ในพิธีแต่ละบ้านจะส่งผู้ชายหนึ่งคนเข้าร่วม

ประเพณีกัมเมืองถูกจัดขึ้นทุกปีตั้งแต่ต้นเดือนอ้ายจนถึงวันที่ ๓ เดือน๓ ตามจันทรคติ โดยชาวบ้านจะถวายเครื่องเซ่นไหว้หลายอย่างเพื่อทำพิธีกล่าวอันเชิญเทวดาอารักษ์ตลอดถึงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ผีสางต่างๆอันประจำรักษาอยู่ ณ ต้นน้ำลำธารและภูเขาให้ได้รับรู้แล้วมารับเอาเครื่องเซ่นไหว้ต่างๆ ตลอดจนขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์อำนวยพรให้มีน้ำอุดมสมบูรณ์ มีฝนตกต้องตามฤดูกาล การทำมาหากินสะดวกสบาย  นายตาว วัน กออง ชาวไทลื้อเปิดเผยว่า  “ ในวันจัดพิธีนั้น แต่ละบ้านจะลงขันไก่หนึ่งตัวและเรี่ยไรเงินเพื่อจัดซื้อเหล้าและเนื้อหมู  การจัดพิธีเลี้ยงผีขุนน้ำเพื่อขอให้การทำการเกษตรได้ผลดีมีของกินของใช้และสามารถเก็บหอมรอมริบได้  การทำไร่ทำนาเก็บเกี่ยวได้ผลดี การเลี้ยงวัวและควายได้พัฒนาไปเรื่อยๆ ชาวบ้านมีสุขภาพแข็งแรงและร่ำรวย ”

เครื่องเซ่นไหว้ในพิธีเลี้ยงขุนผีน้ำของชาวไทลื้อนั้น นอกจากอาหารและเครื่องดื่มแล้ว ยังมีเรือกระดาษสีเขียวและเหลือง ๑๘ ลำ สีสองสีนี้มีความหมายเฉพาะ โดยสีเขียวเป็นสีของป่าทึบและพลังชีวิตที่แรงกล้า ส่วนสีเหลืองคือสีเหลืองอร่ามของข้าวเปลือก ความอุดมสมบูรณ์และความอิ่มหนำ

ชาวไทลื้อมักจะทำขนมแบ๊งใหญ่กินกันและเลี้้ยงแขก

ประเพณีกัมเมืองมีความสำคัญสำหรับชาวไทลื้อ  พิธีกรรมจะถูกจัดขึ้นใต้ต้นไม้ใหญ่ แต่ละบ้านจะมีผู้ชายหนึ่งคนเข้าร่วมและจะได้รับเครื่องเซ่นไหว้ติดไม้ติดมือกลับบ้านเมื่อเสร็จสิ้นพิธี  ส่วนผู้ดำเนินพิธีกรรมนั้นต้องเป็นผู้สูงอายุและได้รับความนับถือจากชาวบ้าน  ในระหว่างทำพิธีกรรมจะไม่ใช้เครื่องดนตรีใดๆไม่ว่าจะเป็นแคน ขลุ่ยหรือกลองเพราะชาวไทลื้อเชื่อว่า เสียงดนตรีจะส่งผลไม่ดีต่อความศักดิสิทธิ์และความลี้ลับ นายโด่ ห่า ลอง รองผู้อำนวยการสำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวจังหวัดลายโจว์เปิดเผยว่า  “ ชาวบ้านเชื่อกันว่า มีเทวดาสถิตอยู่ตามต้นไม้ใหญ่  หมู่บ้านและตำบลทุกแห่งในเขตเขาต่างมีเขตป่าสงวน  ชาวบ้านไม่ว่าจะเป็นผู้เฒ่าผู้แก่ ผู้ใหญ่ หนุ่มสาวหรือเด็กๆมีหน้าที่ต้องรักษาป่าเสมือนชีวิตของตนเองและถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เพราะเชื่อกันว่า การรักษาป่านั้นป่าจะปกป้องหมู่บ้านและพวกเขา ”

เมื่อพิธีกรรมเสร็จสิ้นลงก็จะเป็นงานเทศกาล สาวไทลื้อร้องเพลงพื้นเมืองของชนเผ่าตนพร้อมเสียงขลุ่ยประกอบโดยการเป่าของหนุ่มสองคน  ภายในงานยังมีการละเล่นพื้นเมืองต่างๆ แต่การละเล่นที่ขาดมิได้คือ การโยนลูกบอลลอดห่วง ซึ่งเป็นการละเล่นพื้นเมืองที่ได้สืบทอดต่อกันมาหลายชั่วคนตั้งแต่การจัดทำเสาไม้ ห่วงและลูกบอลตลอดจนเทคนิกการโยนลูกบอล และคนที่โยนลูกบอลลอดห่วงเป็นคนแรกถือได้ว่าเป็นคนที่โชคดีที่สุด และยังมีการละเล่นพื้นเมืองอื่นๆเช่นการชักกระบองไม้ โดยผู้ที่แพ้นั้นจะถูกสาดน้ำเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายและขอพรความเป็นสิริมงคล  ชาวไทลื้อยังปฏิบัติข้อห้ามต่างๆช่วงก่อนและภายในงาน  นายตาว วัน อ๊อน หมอผีทำพิธีเปิดเผยว่า  “ ภายในสามวัน ชาวบ้านต้องไม่ตัดไม้ ไม่เก็บผัก พวกเขาอยู่บ้านชุมนุมกับครอบครัวและกินเลี้ยงกัน ห้ามคนอื่นเข้าไปในบ้าน หากญาติมาเยี่ยมจะจัดสำรับอาหารที่ลานหน้าบ้านรับประทานอาหารกันเท่านั้น ”

การละเล่นพื้นเมืองชนไก่ของชาวไทลื้อ

ประเพณีกัมเมืองของชาวไทลื้อ ตำบลเหนิมตัม อำเภอสิ่นโห่ จังหวัดลายโจวให้ความสำคัญต่อกิจกรรมวัฒนธรรมพื้นเมืองที่มีส่วนร่วมของชุมชนซึ่งทำให้ชาวบ้านมีความใกล้ชิดกันมากขึ้น  ดังนั้น ประเพณีกัมเมืองจึงต้องได้รับการอนุรักษ์และพัฒนาให้กลายเป็นวัฒนธรรมอันดีงามและเป็นเอกลักษณ์ของชาวไทลื้อตลอดไป ./.