Bốn Thượng nghị sỹ ra tuyên bố chỉ trích Trung Quốc bao gồm Jim Risch và Bob Menendez thuộc Ủy ban đối ngoại Thượng viện và Cory Gardner và Edward Markey thuộc Tiểu ban Đông Á và Thái Bình Dương. Tuyên bố riêng rẽ của các Thượng nghị sỹ được đưa ra sau khi các quan chức Mỹ gặp gỡ lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác của Mỹ trong khu vực ở Thái Lan mới đây.
 Một tàu hải cảnh của Trung Quốc. Ảnh minh họa: - VOV.VN |
Thượng nghị sỹ Jim Risch cho biết các hoạt động khảo sát thực hiện bởi chiếc tầu của nhà nước Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam cũng như việc Trung Quốc điều động các tầu hải cảnh là minh chứng mới nhất của việc Trung Quốc tìm cách chèn ép nhằm khẳng định chủ quyền trái phép ở Biển Đông. Ngoài Mỹ, các đối tác của Mỹ trong khu vực, đặc biệt là các nước ASEAN cần đoàn kết và cứng rắn chống lại các hoạt động chèn ép của Trung Quốc. Theo Thượng nghị sỹ Jim Rísch, nếu không bị chỉ trích mạnh mẽ, Trung Quốc sẽ tiếp tục hành động mà không hề hấn gì ở Biển Đông và điều này sẽ làm phương hại tới các lợi ích chung nhằm thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương thực sự tự do và rộng mở và duy trì thượng tôn pháp luật.
Thượng nghị sỹ Bob Menendez cho rằng Trung Quốc cần phải chịu trách nhiệm về cách hành xử của mình ở Biển Đông. Theo ông Bob Menendez, cần phải có một chiến lược phản ánh các lợi ích sâu rộng và lâu dài của Mỹ trong việc hợp tác với các đồng minh và đối tác nhằm giúp xây dựng một Biển Đông nơi luật pháp quốc tế được tôn trọng, tự do hàng hải được đảm bảo, dòng chảy thương mại diễn ra tự do, các tổ chức đa phương khu vực là trung tâm và các quốc gia trong khu vực không bị chèn ép.
Thượng nghị sỹ Cory Gardner cho rằng việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông và các hành động thù địch đối với các quốc gia cũng tuyên bố chủ quyền ở khu vực là trái phép, gây bất ổn và đi ngược với luật pháp quốc tế. Ông Cory Gardner mong rằng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ tận dụng cơ hội này để nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ luôn bên cạnh các đối tác ASEAN của mình.
Trong khi đó, Thượng nghị sỹ Edward Markey cho rằng các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông-một trong những vùng biển quan trọng nhất trên trái đất là rất đáng quan ngại. Ông Edward Markey tuyên bố ông ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực ngoại giao nhằm duy trì hòa bình ở Biển Đông bao gồm Diễn đàn khu vực ASEAN diễn ra trong tuần. Theo Thượng nghị sỹ Edward Markey, Tòa trọng tài thường trực ở La Hay (The Hague) năm ngoái đã làm rõ rằng các hoạt động xây đảo nhân tạo của Trung Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế. Thượng nghị sỹ Edward Markey kêu gọi Mỹ cần phê chuẩn Công ước Liên hợp quốc về luật biển và cho tới khi Mỹ thực hiện điều này, Mỹ sẽ tiếp tục tuân thủ Công ước này và kỳ vọng các nước khác cũng cùng thực hiện.
Trước đó, bốn Thượng nghị sỹ Mỹ khác ngày 29/07 đã cùng gửi thư kêu gọi Ngoại trưởng Mike Pompeo lên tiếng về các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông khi ông Mike Pompeo họp với các quan chức ASEAN tại Bangkok, Thái Lan trong tuần này.
Ủy ban đối ngoại Hạ viện Mỹ ngày 26/07 cũng đã ra tuyên bố về sự can thiệp của Trung Quốc ở vùng biển Việt Nam quản lý và cho rằng Trung Quốc đã vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.