( VOVworld )-บรรยากาศฉลองเทศกาลอ๊อก ออม บ๊อกหรือ Ok om bok ซึ่งเป็นหนึ่งใน๓ เทศกาลใหญ่ประจำปีของชนเผ่าเขมรภาคใต้เวียดนามได้เข้าสู่ทุกตรอกซอกซอยของหมู่บ้านตำบลที่มีชนเผ่าเขมรอาศัยอยู่ของจังหวัดจ่า วินห์ภาคใต้เวียดนาม แต่คึกคักที่สุดก็ต้องกล่าวถึงหมู่บ้านทำข้าวเม่าหรือ quet com det ที่เต็มไปด้วยเสียงตำข้าวและกลิ่นหอมของข้าวเม่าที่ทำสุกใหม่ๆที่อบอวลไปทั่วบริเวณ
ข้าวเม่าหอมอร่อยน่ารับประเทาน
เราได้สัมผัมกับบรรยากาศการทำข้าวเม่าของหมู่บ้านบาซอนเมื่อเดินทางถึงหมู่บ้าน โดยชาวบ้านเร่งมือทำเพื่อส่งสินค้าให้ตรงตามสัญญาและส่งไปยังตลาดเพื่อบริการเทศกาล Ok om bok คุณป้าเจื่อง ถี่ ญี ที่อยู่ในครอบครัวที่ทำข้าวเม่ามา ๓ ชั่วคนคุยกับพวกเราว่า การทำข้าวเม่าไม่ยากนักแต่ต้องการความชำนาญและรู้จักวิธีการทำซึ่งเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านถึงจะได้ที่อร่อยน่ารับประทาน แต่ละวัน ครอบครัวของท่านตำข้าวเม่าได้ประมาณ ๖๐กิโลกรัมและมีรายได้พอใช้จ่ายในครอบครัว คุณป้ายีกล่าวว่า “ ป้าทำข้าวเม่าตั้งแต่อายุ ๑๗ ปีจนถึงปัจจุบัน เฉลี่ยแต่ละวันตำได้ ๖๐ กิโลกรัมเป็นอย่างมาก ถ้าวันไหนเร่งๆก็จะตำได้ประมาณ ๘๐ กิโลกรัม สมัยก่อนทำข้าวเม่าเฉพาะในโอกาสเทศกาล Ok om bokเท่านั้น แต่ปัจจุบันนี้ทำข้าวเม่าทุกปี มีลูกค้ามาสั่งซื้อเพื่อนำไปขายภายในจังหวัด ที่จังหวัดซอกจังและนครโฮจิมินห์ ข้าวเม่าขายดี ”
การทำข้าวเม่าเหน็จเหนื่อมากเพราะต้องนอนดึกและตื่นแต่เช้ามืด และต้องใช้แรงคนกว่าจะได้ข้าวเม่าที่หอมและนุ่มอร่อยน่ารับประทาน โดยในหนึ่งวัน กลุ่มทำข้าวเม่า ๔ คนในเวลาประมาณ ๙ ชั่วโมงจะสามารถทำข้าวเม่าได้มากที่สุด ๘๐กิโลกรัม เมื่อหักตุ้นทุนจะเหลือรายได้ประมาณ ๑๕๐,๐๐๐ ด่งต่อคน แม้จะเหน็จเหนื่อยแต่ก็มีตลาดรองรับที่มั่นคงและเป็นอาชีพที่เป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านดังนั้นที่หมู่บ้านบาซอจึงมีครอบครัวที่ประกอบอาชีพนี้มา ๔ ชั่วคนหลายสิบครัวเรือน นายแถกเมียล ประกอบอาชีพการทำข้าวเม่ามาเกือบ ๓๐ ปีเล่าว่า “ แต่ละวันเราเริ่มทำข้าวเม่าตั้งแต่เที่ยงคืนไปจนถึง ๘ โมงเช้าของวันรุ่งขึ้น เราทำอย่างนี้เพราะจะได้มีเวลาดูแลนาข้าวและตัดหญ้าให้วัวกิน มีงานทำไม่ต้องไปทำมาหากินต่างถิ่นก็ดีแล้ว ผมทำงานนี้มาหลายสิบปีจึงชิน ไม่รู้สึกเหนื่อนัก ทำงานจนถึงมื้ออาหาร เมื่อไม่มีงานทำสองหรือสามวันจะรู้สึกเหนื่อยกว่า ”
