( VOVworld )-ขนบธรรมเนียมการกินหมากพลูเป็นวัฒนธรรมอันดีงามของชาวเวียดในอดีต ซึ่งชุดเชี่ยนหมากโบราณจะประกอบด้วย มีด ตะบันหมาก พานหมาก เต้าปูน กระโถนและตลับปูนที่มีโซ่เงินเล็กๆติดตรงกลางฝาตลับ แต่ปัจจุบันขนบธรรมเนียมการกินหมากพลูได้สูญหายไปตามรสนิยมของยุคสมัย ดังนั้นชุดเชี่ยนหมากก็พลอยหายตามไปด้วย  แต่เราสามารถพบเห็นชุดเชี่ยนหมากได้ในงานนิทรรศการ วัฒนธรรมในหมากพลู ณ  พิพิทธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งชาติ

ชาวบ้านจีบพลูเจียนหมาก

งานนิทรรศการได้พาผู้เข้าชมย้อนอดีตไปสัมผัสกับชีวิตทางวัฒนธรรมของคนเวียดสมัยโบราณราวศตวรรษที่ ๑๘ ด้วยการจำลองห้องบูชาบรรพบุรุษที่มีชุดเชี่ยนหมากบนหิ้งบูชา โดยพานหมากได้รับการแกะสลักอย่างประณีตสวยงามที่วางผลหมากและใบพลูสีเขียว  ทั้งนี้ทำให้ผู้มาเยี่ยมชมเข้าใจถึงวัฒนธรรมและความเลื่อมใสศรัทธาของชาวเวียดที่ขาดหมากพลูมิได้ นายเหงวียนวันเกื่อง ผู้อำนวยการพิพิทธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งชาติเผยว่า “ วัฒนธรรมการกินหมากพลูมาจากชีวิตประจำวันของประชาชนไม่ว่าจะเป็นกษัตริย์หรือประชาชนคนธรรมดา หมากพลูยังมีความสำคัญในชีวิตทางวัฒนธรรมและจิตใจของคนเวียดนาม ซึ่งเสมือนสัญลักษณ์ของการแต่งงาน การแห่ขันหมาก และงานศพด้วย การกินหมากพลูทำให้ลมหมายใจหอบและจิตใจผ่อนคลาย จึงถือว่าเป็นสิ่งปรกติที่ต้องปฏิบัติก่อนการแสดงความรัก อีกทั้งในศิลปะแขนงอื่นๆด้วย ทั้งนี้ได้กลายเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของคนเวียดนามมาตลอดนับพันปี ”

ชุดขันหมาก

วัตถุสิ่งของโบราณกว่า ๑๐๐ ชิ้นที่จัดแสดงในงานไม่ว่าจะเป็นมีด ตะบันหมาก พานหมาก เต้าปูน กระโถนและตลับปูนที่มีโซ่เงินเล็กๆติดตรงกลางฝาตลับที่ทำจากวัสดุต่างๆด้วยรูปแบบที่แตกต่างกันทำให้ผู้เข้าชมสามารถจินตนาการภาพเกี่ยวกับประเพณีการกินหมากพลูในอดีต  ภายในงานนิทรรศการยังจัดแสดงชุดเซี่ยนหมากของผู้ที่มียศฐาบรรดาศักดิ์เวียดนามราวศตวรรษที่ ๑๘ – ๑๙ ซึ่งทำจากวัสดุที่มีค่าต่างๆเช่น ทอง เงิน ไม้ที่หายากหรือเครื่องเคลือบดินเผาที่มีค่าหายาก ชุดเชี่ยนหมากเหล่านี้มีลวดลายแกะสลักอย่างประณีตสวยงามสร้างความประทับใจให้กับผู้เข้าชมจนอยากลองสัมผัสมือตามลวดลายเหล่านี้เพื่อที่จะรู้สึกถึงความงามของมัน มีเต้าปูนโบราณชิ้นหนึ่งที่ทำขึ้นตั้งแต่สมัยราชวงศ์หลีซึ่งถือว่ามีอายุเก่าแก่มากที่สุด โดยลวดลายธรรมดา  หูจับถูกออกแบบเป็นรูปกุ้งหลังโค้ง มีก้ามยาวดูเหมือนกำลังโอบเต้าปูน แต่สิ่งที่สร้างความสวยงามที่โดดเด่นให้แก่เต้าปูนชิ้นนี้อยู่ตรงที่วัสดุนั่นคือ เครื่องเคลือบสีมรกตที่ขึ้นเงา  ส่วนเต้าปูนของสมัยราชวงศ์เลและเหงวียนทำจากเครื่องเคลือบและมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างกัน  ทั้งนี้สะท้อนให้เห็นวัฒนธรรมการกินหมากพลูที่พัฒนาไปตามยุคสมัย  ส่วนชุดเชี่ยนหมากของชนกลุ่มน้อยเผ่าต่างๆในเวียดนามไม่ว่าจะเป็นชนเผ่าจาม เขมร ไต่ โลโล เวินเกี่ยว เหมื่องและไทได้แสดงให้เห็นถึงความโดดเด่นของวัฒนธรรมการกินหมากพลูของแต่ละภูมิภาค  บรรยากาศภายในงานมีความเป็นวัฒนธรรมการกินหมากพลูมากขึ้นด้วยการร้องเพลงพื้นเมืองกวานเหาะหรือเพลงร้องโต้ตอบกันของหนุ่มสาวเขตที่ราบลุ่มแม่น้ำแดง ซึ่งขับร้องโดยสาวๆในชุดเสื้อยาวโบราณโดยทั้งร้องทั้งเจียนหมากด้วย

