(VOVworld)-สำหรับชาวบานา อาชีพทอผ้าพื้นเมืองถือเป็นอาชีพดั้งเดิมที่ได้รับการสืบสานและพัฒนาอย่างยั่งยืนมาหลายชั่วคน โดยชื่อเสียงของผลิตภัณฑ์ผ้าพื้นเมืองบานาที่สร้างความแตกต่างกับผ้าพื้นเมืองชนเผ่าอื่นอยู่ที่มีลวดลายที่ปราณีตสวยงามและมีความละเอียดอ่อนแถมยังแฝงไว้ซึ่งความหมายที่ลึกซึ้งด้านวัฒนธรรมและชีวิตจิตใจที่งดงามของชาวบานาอีกด้วย
สาวชนเผ่าบานาทุกคนต่างได้สืบทอดอาชีพและเคล็ดลับในการทอผ้าพื้นเมืองจากคุณแม่และผู้อาวุโสในครอบครัวจนรู้จักการทอผ้าตั้งแต่อายุเพียง12-13ขวบเพื่อที่จะสามารถทำเสื้อผ้าเองได้ตอนโตเป็นสาวและเมื่อแต่งงานก็ต้องเตรียมชุดที่สวยงามให้กับตัวเองเพื่อใช้ในวันสำคัญที่สุดของชีวิต สตรีบานาได้รับการยกย่องว่าเป็นช่างฝีมือเยี่ยมเพราะผลงานทอทุกชิ้นต่างมีความปราณีตตั้งแต่ชุดแต่งกายทั่วไป ชุดพิเศษสำหรับวันสำคัญ ผ้าห่มหรือแม้กระทั่งเป็นแค่ผ้าปูที่นั่งก็สะท้อนให้เห็นถึงความสวยงามที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ สำหรับเครื่องมือที่ใช้นั้นก็ไม่มีอะไรพิเศษมาก หากเป็นแค่กี่ทอผ้าที่ทำจากไม้อย่างเรียบง่ายและวัสดุที่ใช้ก็เป็นแค่เส้นด้ายทำจากฝ้าย นางด่าวทูเหงียด เจ้าหน้าที่พิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์จังหวัดดั๊กลัก ซึ่งมีการจัดแสดงผลงานต่างๆของชาวบานาในเตยเงวียนเผยว่า“วัตถุดิบที่ใช้ในการทอผ้าของชาวบานาตั้งแต่อดีตนั้นส่วนใหญ่เป็นฝ้ายดิบ โดยต้องผ่านหลายขั้นตอนตั้งแต่การสางใย รีดรวม ทำให้เป็นเกลียว ปั่นด้าย กรอด้าย ย้อมสี เป็นต้น แต่ปัจจุบันนี้แม้เทคนิกการทอยังเหมือนเดิมแต่ได้มีการใช้ด้ายสำเร็จรูปที่ซื้อจากตลาดมาทอเพื่อช่วยประหยัดเวลาและช่วยให้ผลงานมีความสวยงามมากขึ้น”
สาวชนเผ่าบานาทุกคนรู้จักทอผ้าตั้งแต่เด็ก
|
ชาวบานามักจะใช้สีเด่นๆเช่น ดำ แดง เหลืองในการทำลวดลายของเสื้อผ้า โดยแต่ละสีจะสื่อความหมายที่ไม่เหมือนกัน เช่นสีดำหมายถึงป่าเขาที่อุดมสมบูรณ์ สีแดงแห่งความรักและความคาดหวัง ส่วนสีเหลืองคือสัญลักษณ์ของแสงสว่าง ดังนั้นผ้าพื้นเมืองของชาวบานามักจะมีสีสันสดสวยเพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความใฝ่ฝัน ความปรารถนาและจิตใจของผู้ทำ ส่วนลวดลายบนผ้ามักจะถูกจัดแบบขนานกันเพื่อบ่งบอกถึงความเชื่อเกี่ยวกับดินฟ้าอากาศ ธรรมชาติและทฤษฏี หยินหยาง นายบุ่ยวันนาม เจ้าหน้าคณะกรรมการชาติพันธุ์จังหวัดดั๊กลักเผยว่า“
ผ้าพื้นเมืองของชาวบานานั้นสวยมาก มีคุณค่าและทนทาน โดยผ้าผืนหนึ่งต้องใช้เวลาทอหลายปี ใช้วัตถุดิบที่มีคุณภาพดีแถบยังสะดวกในการใช้ประจำวันด้วย”
ในช่วงหลายปีมานี้ จากกระแสการพัฒนาของยุคสมัยและเศรษฐกิจเชิงตลาด แม้อาชีพการทอผ้าพื้นเมืองกำลังเสี่ยงที่จะสูญหาย แต่ชาวบานาก็ยังคงตระหนักถึงการธำรงรักษาเพื่อสืบทอดเอกลักษณ์วัฒนธรรมดั้งเดิมของชนเผ่าตนให้ยั่งยืนต่อไป ซึ่งจากสภาวการณ์ที่จำนวนผู้รู้จักวิธีการทอผ้าพื้นเมืองที่นับวันลดน้อยลง หน่วยงานวัฒนธรรมเวียดนามก็ได้วางแนวทางและมาตรการช่วยชนเผ่าบานาอนุรักษ์ นางเลืองแทงเซิน ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์จังหวัดดั๊กลักเผยว่า“การอนุรักษ์วัฒนธรรมของชนเผ่าต่างๆคือแนวทางของรัฐที่สะท้อนให้เห็นผ่านมาตรการที่เป็นรูปธรรมที่หลากหลายเช่น การเปิดสอนอาชีพพื้นเมือง การผลักดันเรื่องประชาสัมพันธ์เพื่อรณรงค์ให้ชาวบ้านโดยเฉพาะคนรุ่นใหม่รู้สึกรักและหวงแหนวัฒนธรรมอันมีค่าของตนเพื่อร่วมแรงร่วมใจกันอนุรักษ์”./.