Cách đây 5 năm, Canada và Việt Nam đã thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện nhân chuyến thăm của Thủ tướng Justin Trudeau tới Việt Nam. “Sự kiện đó đã mở ra nhiều cơ hội hợp tác, giúp quan hệ song phương đạt được nhiều bước tiến quan trọng, ngay cả trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Trong tương lai mối quan hệ hai nước vẫn còn nhiều dư địa phát triển”. Đó là khẳng định của Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam Son Xtên (Shawn Steil) khi trả phỏng vấn phóng viên Đài TNVN nhân kỷ niệm 5 năm hai nước thiết lập Quan hệ Đối tác toàn diện:

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây: 

Ông Son Steil: Trong 5 năm qua mặc dù có nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19, Canada và Việt Nam liên tục củng cố mối quan hệ đối tác. Giới chức hai nước đã thực hiện nhiều chuyến thăm cấp cao và có 3 cuộc đối thoại về ngoại giao chính trị, kinh tế thương mại và chính sách quân sự. Về kinh tế, hai bên cũng có sự tăng cường hợp tác và kết nối. Theo số liệu của Canada, năm 2021 giá trị thương mại song phương tăng gần 18 % so với cùng kỳ năm trước, giúp Canada trở thành 1 trong 10 thị trường xuất khẩu lớn của VN. Người Canada rất yêu thích trái cây, hải sản, đồ may mặc và nội thất của Việt Nam.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Canada tại Việt Nam Shawn Steil.

Canada cũng là đối tác phát triển tin cậy của VN trong 30 năm qua và đây cũng là trụ cột quan trọng quan trọng trong quan hệ hai nước. Trong 5 năm qua, chính sách hợp tác phát triển của Canada đã có sự thay đổi để đáp ứng nhu cầu mới của VN. Ngoài việc tập trung vào công cuộc xóa đói giảm nghèo, chúng tôi cũng ưu tiên tập trung nhiều cho các lĩnh vực phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt ưu tiên cho phụ nữ và trẻ em gái, cũng như những hỗ trợ giúp VN giảm thiểu và thích ứng với BĐKH.

Đặc biệt, hợp tác quốc phòng an ninh là lĩnh vực mới giữa Canada và Việt Nam. Năm ngoái hai nước tổ chức đối thoại chính sách quốc phòng chính thức cấp thứ trưởng lần đầu tiên. Giao lưu nhân dân tiếp tục được mở rộng thông qua số lượng ngày càng tăng các sinh viên Việt Nam học tập tại Canada. Trong 5 năm qua, hai nước tiếp tục thúc đẩy hợp tác học thuật trong đó bao gồm thiết lập các quan hệ đối tác và các chương trình trao đổi SV giữa các cơ sở giáo dục. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ cho việc đẩy mạnh giao lưu nhân dân giữa hai nước.

PV: Thưa Đại sứ, trong thời gian tới, đâu sẽ là lĩnh vực hai bên cần ưu tiên để thúc đẩy hơn nữa mối quan hệ Đối tác toàn diện?

Ông Son Steil:  Tôi có thể nói rằng mối quan hệ thương mại và đầu tư vốn đang rất tiềm năng, sẽ là lĩnh vực có những bước tiến nổi bật. Tôi nhận thấy rằng, hiện nay các nhà đầu tư Canada đang rất quan tâm đến mảng chế tạo ở Việt Nam khi mà chi phí đầu vào thấp, năng suất lại khá cao. Một điều thú vị là các nhà đầu tư không chỉ quan tâm đến việc đặt nhà máy, cơ sở sản xuất ở đây nhằm mục tiêu xuất khẩu mà là để phục vụ nhu cầu nội địa của VN. Nên khi các nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng, nhu cầu nội địa ở VN, các nhà đầu tư sẽ tiếp tục tìm đến. Việt Nam đã có sự hồi phục kinh tế một cách đáng kinh ngạc, thể hiện ở tốc độ tăng trưởng GDP khá cao và thu hút sự quan tâm của quốc tế và các nhà đầu tư Canada. Trong thời điểm chuỗi cung ứng trở nên mong manh, Việt Nam nổi lên là một đối tác đáng tin cậy, có khả năng kiểm soát ổn định chuỗi cung ứng. Thông qua mối quan hệ hợp tác phát triển và ngoại giao, Canada mong muốn hỗ trợ và đồng hành cùng Việt Nam trong quá trình phát triển và đổi mới mang tính lâu dài của Việt Nam.

