อนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม-กัมพูชา ได้รับการก่อสร้างด้วยคอนกรีตในช่วงปลายปี 1980 ในราชอาณาจักรกัมพูชา เพื่อรำลึกถึงพันธมิตรการต่อสู้เวียดนาม-กัมพูชา หลังจากที่กองทัพประชาชนเวียดนามเข้ามาปลดปล่อยและทำการโค่นล้มระบอบฆ่าล้างเผ่าพันธุ์เขมรแดง โดยมีความสูงราว 11 เมตร โดยเป็นรูปทหารเวียดนามและกัมพูชาถือปืนเพื่อปกป้องคุณแม่ที่กำลังอุ้มลูกน้อย
ยิ่งไปกว่านั้น นี่ยังเป็นงานสถาปัตยกรรมที่มีชื่อเสียงที่สุด ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความสามัคคีและสัมพันธไมตรีอันดีระหว่างเวียดนามกับกัมพูชา เพื่อรำลึกถึงส่วนอุทิศอันยิ่งใหญ่ของทหารอาสาเวียดนามในภารกิจการต่อสู้ที่กล้าหาญเพื่อช่วยเหลือชาวกัมพูชาให้หลุดพ้นจากระบอบฆ่าล้างเผ่าพันธุ์เขมรแดง สมเด็จวิบูลเสนาภักดี สายชุม ประธานวุฒิสภากัมพูชา เผยว่า พรรค รัฐ แนวร่วมปิตุภูมิ และประชาชนกัมพูชา ยังคงสำนึกในบุญคุณของพรรค รัฐ แนวร่วมปิตุภูมิ กองทัพและประชาชนเวียดนาม ที่ช่วยปลดปล่อยกัมพูชาให้หลุดพ้นจากระบอบฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และมีส่วนร่วมต่อการสร้างสันติภาพในประเทศ
“ในช่วงสงครามต่อต้านเพื่อโค่นล้มระบอบฆ่าล้างเผ่าพันธุ์เขมรแดง มีเจ้าหน้าที่ทหาร กลุ่มผู้รักประเทศกัมพูชา และทหารอาสาเวียดนามหลายคน ได้เสียสละเลือดเนื้อในภารกิจการปลดปล่อยกัมพูชาจากวิกฤติฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ดังนั้น ตั้งแต่ช่วงทศวรรษ 1980 ทั้งสองประเทศจึงได้สร้างอนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม–กัมพูชาในกรุงพนมเปญและจังหวัดต่างๆ ของกัมพูชา”
 สมเด็จวิบูลเสนาภักดี สายชุม ประธานวุฒิสภากัมพูชา (ภาพจาก Trí Dũng/TTXVN) |
อนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม-กัมพูชา รวม 23 แห่งนั้น ได้รับการก่อสร้างในพื้นที่ของจังหวัดและเมืองต่างๆ ของกัมพูชา เพื่อรำลึกถึงบรรดาวีรชนและทหารพลีชีพเพื่อชาติ ทหารอาสาเวียดนาม และกองทัพแนวหน้ากู้ชาติกัมพูชา ที่สละเลือดเนื้อให้กับภารกิจการปลดปล่อยกัมพูชาอันรุ่งโรจน์ โดยนาย Nhem Valy รองประธานคนที่หนึ่งและเลขาธิการสภาแห่งชาติแนวร่วมสามัคคีพัฒนาปิตุภูมิกัมพูชา เป็นหนึ่งในผู้ดูแลโครงการพัฒนาระบบอนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม-กัมพูชา ซึ่งได้ปฏิบัติงานด้วยจิตใจแห่งความเคารพและความปรารถนาดีเพื่อถ่ายทอดเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ที่น่ายกย่องสรรเสริญ
“ผมมีลูก 5 คน ที่เกิดและเจริญเติบโตในยามที่ประเทศสงบสุข เลยอาจไม่รู้จักความโหดร้าย และความทุกข์ทรมานของสงครามสักเท่าไหร่ ดังนั้น ผมเองจึงนำเรื่องราวที่เป็นรูปธรรมเกี่ยวกับอนุสาวรีย์เหล่านี้มาเล่าให้ลูก ๆ ฟังว่า นี่คือบุญคุณ เป็นความสามัคคีและสัมพันธไมตรีอันดีงามระหว่างเวียดนามกับกัมพูชา ซึ่งจากผลงานที่ผมเองได้ลงมือทำไว้ ก็อยากให้ลูกๆ มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับมิตรภาพกัมพูชา-เวียดนาม สำหรับอนุสาวรีย์ฯ เป็นสัญลักษณ์แห่งการเสียสละอันสูงส่งของคนรุ่นก่อน คือพ่อแม่และพี่น้องของทั้งสองประเทศ เพื่อเอกราช อธิปไตย และสันติภาพของชาวกัมพูชาในวันนี้”
 นาย Nhem Valy รองประธานคนที่หนึ่งและเลขาธิการสภาแห่งชาติแนวร่วมสามัคคีพัฒนาปิตุภูมิกัมพูชา
(ภาพจาก Chanh Đa/TTXVN) |
จนถึงปัจจุบัน ที่นี่เป็นสถานที่อีกแห่งสำหรับกลุ่มผู้สูงวัยและหนุ่มสาวชาวกัมพูชาที่มาเพื่อรำลึกถึงบุญคุณของทหารอาสาเวียดนาม ซึ่งทุกคนต่างตั้งความหวังว่าความสัมพันธ์ระหว่างกัมพูชากับเวียดนามจะนับวันใกล้ชิดมากยิ่งขึ้นในอนาคต
“ขอขอบคุณประชาชนชาวเวียดนามเป็นอย่างสูงที่ให้ความช่วยเหลือประเทศกัมพูชาของพวกเรา”
“ภายใต้การปกครองของระบอบเขมรแดง ชาวกัมพูชาต้องประสบความทุกข์ยากลำบากและความสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินอย่างมหาศาล แต่ด้วยความช่วยเหลือของทหารอาสาเวียดนาม ได้ช่วยให้ประเทศกัมพูชารอดพ้นจากระบอบฆ่าล้างเผ่าพันธุ์อันโหดเหี้ยม พวกเรารู้สึกภูมิใจในความกล้าหาญอันยิ่งใหญ่ของทหารอาสาเวียดนามในภารกิจนั้น"
"หนูรู้สึกซาบซึ้งใจมากกับการเสียสละเลือดเนื้อของทหารทุกนายที่ช่วยให้ประเทศกัมพูชาหลุดพ้นจากภัยฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ของเขมรแดง"
 อนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม-กัมพูชา มีความสูงราว 11 เมตร
เป็นรูปทหารเวียดนามและกัมพูชาถือปืนเพื่อปกป้องคุณแม่ที่กำลังอุ้มลูกน้อย |
ทั้งนี้ ในปี 2022 จะมีอนุสาวรีย์มิตรภาพเวียดนาม-กัมพูชา เปิดใหม่อีก 5 แห่งในจังหวัดเสียมราฐ อุดรมีชัยหรือโอโดร์เมียนเจย ตบูงขมุม กำปงสปือ และไพลิน เนื่องในโอกาสครบรอบ 55 ปีการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างสองประเทศ ซึ่งได้รับการก่อสร้างและอนุรักษ์ไว้โดยชาวกัมพูชาด้วยความเคารพเทิดทูน เพื่อให้ชาวกัมพูชาในยุคนี้ได้ศึกษาและมีความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ของประเทศชาติ.