 พันเอก เหงียนหัวต่าย |
“เมื่อพูดถึงพลเอก หวอเงวียนย้าป ผมรู้สึกซาบซึ้งใจมาก ท่านเป็นพี่ใหญ่ของกองทัพประชาชนเวียดนาม ผู้บัญชาการที่ปรีชาสามารถของประชาชาติเวียดนามตลอดกาล ประธานโฮจิมินห์และพลเอกหวอเงวียนย้าป พร้อมคณะกรรมการกลางพรรคฯ ได้มีการตัดสินใจอย่างเฉียบแหลมเพื่อสร้างชัยชนะที่ก้องกระเดื่องไปทั่วโลกและสร้างยุคโฮจิมินห์ที่โดดเด่น”
พันเอก เหงียนหัวต่าย อดีตผู้ชี้นำทางการเมืองกรม 209 กองพล 312 อดีตรองอธิบดีกรมฝึกทหารสังกัดทบวงเสนาธิการในวัย 95 ปีและเป็นสมาชิกของพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนามมายาวนานถึง 77 ปี และทำงานในกองทัพเวียดนาม 47 ปี ยังคงจำได้อย่างชัดเจนเกี่ยวกับช่วงเวลาที่เข้าร่วมการต่อสู้ในสมรภูมิเดียนเบียนฟู โดยเฉพาะความทรงจำเกี่ยวกับพลเอก หวอเงวียนย้าป ผู้ซึ่งจุดไฟแห่งการต่อสู้เพื่อช่วงชิงเอกราชให้แก่เขาและทหารทุกนายในช่วงเวลานั้น
พันเอก เหงียนหิวต่าย เล่าว่า ในช่วงต้นเดือนเมษายนปี 1954 ในฐานะผู้ชี้นำทางการเมืองกรม 209 ที่ได้รับมอบหมายหน้าที่ให้เข้าร่วมบังคับบัญชากองพัน 154 เพื่อป้องกันเนิน D1 ในโอกาสที่ได้กลับมายังสำนักงานกองบัญชาการเพื่อเข้าร่วมการประชุมสรุปผลการปฏิบัติยุทธนาการ 2 ครั้ง นาย ต่าย รู้สึกประทับใจมากที่ได้ฟังพลเอก หวอเงวียนย้าป ยกย่อง สรุปผลและชี้ถึงความยากลำบากและข้อบกพร่องต่างๆ โดยเฉพาะการที่พลเอก หวอเงวียนย้าป ได้รับฟังอย่างตั้งใจและถามรายละเอียดต่าง ๆ เกี่ยวกับลักษณะของภูมิประเทศในสมรภูมิและชีวิตความเป็นอยู่ของทหารทุกนาย
“พลเอก หวอเงวียนย้าป ให้ความสนใจเป็นพิเศษถึงการกินอยู่และสุขภาพของทหารในสมรภูมิที่เนิน D1 หลังการประชุม ท่านได้เชิญพวกเราทานอาหารเที่ยง ซึ่งอร่อยมาก มีเนื้อหมู มีผักกาด โดยเฉพาะน้ำใจและการดูแลเอาใจใส่ของท่านต่อพวกเรา – ทหารที่กลับจากสมรภูมิ นั่นคือช่วงเวลาที่มีความสุขที่เราไม่มีวันลืมท่ามกลางสงครามที่ดุเดือดและยากลำบาก”
 ทหารผ่านศึก กว่างวันข่อ |
ส่วนสำหรับทหารผ่านศึก กว่างวันข่อ จากตำบลเหมื่อแอ๊ อำเภอถวนโจว จังหวัดเซินลา ที่รับหน้าที่กลบหลุมระเบิด ที่ช่องเขาฟาดินยังคงจดจำช่วงเวลาที่ตนได้มีโอกกาศพบปะกับพลเอก หวอเงวียนย้าป ในขณะที่ท่านมาเยือนจังหวัดเดียนเบียนเมื่อปี 1955
“พลเอก หวอเงวียนย้าป ได้จับมือให้กำลังใจพวกเราทุกคน จังหวัดเดียนเบียนได้รับการปลดปล่อยแล้ว กองทัพและประชาชนต้องพยายามปกป้องประเทศให้ได้ ช่วงนั้น มีคนประมาณ 5,000 คนมารอที่สนามกีฬาเดียนเบียนเพื่อที่จะได้พบกับพลเอก หวอเงวียนย้าป”
ไม่เพียงแต่เจ้าหน้าที่และทหารเท่านั้น แต่ภาพของพลเอก หวอเงวียนย้าป ก็อยู่ในหัวใจของประชาชนกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ในฐานที่มั่นปฏิวัติที่เหมื่องฟัง นครเดียนเบียนฟู โดยเรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับนายพล หวอเงวียนย้าป ไม่เพียงแต่มีความผูกพันกับอุโมงใต้ดิน กระท่อมและหอสังเกตการณ์เท่านั้น หากยังรวมถึงอ่างเก็บน้ำพลเอก หวอเงวียนย้าป” ที่ใช้หล่อเลี้ยงทุ่งนาในพื้นที่แห่งนี้ ซึ่งได้รับการก่อสร้างหลังการกลับมาเยือนเหมื่องฟังของพลเอก หวอเงวียนย้าป เมื่อปี 2004
 นาย หล่อวันหนุย |
ทุกครั้งที่เล่าเรื่องการพูดคุยระหว่างพลเอก หวอเงวียนย้าป กับประชาชนในช่วงที่ท่านกลับมาเยือนเหมื่องฟัง นาย หล่อวันหนุย ก็รู้สึกซาบซึ้งใจทุกครั้ง
“ท่านถามว่า ท่านมาอยู่ที่เหมื่องฟัง 1 สัปดาห์ เหมื่องฟังเลี้ยงท่านได้ไหม เราตอบว่า เลี้ยงได้ครับ แล้วท่านถามอีกว่า ประชาชนเหมื่องฟังได้ไปโรงเรียนไหม เราตอบว่า เราได้ไปโรงเรียน ไม่มีใครทิ้งเรื่องการเรียน ท่านถามว่า ชาวเหมื่องฟังอดอยากไหม เราตอบว่า ไม่อดอยากครับ แล้วทุกคนก็ปรบมือ”
ในโอกาสรำลึกครบรอบ 70 ปีชัยชนะเดียนเบียนฟู ถึงแม้พลเอก หวอเงวียนย้าปได้จากไปแล้วแต่ความทรงจำที่ดีงามเกี่ยวกับนายพลที่เป็นพี่ใหญ่ของกองทัพประชาชนเวียดนามยังคงอยู่ในหัวใจของเจ้าหน้าที่ ทหารและประชาชนทุกคนในเขตตะวันตกเฉียงเหนือรวมทั้งชาวเวียดนามทุกคนตลอดกาล.