Nơi đây được xem là “cái nôi” của nghề làm bánh phu thê – món bánh mang trong mình hồn cốt của tình yêu, lòng thủy chung và nếp sống truyền thống của người Việt.

Theo các bậc cao niên trong làng, nghề làm bánh phu thê ở Đình Bảng đã có từ hơn 1.000 năm trước, gắn liền với câu chuyện tình nghĩa vợ chồng của vua Lý Anh Tông. Khi nhà vua đi đánh trận, hoàng hậu thương chồng vất vả nên tự tay làm bánh gửi ra chiến trận cho vua ăn. Vua ăn bánh thấy ngon và nhớ đến tình nghĩa vợ chồng, liền đặt tên cho món bánh là "phu thê" - biểu trưng cho sự gắn kết, thủy chung và bền chặt. 

Ảnh 1: Bánh phu thê Minh Thu nổi tiếng của làng nghề Đình Bảng

Ở làng nghề Đình Bảng, thương hiệu bánh phu thê Minh Thu rất nổi tiếng. Chủ nhân của thương hiệu ấy là ông Nguyễn Đình Minh, 67 tuổi, và bà Nguyễn Thị Thu, 65 tuổi – những người gìn giữ nghề làm bánh phu thê qua năm thế hệ trong gia đình.

Cả hai ông bà đều bén duyên với nghề từ thuở thiếu thời, được cha ông truyền lại từng bí quyết tỉ mỉ của việc chọn nếp, lọc bột, gói lá. Năm 1990, họ mở cửa hàng đầu tiên tại số 6 phố Thượng, phường Đình Bảng – ngay đối diện cổng di tích lịch sử Đền Đô, và từ đó đến nay, quán nhỏ ấy vẫn đỏ lửa mỗi ngày. Không chỉ gìn giữ truyền thống, ông Minh còn đưa thương hiệu quê hương vươn xa. Tiếp nối cha mẹ, nghệ nhân Nguyễn Đình Sơn, người con trai trưởng, nay 33 tuổi gắn bó với nghề làm bánh gần 20 năm. Với anh Sơn, để làm ra chiếc bánh phu thê “ngon ngọt tròn vị, dẻo mà không cứng” là cả một hành trình của sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Nguyên liệu làm bánh không cầu kỳ, nhưng đòi hỏi sự chuẩn xác tuyệt đối. Gạo nếp cái hoa vàng – loại nếp thơm đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ – luôn là lựa chọn duy nhất để tạo nên lớp vỏ dẻo thơm. Gạo được vo sạch, xay mịn, lọc kỹ lấy tinh bột rồi đem phơi khô, để ít nhất 15 ngày trước khi sử dụng – nếu làm sớm, bánh sẽ dễ bị nát. Về phần vỏ bánh, để làm ra được sắc vàng trong trẻo cùng nhân đậu xanh hạt sen ngọt bùi cũng rất kỳ công, anh Sơn chia sẻ về công đoạn làm vỏ và nhân bánh: “Vỏ bánh làm từ quả đu đủ xanh nạo thành sợi, trộn với các nguyên liệu như bột nếp, màu quả dành dành để tạo nên màu vàng cho bánh, đường kính. Sau đó ta sẽ nhào lên, khi bột dẻo rồi mình kẹp nhân vào. Còn nhân thì sẽ là từ đỗ xanh, dừa, hạt sen, mứt bí. Xong mình sẽ đồ lên, rồi xay, giã cho nhuyễn rồi bắt đầu quấy với đường, đến khi nó thành một chất mịn là sẽ đổ khuôn, sau đó mình sẽ cắt ra để nặn thành bánh”.

Ảnh 2: Để có được chiếc bánh phu thê ngon luôn cần bàn tay tỉ mỉ, khéo léo của người làm nghề

Khi hấp chín, bánh phu thê hiện lên trong suốt, ánh vàng nhẹ, để lộ phần nhân vàng ươm ẩn bên trong. Trong hương thơm nếp mới, vị bùi của đậu xanh, vị béo của dừa, vị thanh ngọt quyện hòa, người ta cảm nhận được không chỉ là hương vị của một món bánh, mà là tinh hoa và tình nghĩa ngàn năm của làng nghề Đình Bảng.

Bánh phu thê Đình Bảng ngày nay không chỉ xuất hiện trong các đám cưới truyền thống, mà còn được du khách lựa chọn làm quà khi đến Bắc Ninh. Người dân làng nghề cũng tận dụng mạng xã hội và các dịch vụ vận chuyển để phân phối bánh đi nhiều tỉnh thành khác ở miền Bắc, giúp món bánh truyền thống này đến gần hơn với mọi người. 

Đặc biệt là sau khi chuyến tàu “Hà Nội 5 cửa ô” đi vào vận hành với điểm đến là ga Từ Sơn (Bắc Ninh) đã giúp ngôi làng Đình Bảng cùng món bánh phu thê được biết đến rộng rãi hơn, lượng khách đến mua ở các cơ sở sản xuất cũng nhiều hơn hẳn. Nghệ nhân Nguyễn Đình Sơn chia sẻ, có rất nhiều du khách nước ngoài cũng đến thưởng thức thử và bất ngờ khi lần đầu họ ăn bánh bánh phu thê: “Khách nước ngoài cũng đến ăn bánh này, khách phương Tây họ cũng bảo là đây là bánh mà ngon nhất từ khi về Việt Nam mà được ăn. 

Ảnh 3: Bánh phu thê dẻo, thơm, ngọt, bùi làm nao lòng du khách thập phương khi lần đầu trải nghiệm

Cô Ninh Chi - du khách đến từ Hà Nội, theo đoàn tàu 5 cửa ô lần đầu đặt chân đến Bắc Ninh hồ hởi chia sẻ về trải nghiệm nếm thử bánh phu thê: “Trước đây cô ít ăn món này. Khi đến đây, cô được mọi người mời đến thử bánh phu thê và thấy nó rất ngon. Ngon về vật chất nhưng mà lại ngon về tinh thần, nó biểu tượng cho tình cảm vợ chồng. Vị nó không ngọt mà nó lại giòn, giòn nhưng không phải kiểu giòn của hàn the, mà đây giòn của cái bột làm ra bánh phu thê này. Cô thấy rất hay, trong đấy lại có vị dừa mà cái độ ngọt nó man mát, ăn rất là dễ chịu. Mà nó mang hương vị của quê hương của đất Bắc Ninh”.

Dẫu xã hội đổi thay, người Đình Bảng vẫn kiên trì gìn giữ nghề xưa. Nhiều gia đình nay đã chuyển sang sản xuất quy mô lớn, nhưng vẫn giữ nguyên các công đoạn thủ công như truyền thống. Bởi thế, chiếc bánh phu thê mộc mạc có từ ngàn đời như một món quà, một thông điệp ý nghĩa về sự thủy chung, son sắt trong nếp sống gia đình của người xưa truyền lại tới thế hệ mai sau cũng như lan tỏa ra với bạn bè quốc tế.