dự kiến đi vào vận hành năm 2030. Dự án khi đi vào vận hành, dự kiến sẽ cung cấp nguồn điện cho khoảng 3,5 triệu hộ gia đình ở Bình Định và Việt Nam, ước tính giảm khoảng 130 triệu tấn khí thải CO2 trong thời gian 35 năm vòng đời dự án. Ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, cho biết:  "Đây là dự án của Tập đoàn PNE đầu tiên được triển khai ở Việt Nam. Bình Định cam kết luôn ủng hộ và tiếp tục đồng hành cùng PNE triển khai dự án, sẵn sàng tạo điều kiện thúc đẩy dự án này đi đến thành công".

 Với những lộ trình cụ thể, Việt Nam đang từng bước định hình một ngành công nghiệp điện gió biển, góp phần thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050 và nâng cao vị thế năng lượng tái tạo quốc gia trên bản đồ thế giới.