PV: Xin Đại sứ đánh giá về việc Mỹ vừa chuyển giao lô vaccine ngừa Covid-19 thứ hai hỗ trợ cho Việt Nam thông qua cơ chế COVAX?

Đại sứ Hà Kim Ngọc: Như chúng ta biết, ngày 10/7, chính phủ Mỹ đã chuyển giao hai triệu liều vaccine Moderna đầu tiên hỗ trợ Việt Nam thông qua Chương trình COVAX. Trước diễn biến phức tạp của tình hình Covid-19 tại Việt Nam, chính phủ Mỹ quyết định tiếp tục viện trợ cho Việt Nam thêm hơn ba triệu liều vaccine Moderna và lô vaccine thứ hai này vừa được chuyển tới Việt Nam ngày 24/7. Như vậy cho đến nay, Mỹ đã viện trợ Việt Nam 5 triệu liều vaccine trong tổng số 23 triệu liều dành cho 20 nước/vùng lãnh thổ châu Á. Phía Mỹ cũng cho biết đang xem xét viện trợ thêm nữa cho Việt Nam thời gian tới. Đây là sự chia sẻ, giúp đỡ kịp thời và ý nghĩa đối với Việt Nam.

Hiện nay, nhu cầu của các nước đối với nguồn vaccine từ Mỹ rất lớn. Mỹ đang triển khai viện trợ tới gần 50 nước/vùng lãnh thổ trên khắp thế giới. Để đảm bảo nguồn cung vaccine này đến được các đối tác nhanh chóng nhất, phía Mỹ đã chọn kênh phân phối chính thông qua cơ chế COVAX, như đã và đang làm với Việt Nam.

Trong khi đó, Mỹ chỉ triển khai viện trợ theo cơ chế song phương với một số rất ít nước lân cận ở khu vực Trung Mỹ, do các vấn đề quy định, thủ tục và điều phối khá phức tạp từ phía Mỹ. Các cơ quan hữu trách của chính phủ Mỹ như Hội đồng An ninh Quốc gia (thuộc Nhà Trắng), Bộ Ngoại giao trực tiếp định mức cụ thể viện trợ cho từng đối tác, sau đó thông báo và chuyển qua COVAX đến nơi tiếp nhận.

PV: Theo Đại sứ, việc tìm kiếm nguồn cung vaccine và trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng, chống Covid-19 tại Mỹ có điều gì cần lưu ý? 

Đại sứ Hà Kim Ngọc: Trong quá trình triển khai hết sức khẩn trương, quyết liệt công tác tìm kiếm, vận động nguồn cung vaccine cũng như trang thiết bị y tế phòng chống Covid-19, Đại sứ quán đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo trực tiếp, sát sao của Lãnh đạo cấp cao, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế và các cơ quan hữu quan trong nước. Chúng tôi cũng được cộng đồng doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam ủng hộ và phối hợp chặt chẽ. Nhiều cá nhân, tổ chức người Việt tại Mỹ đã có những nỗ lực rất đáng trân trọng trong việc thúc đẩy tiếp cận các nguồn vaccine, thuốc điều trị và vật tư y tế của sở tại.

Nhân đây, tôi xin cung cấp một số thông tin liên quan đến cách thức quản lý và phân phối vaccine của Mỹ. Phía Mỹ coi vaccine là vấn đề thuộc an ninh quốc gia, do đó được quản lý rất chặt từ việc sản xuất, phân phối tại Mỹ, cũng như cung ứng cho các nước khác. Thời gian qua, Đại sứ quán đã triển khai vận động nhiều nguồn cung, trong đó có nguồn từ các bang và các cấp địa phương khác, các tổ chức từ thiện, hiệp hội, công ty môi giới, cá nhân có liên quan... Song cho đến nay, chưa có nguồn nào thuộc nhóm nêu trên mang lại kết quả.

Nguyên nhân do chính sách quản lý thống nhất của Mỹ, theo đó các chủ thể tôi vừa đề cập không được phép giao dịch trực tiếp với các đối tác nước ngoài, kể cả khi họ có nguồn vaccine dôi dư; mọi nguồn cung ứng vaccine cho các nước đều qua một đầu mối duy nhất là Bộ Ngoại giao Mỹ.

Các công ty dược phẩm chuyên sản xuất và cung cấp vaccine của Mỹ  như Pfizer, Moderna, Johnson & Johnson, cũng như các công ty đang thử nghiệm vaccine giai đoạn II - III khác, đều có quy định rất chặt chẽ là chỉ ký hợp đồng cung cấp vaccine thông qua kênh chính phủ các nước hoặc qua cơ chế COVAX, tuyệt đối không làm việc với các công ty tư nhân hoặc các công ty môi giới tại thời điểm hiện nay. Xin đề nghị các đối tác trong nước khi liên hệ tìm kiếm nguồn cung ứng vaccine từ Mỹ lưu ý, để đỡ mất thời gian, công sức và đạt hiệu quả cao nhất.

Về trang thiết bị y tế, thuốc điều trị…, Đại sứ quán đang tích cực triển khai quyết liệt, đồng thời kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp Mỹ và bà con người Việt tại Mỹ cùng nỗ lực vận động và tiếp cận các nguồn cung ứng. Trước mắt, phía Mỹ đang khẩn trương trao đổi với đối tác Việt Nam hoàn tất thủ tục để sớm chuyển tới Việt Nam các bộ xét nghiệm nhanh CUE COVID-19 và 75 thiết bị trữ lạnh vaccine trong thời gian tới.

PV: Xin cảm ơn Đại sứ!