ตามตำนานที่ชาวเผ่าไทในเหมื่องแต่ได้เล่านั้น มีหนุ่มเผ่าไทตระกุลหล่อคนหนึ่งฐานะยากจนแต่เป็นคนใจดีและมีความสามารถในการเป่าปี่ แม้แต่ใบไม้ใบเดียวเขาก็สามารถเป่าเป็นลีลาที่ไพเราะได้ จนทำให้ลูกสาวของผู้ใหญ่บ้านที่ร่ำรวยคนหนึ่งในท้องถิ่นหลงรัก  เเต่เมื่อทางบ้านฝ่ายสาวทราบเรื่องครอบครัวของฝ่ายชายก็โกรธมากและห้ามลูกสาวออกจากบ้านเพื่อรอวันแต่งงานกับคนที่มีฐานะเหมาะสมของหมู่บ้านอื่น ซึ่งหนุ่มยากจนคนนี้ก็เศร้าใจแล้วออกจากหมู่บ้านเดินทางไปเรื่อยๆโดยไม่มีจุดมุ่งหมาย มีอยู่วันหนึ่งตอนนั่งพักริมลำธารเขาจึงนึกออกมาว่าจะทำปี่สักอันเพื่อเป่าให้หายเศร้า เขาก็เลือกต้นไผ่ป่าเล็กๆที่ขึ้นริมธารหลายอันมาประกอบเข้าด้วยกันเป็นแคนไผ่ เมื่อเป่าก็ให้เสียงออกมาตามจังหวะการใช้นิ้วของเขา นับตั้งแต่นั้นก็มีการบอกต่อกันเกี่ยวกับแคนชนิดใหม่และมีการทำแคนนี้ขึ้นมาเพื่อเล่นในชุมชนชนเผ่าไทและเรียกว่าแคนแบ่

แคนแบ่นี้มักจะมีส่วนประกอบเป็นกระบอกไผ่ป่าต้นเล็กๆ14อันแบ่งเป็นสองด้าน ด้านละ7อัน ซึ่งไม้ที่ใช้เป็นพืชตระกูลไผ่ มีลำเล็กๆ ขนาดประมาณเท่านิ้วหัวแม่มือ มีปล้องค่อนข้างยาว ภายในมีรู มีเปลือกบาง ก่อนนำมาใช้ จะลนไฟแล้วดัดให้ตรง แบ่งขนาดความยาวตามความเหมาะสมของเสียงแคนและรูปทรงแคน มีการเจาะปล้องไม้ไผ่ให้ทะลุเพื่อให้ลมผ่าน ลิ้นแคนทำจากโลหะ เต้าแคนทำจากไม้  จะเจาะรูกลมเล็กๆ ลำละหนึ่งรู เพื่อใช้นิ้วปิดเปิดเวลาบรรเลงเพลง ซึ่งสามารถเล่นเพลงพื้นเมืองและเพลงสมัยใหม่ได้ ดังนั้นจึงเป็นเครื่องดนตรีที่สำคัญในชีวิตจิตใจของชุมชนเผ่าไท

แคนแบ่เปรียบเสมือนเป็นผลงานศิลปะที่ยอดเยี่ยมของภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สะท้อนคุณค่าทางจิตใจและความรักชาติรักบ้านเกิดเมืองนอนของศิลปิน เป็นการพิสูจน์ให้เห็นถึงพัฒนาการด้านดนตรีและเป็นสัญลักษณ์แห่งวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของชนเผ่าไทในเหมื่องหล่อ แม้จะดูเรียบง่ายแต่เมื่อบรรเลงเพลงก็ทำให้คนฟังทราบซึ้งตรึงใจเพราะลีลาที่ไพเราะลึกซึ้ง สื่อถึงความรักในใจของหนุ่มสาวหรือเสียงธรรมชาติที่สร้างบรรยากาศสดใส โดยเฉพาะเสียงของแคนแบ่ยังมีเสียงคู่ที่ชาวบ้านเรียกว่า “ป่อแม”หรือพ่อแม่ ที่สะท้อนทฤษฏีหยินหยาง การเจริญพัฒนาของชีวิต ศิลปิน หล่อวันเบี๊ยน ที่หมู่บ้านกางหน่า อ.เมืองเหงียโหละเผยว่า“แคนแบ่นั้นมักจะใช้ประกอบในงานฟ้อนรำและงานรื่นเริงต่างๆเช่น งานปีใหม่ งานขึ้นบ้านใหม่ ซึ่งนี่คือเครื่องดนตรีที่สำคัญและขาดมิได้แม้จะเป็นเด็กหรือผู้สูงอายุและหนุ่มสาวก็ต่างรู้จักกันดีและชื่นชอบเสียงแคน”

แคนแบ่ขนาดยักษ์

เพื่อเป็นการเชิดชูความหมายของแคนแบ่ในชีวิตวัฒนธรรม ทางการอ.เมืองเหงียโหละได้จัดทำแคนแบ่ขนาดยักษ์สูง2เมตร กว้าง5เมตรเพื่อแนะนำในงานสัปดาห์วัฒนธรรมการท่องเที่ยวเหมื่องหล่อปี2017 ซึ่งสามารถใช้บรรเลงเพลงได้โดยศิลปิน5คนเพื่อเป็นการประกอบการฟ้อนแส่วของพี่น้องชนเผ่าไทนับพันคนที่มาร่วมงาน นางหว่างถิห่งแหง รองประธานคณะกรรมการประชาชนอ.เมืองเหงียโหละเผยว่า“ปีนี้เราเน้นแนะนำเครื่องดนตรี แคนแบ่ ที่เป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่าไท เพราะยังไม่เคยมีงานที่แนะนำและประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับเครื่องดนตรีนี้”

การที่แคนแบ่ยักษ์ของชาวเหมื่องหล่อได้รับการระบุในกินเนสส์บุ๊คเวียดนามก็ถือเป็นความภาคภูมิใจและจุดประกายความเชื่อมั่นให้ชาวบ้านพยายามอนุรักษ์และพัฒนาคุณค่าที่ดีงามแห่งวัฒนธรรมของชนเผ่าไทให้คงอยู่ต่อไป.