ตำข้าวเม่า
ก่อนหน้านี้ ๑๐ ปี ตำบลหญี่เจื่อง อำเภอเกิ่วยาง จังหวัดจ่าวินห์มีกว่า ๒๐ ครัวเรือนที่ทำข้าวเม่าเพื่อขายภายในจังหวัดเท่านั้น มาปัจจุบัน ข้าวเม่าของหมู่บ้านบาซอเป็นที่รู้จักแพร่หลายในเขตที่ราบแม่น้ำ Cuu Long หรือแม่น้ำโขงภาคใต้เวียดนามและนครโฮจิมินห์ ปัจจุบัน หมู่บ้านบาซอและตั๋วมี ๑๐๐ ครัวเรือที่ทำข้าวเม่าตามฤดูกาลและอีก ๕๐ ครัวเรือนที่ทำข้าวเม่าทตลอดทั้งปี
ข้าวเม่าที่นุ่มและหอมต้องใช้ข้าวเหนียวสุกพอดีและเพิ่งเก็บเกี่ยว แต่เมื่อการทำข้าวเม่าได้รับการความนิยมจึงต้องการวัตถุดิบมากขึ้น ชาวบ้านจึงได้เก็บถนอมข้าวเหนียวเปลือกอย่างดีเพื่อสามารถมีข้าวเม่าป้อนตลาดตลอดปี อย่างไรก็ดี ข้าวเม่าที่นุ่มหอมและอร่อยที่สุดคือข้าวเม่าในเทศกาลOk om bok เพราะทำจากข้าวเหนียวเปลือกที่สุกพอดีและแเพิ่งเก็บเกี่ยว ทางการท้องถิ่นก็กำลังวางผังพื้นที่ปลูกข้าวเหนียวและรณรงค์ครัวเรือนที่ทำข้าวเม่าเข้าเป็นสมาชิกของสหกรณ์และจดทะเบียนแบรนด์ “ Com det Ba So ” นายแถกหงอกหงี รองประธานคณะกรรมการประชาชนตำบลหญี่เจื่องเปิดเผยว่า “ หมู่บ้านทำข้าวเม่าบาซอพัฒนาอาชีพนี้ดีมากแต่ยังไม่มีแบรนด์ของตนเองและยังไม่ได้ประชาสัมพันธ์สินค้านี้มากนัก ทางจังหวัดและตำบลจึงมีแนวทางสร้างแบรนด์ Com det Ba So ให้เป็นที่รู้จักแพร่หลาย ปัจจุบัน การทำข้าวเม่านั้นเป็นการทำเอง ต่อมาเราจะจัดตั้งเป็นกลุ่ม สร้างแบรนด์ ถ่ายทอดเทคโนโลยีและมีนโยบายให้ความดูแลหมู่บ้านประกอบอาชีพที่เป็นภูมิปัญญาของชาวบ้าน ”
คั่วข้าวเหนียวให้เปลือกแตก
ข้าวเม่าเป็นอาหารพื้นเมืองของชนเผ่าเขมรและชาวภาคใต้ และเป็นของเซ่นไหว้พระจันทร์ในคืนวันขึ้น ๑๕ ค่ำเดือนสิบของชนเผ่าเขมร ข้าวเม่ายังเป็นของว่างที่เป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านจังหวัดจ่าวินห์ที่เมื่อนักท่องเที่ยวไปเที่ยวจ่าวินห์ไม่ควรพลาดที่จะซื้อติดไม้ติดมือมาเป็นของฝากทางบ้านและเพื่อนๆ ./.
ทำการฝัดเมล็ดข้าวที่ตำแล้วเพื่อแยกเอาเปลือกออกข้าวเม่า
ถาดอาหารไหว้พระจันทร์ที่ขาดข้าวเม่ามิได้