 สตรีชาวขมุ |
ก่อนจัดงานเทศกาลหมะหมาะเม ผู้ชายชาวขมุจะชวนกันเข้าป่ายิงนก กระรอก หนูและจับปลา ส่วนผู้หญิงเตรียมทำข้าวเม่า เก็บผักและผลไม้เพื่อเตรียมให้แก่ถาดอาหารเซ่นไหว้ สำหรับชนเผ่าขมุที่หมู่บ้านเหนิมแมง อำเภอเหนิมหยุ่น จังหวัดลายโจว์ ถ้าถาดอาหารมีขนาดใหญ่และมีเครื่องเซ่นไหว้เยอะก็ยิ่งแสดงให้เห็นถึงความอยู่ดีกินดีและความมั่งคั่งของครอบครัวและหมู่บ้าน โดยเครื่องเซ่นไหว้จะมีข้าวนึ่ง ข้าวเม่าอ่อน ข้าวเม่าข้าวเหนียว ข้าวหลาม เนื้อหมู ไก่ กระรอก หนูและปลา ซึ่งนี่ก็เป็นโอกาสให้ชาวบ้านจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนทางวัฒนธรรม ศิลปะ และการละเล่นพื้นเมืองเพื่อปลูกฝังจิตสำนึกแห่งความภาคภูมิใจในกลุ่มชาติพันธุ์
ในพิธีเปิดงาน มีการจัดพิธีรับขวัญข้าว โดยหมอผีใส่ชุดสีครามและผ้าคลุมศีรษะ นำของไหว้ไปจัดไว้บนโต๊ะ ส่วนอาหารที่ทำจากเนื้อสัตว์จะวางไว้ตรงกลางโต๊ะเพื่อแสดงความเคารพเทวดาฟ้าดินและบรรพบุรุษ ส่วนผักและผลไม้วางรอบๆ หมอผีเทเหล้า 2 แก้วและจุดเทียนเพื่อเชิญดวงวิญญาณบรรพบุรุษกลับมาร่วมฉลองเทศกาล ส่วนสมาชิกในครอบครัวก็มาชุมนุมกันเพื่อฟังหมอผีสวดอัญเชิญเทพต่างๆเข้าบ้านรับของเซ่นไหว้และคอยปกป้องดูแลคนในหมู่บ้านให้มีความสุข มีสุขภาพแข็งแรง ปราศจากความเจ็บป่วย การเก็บเกี่ยวได้ผลดีและชาวบ้านอยู่ดีกินดี นาย ลาวันเซอ หมอผีที่หมู่บ้านเหนิมแมง ตำบลเหนิมแมงได้เผยว่า เทศกาลหมะหมะเมจัดขึ้นเป็นเวลา 3 วันหลังจากทำการเก็บเกี่ยวเสร็จเรียบร้อย ซึ่งนี่เป็นเทศกาลที่สำคัญของชนเผ่าขมุ ดังนั้น ไม่ว่าจะยากดีมีจนเช่นไรแต่ทุกครอบครัวก็จะพยายามจัดถาดอาหารเซ่นไหว้ให้ครบถ้วนมากที่สุด
“เทศกาลนี้มีมานานแล้วและเป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรมของชนเผ่าขมุ โดยได้รับการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่นและจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี โดยต้องเชิญคนที่รู้พิธี หรือหมอผี มาทำพิธีเพื่อขอพรให้ชาวบ้านมีสุขภาพแข็งแรง การเก็บเกี่ยวได้ผลดี ทำมาค้าขึ้นและมีเงินมีทอง”
ชนเผ่าขมุในจังหวัดลายโจว์มีกว่า 8 พันคน อาศัยที่อำเภอสิ่นโห่ ทานเอวียน เตินเอวียน เหมื่องแต่และเหนิมหยุ่นเป็นส่วนใหญ่ โดยที่อำเภอเหนิมหยุ่น มีกว่า 280ครอบครัว รวมกว่า1,200คน อาศัยที่หมู่บ้านเหนิมแมง ตงปิดและฮาดแม้
ในตำบลเหมื่องโมและตำบลเหนิมแมง นาย หวูเตี๊ยนฮว้า รองประธานคณะกรรมการประชาชนอำเภอเหนิมหยุ่นได้เผยว่า ทางอำเภอฯได้ฟื้นฟูและจัดเทศกาลหมะหมะเมของชนเผ่าขมุเพื่ออนุรักษ์และส่งเสริมเอกลักษณ์วัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ รวมถึงชนเผ่าขมุในจังหวัดลายโจว์
“คณะกรรมการประชาชนอำเภอฯได้สร้างสรรค์และฟื้นฟูเทศกาลที่เป็นเอกลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ เช่น งาน Mìn Loóng Phạt หรือ งานฉลองการเก็บเกี่ยวของชนเผ่าก๊ง เทศกาลแคนม้ง เทศกาลวิหารกษัตริย์เลท้ายโต๋และในเวลาข้างหน้า จะฟื้นฟูเทศกาลต่างๆ เช่น พิธีกินข้าวใหม่ของชนเผ่าขมุและชนเผ่าหมาง จัดการเดินแฟชั่นชุดแต่งกายของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ตลอดจนทำการอนุรักษ์และการบันทึกภาษาพูดของชนเผ่าหมางและชนเผ่าขมุในรูปแบบดิจิทัล”
 การละเล่นพื้นเมืองของชนเผ่าขมุ |
เทศกาลหมะหมะเมปีนี้ได้มีขึ้นในระหว่างวันที่ 24-26 กันยายน โดยมีประชาชนจากกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆในท้องถิ่นและนักท่องเที่ยวเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก ซึ่งหลังพิธีรับขวัญข้าว ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวจะข้าร่วมการละเล่นพื้นเมืองต่างๆ เช่น ชักกะเย่อและปิดตาตีฆ้อง เป็นต้น คุณ หยี่ถิกา ชาวม้งจากอำเภอฟองโถ๋ ได้เผยว่า“แต่ละกลุ่มชาติพันธุ์มีขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตกต่างกัน ดิฉันมีความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมและเทศกาลของชาวขมุที่นี่ ซึ่งสนุกดี”
นอกจากประชาสัมพันธ์วัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆให้แก่นักท่องเที่ยวแล้ว การฟื้นฟูและจัดเทศกาลหมะหมะเมของชนเผ่าขมุยังช่วยยกระดับจิตสำนึกของชาวบ้านเกี่ยวกับการอนุรักษ์คุณค่าวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆในท้องถิ่น ส่งเสริมให้ประชาชนเข้าร่วมกิจกรรมวัฒนธรรมอย่างเข้มแข็งควบคู่กับการพัฒนาการท่องเที่ยวเพื่อผลักดันกระบวนการแก้ปัญหาความยากจนอย่างยั่งยืน.