PV:  Là quốc gia dành ưu tiên lớn cho các vấn đề về biến đổi khí hậu, Canada có những hỗ trợ cũng như khuyến nghị gì cho Việt Nam trong lĩnh vực này?

Ông Son Steil:  Đây là một câu hỏi lớn và cho phép tôi được đề cập hai vấn đề là giảm thiểu và thích ứng với BĐKH. Về giảm thiểu, liên quan đến giảm phát thải khí nhà kính, Canada đóng vai trò lớn trong việc giúp VN thông qua các chương trình hợp tác phát triển. Trong nông nghiệp, chúng tôi hỗ trợ và giới thiệu cho Việt Nam cách canh tác mới cũng như giống lúa mới để giúp giảm khí phát thải. Về thích ứng với BĐKH, chúng ta thấy rằng khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đang gặp vấn đề xâm nhập mặn. Trong chuyến thăm địa phương đầu tiên của tôi, tôi đến thăm Sóc Trăng. Tại đó tôi chứng kiến sự hỗ trợ của Canada với VN trong canh tác lúa, đặc biệt là mô hình lúa tôm rất hiệu quả.

Ngoài ra, sự chuyển dịch trong lĩnh vực năng lượng cũng là vấn đề quan trọng. Canada đang hỗ trợ thực hiện dự án thí điểm pin năng lượng Mặt trời nổi đầu tiên ở VN. Và Canada cũng có nhiều kinh nghiệm để hỗ trợ VN giảm việc sử dụng than. Điều này không chỉ liên quan việc tìm ra giải pháp thay thế cho các nhiên liệu này mà cần thay đổi nhận thức của các ngành công nghiệp sử dụng năng lượng hóa thạch. Là thành viên của khối G7, Canada hy vọng sẽ hợp tác nhiều hơn với Việt Nam thông qua chương trình “đối tác chuyển đổi năng lượng” để giúp VN có chiến lược thay đổi để giảm việc sử dụng than. Nhìn chung sẽ có một gói chính sách, biện pháp tổng thể giúp Việt Nam đối phó với thiên tai, thảm họa cũng như những tác động về kinh tế do BĐKH gây ra.

  PV:  Dự kiến Canada công bố Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trong thời gian tới. Đại sứ nhận định như thế nào về vai trò của Việt Nam trong chiến lược này?

Ông Son Steil: Tôi không thể nói chính xác khi nào bản chiến lược này sẽ được công bố vì chính phủ Canada muốn xây dựng tài liệu này dựa trên cách tiếp cận toàn diện, tuy nhiên có lẽ sẽ sớm thôi. Về vai trò của Việt Nam trong chiến lược này, có một số dấu hiệu cho thấy Canada coi trọng vai trò của VN trong ASEAN cũng như trong khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, chẳng hạn như việc Bộ trưởng Ngoại giao Canada đến thăm VN vào tháng 4 vừa qua. Bên cạnh đó, việc Việt Nam có sự tăng trưởng kinh tế nổi bật cũng như đang thực hiện chiến lược đổi mới cũng là những yếu tố thu hút sự chú ý của Canada. Canada tin tưởng một đất nước Việt Nam thịnh vượng, hùng cường, cởi mở và bao trùm sẽ đóng vai trò quan trọng cho sự ổn định và phát triển trong khu vực.

        Xin trân trọng cảm ơn Đại sứ!