ภาพการประชุมวิชาการนานาชาติ มูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีครั้งที่ 1 (ภาพจากมูลนิธิฯ)

เมื่อ 2 ปีก่อน ครูเจิ่นถิถวี่ยุง อายุ 38ปี ผู้อำนวยการโรงเรียนประถมศึกษาเลหงอกเฮินในเมืองลาวกาย จังหวัดลาวกายทางภาคเหนือเวียดนามได้รับเลือกให้เป็นครูดีเด่นของเวียดนามที่ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีเนื่องจากมีส่วนร่วมต่อภารกิจการเปลี่ยนแปลงใหม่การศึกษาระดับ ประถมศึกษาของเวียดนาม โดยเฉพาะความคิดริเริ่มเกี่ยวกับการสร้างสรรค์รูปแบบโรงเรียนประถมศึกษาจังหวัดลาวกายใหม่ของครูยุงได้รับการขยายผลในโรงเรียนประถมศึกษาต่างๆในจังหวัดลาวกายและจังหวัดใกล้เคียง นอกจากนี้ กระทรวงศึกษาและฝึกอบรมเวียดนามได้จัดทำรูปแบบโรงเรียนประถมศึกษาเวียดนามใหม่จากการสานต่อรูปแบบโรงเรียนประถมศึกษาจังหวัดลาวกายใหม่ “ดิฉันมีความคิดริเริ่มเกี่ยวกับการสร้างสรรค์รูปแบบการศึกษาที่ถือนักเรียนเป็นศูนย์กลางไม่เพียงแต่ในการเรียนการสอนเท่านั้น หากยังในทุกกิจกรรมของโรงเรียน เช่น อนุญาตให้นักเรียนเข้าร่วมการประชุมต่างๆกับครูเกี่ยวกับการจัดทำกฎระเบียบของโรงเรียนและจัดกิจกรรมการศึกษาที่เชื่อมโยงกับชุมชน อย่างเช่น เชิญแพทย์มาแนะนำเกี่ยวกับปัญหาด้านสาธารณสุข เชิญผู้ประกาศข่าวของสถานีวิทยุจังหวัดลาวกายมาแนะนำให้แก่นักเรียนเกี่ยวกับการประชาสัมพันธ์เรื่องต่างๆและทักษะต่างๆของพิธีกร”

ครูยุงคือหนึ่งในครู 22 คนที่ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ซึ่งครูเหล่านี้ต้องผ่านเกณฑ์ต่างๆ เช่น มีประสบการณ์สอนหนังสือ หรือ ประสบการณ์ทำงานด้านการศึกษามาเกือบ 20ปี โดยเฉพาะต้องมีความคิดริเริ่มต่างๆเพื่อพัฒนาการศึกษา มีส่วนช่วยเปลี่ยนแปลงชีวิตของเด็กและเป็นตัวอย่างให้ครูคนอื่นๆปฏิบัติตาม ทางการไทยได้ริเริ่มรางวัลดังกล่าวเมื่อ 3 ปีก่อน ในวโรกาสที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระชนมายุครบ 60 พรรษา ดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร ประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้เผยว่า “สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีทรงทำเรื่องการศึกษาของเด็กและเยาวชนมา 30กว่าปี คิดว่า จะ honored สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เรื่องการศึกษาของเด็กและเยาวชน ก็ขออนุญาตท่านตั้งรางวัล โดยใช้ชื่อสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ซึ่งท่านก็อนุมัติและตั้งเป็นมูลนิธิ รางวัลนี้จะต่างกับรางวัลอื่น ไม่ใช่ให้แค่รางวัลแล้วจะจบ เราเห็นว่า ครูเหล่านี้เป็นครูที่เพื่อนครูไว้เนื้อเชื่อใจ ลูกศิษย์ก็ชื่นชม ผู้ปกครองก็ไว้เนื้อเชื่อใจ เพราะฉะนั้น เราน่าจะให้ครูเหล่านี้ได้มีโอกาสช่วยขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงการศึกษาในประเทศตัวเองด้วย การได้รางวัลคือจุดเริ่ม ตัวที่สำคัญคือ post-award engagement ซึ่งเรากำลังออกแบบ post-award engagement ให้ครู”

ในกรอบกิจกรรมการมอบรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี นอกเหนือจากพิธีมอบรางวัลฯแล้ว จะมีการจัดกิจกรรมต่างๆเพื่ช่วยประชาสัมพันธ์โครงการและความคิดริเริ่มต่างๆของครูให้กลายเป็นที่รู้จักมากขึ้นในภูมิภาค เช่น การสัมมนาแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างครูจาก 11 ประเทศอาเซียนและติมอร์เลสเต และการประชุมเพื่อรายงานผลการปฏิบัติโครงการต่างๆของครูหลังการดำเนินงานมาเป็นเวลา 1 ปี นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรมช่วยเหลือที่เป็นรูปธรรมต่างๆ ครูเจิ่นถิถวี่ยุงจากเวียดนามที่ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีเมื่อปี 2015 ได้เผยว่า “เมื่อปี 2016 พวกเราได้มีโอกาสไปเยือนและศึกษาประสบการณ์การเรียนการสอน ณ โรงเรียนบางกอกพัฒนาภายใต้การสนับสนุนจากมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรี ซึ่งหลังการเยือนดังกล่าว เราได้รับประสบการณ์มากมายเพื่อประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนตามโรงเรียนต่างๆในจังหวัดลาวกาย นอกจากนี้ เราได้รวบรวมประสบการณ์ต่างๆเพื่อรายงานต่อกระทรวงการศึกษาและฝึกอบรมเวียดนาม ซึ่งได้รับการชื่นชมว่า มีส่วนร่วมต่อโครงการเปลี่ยนแปลงใหม่การศึกษาระดับมัธยมปลาย”

กิจกรรมการช่วยเหลือครูที่ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีได้รับการปฏิบัติโดยอาศัยผลการประชุมหารือระหว่างมูลนิธิฯกับกระทรวงการศึกษาและฝึกอบรมของแต่ละประเทศตามความต้องการของครู  ดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร ประธานมูลนิธิรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีเผยว่า “อันนี้ก็ต้องแล้วแต่ความต้องการของครู เช่น ครูยุง ก็อยากเกิดการแลกเปลี่ยนที่ ครูยุง จะได้ไปดูงานในเมืองไทยและที่อื่นด้วย แต่ประเทศอื่น เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ไปติมอร์-เลสเต ครูก็อยากได้เครื่องคอมพิวเตอร์ ครูอยากได้บทเรียนเป็นภาษาพื้นเมืองและภาษาโปรตุเกส เพราะฉะนั้น เราจะคุยกับเอกชนไทยและในประเทศต่างๆเพื่ออยากให้เอกชนไทยมาช่วย support มูลนิธิ support ครูพวกนี้เท่าที่ครูอยากจะทำ เช่น ครูอยากจะพัฒนาห้อง lap ในโรงเรียน ครูอยากจะพาเด็กไปเมืองไทย อันนี้ก็ได้ทั้งหมด เราก็ค่อยๆพัฒนากันไป”

ดร.กฤษณพงศ์ กีรติกร ยังเผยว่า ทางฝ่ายไทยกำลังมีแผนเพิ่มจำนวนประเทศที่ได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหาจักรีในเอเชียตะวันออกและเอเชียใต้ ในอีก 2 – 3 ปีข้างหน้าเพื่อช่วยผลักดันการส่งเสริมคุณค่าด้านการศึกษาที่ดีเลิศในภูมิภาคตามความปรารถนาของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี.