Bảo tàng phòng không - không quân

Nổi bật giữa không gian trưng bày của Bảo tàng Phòng không – Không quân Hà Nội những ngày này là các hiện vật tái hiện lại cuộc chiến đấu 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972 của các chiến sĩ Thủ đô, làm nên chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”. Đại  tá Nguyễn Hữu Đạc, Giám đốc Bảo tàng Phòng không – Không quân, cho biết: “Chúng tôi trưng bày những hiện vật, tư liệu, hình ảnh về 12 ngày đêm năm 1972, đỉnh cao của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc buộc Mỹ phải ký hiệp định Paris theo điều khoản của Việt Nam. Đó là những hiện vật từ thời kỳ Bộ đội phòng không không quân chiến đấu đánh B-52 ở chiến trường Vĩnh Linh những năm 1966, 1967, cho đến hết ngày 14/1 năm 1973. Cuộc chiến đấu này, Bộ đội phòng không không quân đã bắn rơi chiếc B-52 đầu tiên trên miền Bắc Việt Nam vào ngày 17/9/1967, đỉnh cao là chiến đấu trong 12 ngày đêm tháng 12/1972, cùng với quân và dân miền Bắc lập nên chiến thắng Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không.”

Sa bàn trận đánh căn cứ Ra đa của Mỹ

Những bức ảnh trưng bày ở Bảo tàng ghi lại những ngày đêm cuối năm 1972, Hà Nội bị ném bom, đánh phá ác liệt. Hình ảnh Ga Hàng cỏ bị bom tàn phá, tự vệ bệnh viện Bạch Mai tham gia cứu bác sĩ và bệnh nhân sau trận B-52 ném bom rải thảm khắc họa một Hà Nội kiên cường dưới mưa bom bão đạn chiến tranh. Tinh thần đoàn kết chiến đấu của người Hà Nội được thể hiện qua bức ảnh về một dây chuyền sản xuất đạn tên lửa làm việc suốt ngày đêm, cung cấp kịp thời cho các tiểu đoàn hỏa lực bắn máy bay địch trong những ngày B-52 đánh phá Thủ đô Hà Nội. Sự chung sức đồng lòng này đã góp phần làm nên chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, thông qua hình ảnh máy bay B-52 rơi đêm ngày 27/12/1972 trong bức ảnh độc đáo được tác giả Phạm Việt Tùng, khi đó, đang công tác tại Ban Truyền hình (thuộc Đài Tiếng nói Việt Nam), chụp bên cột phát sóng của Đài. Chia sẻ cảm xúc về những ngày đêm lịch sử ấy, đạo diễn Phạm Việt Tùng cho biết: “Lúc đó, chiến tranh nguy hiểm, không biết mình sống hay chết, mảnh đạn pháo bắn rất nhiều, rơi rào rào trên các mái nhà. Thế hệ phóng viên thời bọn tôi làm việc trong môi trường rất nguy hiểm. Thực ra thì phóng viên mình cũng không có nhiều mà không phải ai là phóng viên cũng ra chiến trường vì còn phải đi sơ tán để giữ lực lượng. Lúc đó chúng tôi không sợ hãi  nhưng phải rất thận trọng, không chủ quan để giành chiến thắng.”

Mô hình bộ đội phòng không đang vận hành điều khiển tên lửa

Không chỉ có những bức ảnh ghi lại dấu ấn của một thời chiến tranh khốc liệt, Bảo tàng Phòng không – Không quân còn trưng bày những hiện vật quý minh chứng rằng quân và dân miền Bắc, đặc biệt là dân và quân Thủ đô Hà Nội đã đánh bại cuộc tập kích của không quân chiến lược Mỹ tại miền Bắc Việt Nam và thủ đô Hà Nội. Những hiện vật này thể hiện lòng dũng cảm, trí tuệ của nhân dân Việt Nam, tài thao lược của Đảng Cộng sản Việt Nam và Bộ Tổng tư lệnh mà lực lượng nòng cốt là bộ đội phòng không không quân, đã đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng B-52 này. Đại tá Nguyễn Hữu Đạc cho biết thêm: “Hiện vật thì có nhiều hiện vật rất quý, từ máy bay Mig 21 bắn rơi B-52, pháo phòng không hay còn gọi là pháo cao xạ 100 mm, bệ tên lửa và cả những loại tên lửa bắn rơi B-52 trong 12 ngày đêm, những loại rađa đã bắt được mục tiêu B-52 thông báo về cho Bộ Tổng tư lệnh, Sở chỉ huy quân chủng và nhân dân Thủ đô Hà Nội sớm 35 phút để chúng ta kịp chuẩn bị sẵn sàng chiến đấu, kịp để nhân dân Thủ đô Hà Nội đi sơ tán. Và trong những ngày sau đó, vẫn là những vũ khí này, chúng ta đã đánh thắng cuộc tập kích 12 ngày đêm của không quân chiến lược Mỹ.”



12 ngày đêm cuối tháng 12 năm 1972 là một dấu mốc đáng nhớ. Quá khứ về chiến tranh, bom đạn tuy đau thương, mất mát nhưng lớn hơn là lòng tự hào, sự quật cường vươn lên của những thế hệ người Việt Nam tiếp nối. Đến với Bảo tàng Phòng không – Không quân như một sự trở về với quá khứ, bạn Trần Duy Anh, sinh viên Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, chia sẻ cảm xúc: “Hôm nay đến Bảo tàng Phòng không không quân, tôi thấy được những hiện vật của 12 ngày đêm chiến đấu trong năm 1972. Qua những hiện vật này, thấy được sự lớn mạnh cũng như tính hiện đại của quân lực Việt Nam những năm 1972, thấy được sự đoàn kết giữa bộ đội chiến đấu với nhân dân của cả nước.  Những bức tranh ở đây được trưng bày rất đa dạng, phong phú, hầu hết những nhân vật xuất hiện trong các bức tranh là những chiến sỹ với những nụ cười rạng rỡ.”



Quá khứ về cuộc chiến 12 ngày đêm của quân và dân Thủ đô Hà Nội ngày càng lùi xa nhưng những hiện vật được trưng bày ở Bảo tàng đã giúp người xem nhận thức một cách sâu sắc về tầm vóc lớn lao của chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”. Chiến thắng ấy mãi là biểu tượng của ý chí quật cường, tinh thần đoàn kết của quân dân Hà Nội cũng như bản lĩnh, trí tuệ và nghệ thuật quân sự Việt Nam./.