ชุดเชี่ยนหมาก

นักท่องเที่ยวต่างชาติคนหนึ่งกล่าวถึงความรู้สึกของตนว่า “ งานนิทรรศการนี้น่าสนใจมากเพราะเราได้เข้าใจเพิ่มเติมเกี่ยวกับวัฒนธรรมโบราณแขนงหนึ่งของพวกคุณ  นับเป็นครั้งแรกที่เราได้ชมสิ่งของวัตถุที่น่ารักและน่าสนใจอย่างนี้ พร้อมทั้งได้ชมการจีบพเจียนหมากด้วย ”

สำหรับคนเวียดนาม งานนิทรรศการวัฒนธรรมในหมากพลูก็เป็นจุดที่น่าสนใจและน่าศึกษา คุณฝ่ามถุ่ยแองเผยว่า “ คุณยายของฉันกินหมากพลูดังนั้นเราคุ้นเคยกับชุดเชี่ยนหมากพลู แต่มาที่นี่เราได้ชมชุดเชี่ยนหมากที่ทำจากวัสดุอื่นๆและมีรูปแบบที่หลากหลายน่ารัก ชุดเชี่ยนหมากสำหรับคนที่มีฐานะสมัยโบราณสวยมาก ”

เต้าปูนรูปแบบต่างๆ

แม้ว่า ปัจจุบันประเพณีการกินหมากพลูไม่ได้แพร่หลายเหมือนในอดีต แต่หมากและพลูยังเป็นหัวใจของความสุภาพและการต้อนรับ งานบวงสรวงหรืองานหมั้น  นายแถ่งห่ายเซืองนักสะสมวัตถุโบราณซึ่งมีชุดเชี่ยนหมากโบราณถึง ๔๐ ชุดในงานนิทรรศการนี้เห็นว่า  “ วัตถุสิ่งของแต่ละชิ้นล้วนเป็นสาส์นของบรรพบุรุษที่ทิ้งไว้ให้แก่ชนรุ่นหลังว่า คุณค่าวัฒนธรรมในอดีตอาจจะสูญหายไปตามกาลเวลาโดยไม่มีคนกินหมากพลูกอีกต่อไปแต่วัฒนธรรมนี้ยังสถิตอยู่ในความทรงจำของชาวเวียดแต่ละคนตลอดกาล ”

ตะบันหมาก

วัตถุสิ่งของที่จัดแสดงในพิพิทธภัณฑ์ประวัติศาสตร์แห่งชาติได้ประชาสัมพันธ์วัฒนธรรมอันหลากหลายอย่างมีชีวิตชีวาและโดดเด่นในชีวิตของคนเวียดนามโดยสมบูรณ์ อันเป็นการตักเตือนให้ชนรุ่นหลังเกี่ยวกับการอนุรักษ์วัฒนธรรมพื้นเมืองของชาติ ./.