มูลค่าการค้าโลกในปีนี้จะบรรลุ 30.7 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ( Yonhap/VNA)

ในรายงาน “อัพเดทการค้าโลก” ที่ประกาศเมื่อวันที่ 11 ธันวาคม การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการพัฒนาหรือ UNCTAD ได้พยากรณ์ว่า มูลค่าการค้าโลกในปีนี้จะบรรลุ 30.7 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ลดลง 32.2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐเมื่อเทียบกับปีที่แล้ว โดยเฉพาะการค้าลดลงเกือบ 2 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐหรือร้อยละ 8

ปัจจัยไร้เสถียรภาพมากมาย

UNCTAD ให้ข้อสังเกตว่า สาเหตุที่การค้าโลกชะลอตัว ส่วนหนึ่งมาจากการส่งออกที่ขาดประสิทธิภาพของเศรษฐกิจที่กำลังพัฒนาในเอเชียตะวันออก ส่วนที่เหลือก็มาจากผลกระทบจากการลดลงของอุปสงค์ในบรรดาประเทศพัฒนา นอกจากนี้ ในปีนี้ ราคาสินค้าหลายรายการได้ลดลงหลังจากที่ถีบตัวสูงขึ้นเนื่องจากภาวะเงินเฟ้อเมื่อปี 2022 ดังนั้น การลดราคาสินค้าเป็นสาเหตุที่ทำให้มูลค่าการค้าโลกลดลงในขณะที่มูลค่าการค้าด้านบริการได้เพิ่มขึ้น 5 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐหรือร้อยละ 7 เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว

แต่อย่างไรก็ตาม คุณ Ralph Ossa หัวหน้ากลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจขององค์การการค้าโลกได้เผยว่า การลดลงดังกล่าวก็เพราะได้รับผลกระทบในช่วงครึ่งแรกของปีเป็นส่วนใหญ่บวกกับปัญหาต่าง ๆ  เช่น ภาวะเงินเฟ้อที่ยืดเยื้อและดอกเบี้ยเงินกู้ในระดับสูงที่สหรัฐและสหภาพยุโรป การฟื้นตัวของเศรษฐกิจจีนหลังวิกฤตโควิด -19 ที่ต่ำกว่าคาดการณ์ และผลกระทบจากการปะทะในยูเครน ส่วนในช่วงปลายปี อัตราเงินเฟ้อในยูโรโซนและอังกฤษได้ลดลงต่ำสุดในรอบหลายเดือนที่ผ่านมา โดยเฉพาะสหรัฐ ซึ่งเป็นเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดในโลก อัตราจีดีพีเพิ่มขึ้นร้อยละ 5.2 ในไตรมาสที่ 3 และอัตราเงินเฟ้ออยู่ที่ร้อยละ 3.1 ในเดือนพฤศจิกายน ในขณะที่เศรษฐกิจจีนก็มีการฟื้นตัวเช่นกันทั้งนี้ได้แสดงให้เห็นว่า การค้าโลกกำลังมีสัญญาณฟื้นตัว ในรายงาน  UNCTAD ได้ย้ำถึงเรื่องนี้โดยเผยว่า แม้มูลค่าการทำธุรกรรมลดลงแต่ปริมาณสินค้าที่ค้าขายทั่วโลกยังคงเพิ่มขึ้นร้อยละ 0.8 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงอุปสงค์ที่ยั่งยืนสำหรับสินค้านำเข้าในทั่วโลก

สิ่งที่น่ากังวลมากกว่าคือ คำเตือนของ UNCTAD ระบุว่า บรรดาประเทศที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดมีแนวโน้มจะทำธุรกรรมระหว่างกันมากขึ้น คุณ Ralph Ossa ให้ข้อสังเกตว่า

