Đại biểu người dân tộc thiểu số là một cấu phần quan trọng của đại biểu Quốc hội Việt Nam các nhiệm kỳ. Thực tế hoạt động Quốc hội thời gian qua cho thấy, việc đại biểu Quốc hội là đồng bào các dân tộc thiểu số đã có những đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện tốt các chính sách dân tộc của Đảng, Nhà nước. Trong cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV dự kiến vào ngày 23/5/2021, việc lựa chọn và bầu đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số tiếp tục được chú trọng về chất lượng và số lượng nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển và nâng cao đời sống của người dân khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.  

Các đại biểu dự Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số Việt Nam lần thứ II - Ảnh: baosonla.gov.vn

Việt Nam là quốc gia có 54 dân tộc cùng sinh sống. Trong các thời kỳ lãnh đạo cách mạng, vấn đề dân tộc và công tác dân tộc luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm với chính sách nhất quán xuyên suốt là thực hiện đoàn kết, bình đẳng, tương trợ và giúp đỡ nhau giữa các dân tộc. Quyền bình đẳng giữa các dân tộc được thể hiện trên nhiều phương diện: về kinh tế, về văn hoá, xã hội, chính trị… Quyền bình đẳng về chính trị được thể hiện rõ nhất trong việc thông qua thực thi dân chủ đại diện và dân chủ trực tiếp. Thực tế cho thấy đại biểu dân tộc thiểu số tham gia qua các nhiệm kỳ Quốc hội ngày càng tăng. Quốc hội khóa II (1960-1964), đại biểu dân tộc thiểu số chiếm 16,5%. Quốc hội khóa X (1997-2002) đại biểu dân tộc thiểu số chiếm 17,3%.

Kế thừa và phát huy kết quả đã đạt được

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, số đại biểu Quốc hội là người dân tộc thiểu số là 17,3%, tương ứng với 86 đại biểu. Những đại biểu này đã thể hiện rõ tâm huyết, trách nhiệm, tham gia rất tích cực vào các vấn đề xây dựng pháp luật, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước. Và góp phần vào một trong những dấu ấn trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV là thông qua 2 Nghị quyết quan trọng về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là những quyết định mang tính lịch sử của Quốc hội với lần đầu tiên Quốc hội ban hành 02 nghị quyết riêng về lĩnh vực dân tộc. Đáng chú ý, Nghị quyết 88 định hướng mục tiêu đến năm 2030 là thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số bằng 1/2 bình quân chung của cả nước; giảm hộ nghèo xuống dưới 10%. Cơ bản không còn các xã, thôn đặc biệt khó khăn; 70% số xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn nông thôn mới.

Đại biểu Quốc hội khóa XIV Nguyễn Lâm Thành, đoàn Lạng Sơn, cho biết: "Quốc hội đã thông qua Nghị quyết, là những điểm mang tính nguyên tắc cơ bản trong hệ thống chính sách của đồng bào dân tộc và những mục tiêu cần giải quyết. Có thể xem đây là lần đầu tiên Quốc hội có Nghị quyết lớn. Đây thể hiện trách nhiệm và tình cảm đối với đồng bào dân tộc miền núi, cũng là dịp chúng ta tiếp tục tri ân và thể hiện trách nhiệm của mình đối với vùng còn khó khăn để giúp cho vùng này phát triển cùng đất nước và đảm bảo sự phát triển bình đẳng giữa các dân tộc".

Đảm bảo về số lượng và chất lượng

Để Quốc hội khóa XV tiếp tục kế thừa và phát huy các kết quả đã đạt được, nhất là trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách dân tộc, đòi hỏi phải nâng cao hơn nữa chất lượng các đại biểu Quốc hội, bầu chọn được các đại biểu thực sự tiêu biểu. Cử tri Phạm Giáo, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, cho rằng: "Tăng cường đại biểu cho vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số sẽ có điều kiện nắm được sát hơn, hiểu được nhiều hơn vùng dân tộc thiểu số có nhiều khó khăn, hiểu được những tâm tư nguyện vọng của người dân. Nhờ đó sẽ có những đề xuất với Quốc hội để có những chính sách đối với những vùng này, đảm bảo nâng cao đời sống của người giải quyết bớt những khó khăn của họ".

Để đạt được  tỷ lệ ít nhất 18% đại biểu là người dân tộc thiểu số trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, việc lựa chọn được người thực sự xứng đáng, đại diện cho đồng bào dân tộc thiểu số đòi hỏi có sự nghiên cứu kỹ và nắm rõ lý lịch của các ứng cử viên.  Đặc biệt là công tác thông tin, tuyên truyền cần được chú trọng để người dân thấy được ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung, cách thức của cuộc bầu cử, tích cực tham gia và vận động người thân cùng tham gia bầu cử để hoàn thành quyền lợi, trách nhiệm của cử tri, công dân. Đại biểu Quốc hội khóa XIV Quàng Văn Hương, đoàn Sơn La, khẳng định: "Tuyên truyền phải có cách thức để đồng bào hiểu được về lý lịch, năng lực, khả năng cũng như đặc biệt là phải tâm huyết, trách nhiệm của những đại biểu mà mình sẽ bầu ra. Cần phải tuyên truyền những thành tích, phẩm chất của người thực sự ưu tú, qua đó đồng bào thấy được người sẽ đại diện cho mình. Lựa chọn được người dân tộc thiểu số hoặc người đại biểu sống ở vùng dân tộc thiểu số tham gia Quốc hội chính là những người nói lên tiếng nói của đồng bào, phản ánh tâm tư nguyện vọng của đồng bào tại diễn đàn Quốc hội".