“ในขณะที่การค้าโลกยังคงพัฒนาอย่างเข้มแข็งผ่านรูปแบบต่างๆ ความตึงเครียดด้านการค้าก็เพิ่มขึ้นและมีสัญญาณที่บ่งบอกเกี่ยวกับการแตกแยก แต่ยังไม่มีหลักฐานเกี่ยวกับแนวโน้มการลดระดับโลกาภิวัฒน์”

ศักยาภาพที่ไม่มั่นคงในระยะสั้น

สำหรับศักยภาพในปีหน้า UNCTAD แสดงความคิดเห็นว่า ความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องถึงความตึงเครียดทางภูมิศาสต์การเมืองโลก เช่น การปะทะในยูเครน การปะทะระหว่างอิสราเอลกับกลุ่มฮามาสในฉนวนกาซา การเพิ่มนโยบายคุ้มครองและอัตราหนี้สาธารณะเพิ่มขึ้นในหลายประเทศจะส่งผลกระทบต่อกระแสการค้าโลก ซึ่งทำให้ภาพรวมเกี่ยวกับการค้าโลกไม่มั่นคงในระยะสั้นและระยะกลาง คุณ Pierre-Olivier Gourinchas หัวหน้ากลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านเศรษฐกิจของกองทุนการเงินระหว่างประเทศหรือ IMF กล่าวว่า

“ในตลอดหนึ่งปีครึ่ง เราพบเรื่องการเพิ่มข้อจำกัดด้านการค้าของประเทศต่างๆ  เช่น มาตรการจำกัดการส่งออกและกำแพงด้านภาษี เป็นต้น ซึ่งปัจจุบันนี้ ปัญหาเหล่านี้กำลังมีขึ้นอย่างรวดเร็ว อาจส่งผลกระทบในทางลบต่อกระแสการค้า”

นาง Ngozi Okonjo-Iweala ผู้อำนวยการใหญ่องค์การการค้าโลก (AFP)

ถึงแม้มีข้อสังเกตเช่นเดียวกันกับ UNCTAD เกี่ยวกับความเสี่ยงในปีหน้าแต่องค์การการค้าโลกได้ประเมินว่า การค้าโลกยังคงมีการขยายตัวและอาจเพิ่มขึ้นในด้านปริมาณถึงร้อยละ 3.3 เมื่อเทียบกับปี 2023 คุณ Ralph Ossa เผยว่า การเพิ่มการค้าสินค้ามีความเกี่ยวข้องถึงการประกอบธุรกิจ เช่น เครื่องจักรและสินค้าบริโภคที่สามารถใช้ได้อย่างยั่งยืนและด้านที่มีแนวโน้มฟื้นตัวในขณะที่การขยายตัวของเศรษฐกิจมีเสถียรภาพจะช่วยให้การค้าโลกมีการขยายตัว  นาง Ngozi Okonjo-Iweala ผู้อำนวยการใหญ่องค์การการค้าโลกได้กล่าวว่า เรื่องที่จำเป็นที่สุดของการค้าโลกในปัจจุบันคือ ต้องฟื้นฟูการกำหนดโลกาภิวัตน์ตามแนวทางที่รอบด้านและยั่งยืนมากขึ้น ตอบสนองคำมั่นต่างๆ เกี่ยวกับการรับมือการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ ซึ่งจะช่วยให้การค้ามีส่วนร่วมสำคัญในการแก้ไขความท้าทายต่างๆ ของโลก

“เราอยากสร้างสรรค์ระบบโลกาภิวัตน์ที่จะไม่มีใครถูกทิ้งไว้ว้ข้างหลังและมีความครอบคลุมมากขึ้น โดยจะมีการย้ายห่วงโซ่อุปทานแต่เราต้องเสริมสร้างความยั่งยืนให้แก่การค้าโลกผ่านการเชื่อมโยงประเทศที่ไม่ได้เข้าร่วมระบบในอดีตให้สามารถเข้าร่วมระบบได้ โลกมีหลายปัญหาที่เราต้องแก้ไขและการค้าต้องเป็นมาตรการส่วนหนึ่งในการแก้ไข”