หมู่บ้านแจกซ้า (qdnd.vn)

อยู่ห่างจากใจกลางกรุงฮานอยประมาณ 60 กม. หมู่บ้านศิลปาชีพแจกซ้าในอำเภออื๊งหว่าเป็นที่รู้จักกันว่าเป็นแหล่งผลิตชุดอ๊าวหย่ายแบบดั้งเดิม นี่คือหมู่บ้านพิเศษที่ “ผู้ชายตัดชุดและผู้หญิงเย็บผ้า” โดยผู้ชายในหมู่บ้านได้สืบทอดอาชีพนี้จากบรรพบุรุษจึงเป็นแรงงานหลักที่รับผิดชอบการตัดเย็บชุดอ๊าวหย่ายของครอบครัว ตลอดจนการออกแบบเพื่ออนุรักษ์อาชีพที่มีมายาวนานกว่า 1,000 ปี ปัจจุบัน เมื่อความคิดในสังคมเปลี่ยนแปลงไป ผู้หญิงก็ได้รับการสอนตัดชุดอ๊าวหย่าย ช่างศิลป์ หวูถิหั่ง ในหมู่บ้านแจกซ้าเผยว่า

“เมื่อก่อนตอนยังไม่มีจักรเย็บผ้า ผู้ชายในหมู่บ้านแจกซ้าใช้แต่กรรไกร เข็มและไม้บรรทัดในการตัดเสื้อ ปัจจุบัน ด้วยการพัฒนาของยุคสมัย ไม่เพียงแต่ลูกสาวเท่านั้น หากยังรวมถึงลูกสะใภ้และลูกเขยในหมู่บ้านก็ได้รับการสืบทอดอาชีพนี้ด้วย”

ปัจจุบัน หมู่บ้านแจกซ้ามีกว่า 500 ครอบครัว ซึ่งส่วนใหญ่หาเลี้ยงชีพด้วยการเตัดเย็บชุดอ๊าวหย่าย เด็กๆ ในหมู่บ้านอายุตั้งแต่ 6 ถึง 7 ขวบจะได้รับการสอนวิธีการตัดเย็บและการวัด และเมื่ออายุ 15-16 ปีก็สามารถตัดเย็บชุดอ๊าวหย่ายแบบดั้งเดิมได้ หลายครอบครัวมีความผูกพันกับอาชีพตัดเย็บชุดอ๊าวหย่ายจากรุ่นสู่รุ่น และในหมู่บ้านก็มีช่างศิลป์ฝีมือดีหลายคน ช่างศิลป์ เหงวียมวันดาด เผยว่า

“นี่คืออาชีพที่ได้รับการสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น ผมประกอบอาชีพนี้ตั้งแต่เป็นเด็ก เมื่อก่อน เราเรียนรู้จากผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ เรียนวิธีจับเข็มแล้วหัดเย็บ  การประกอบอาชีพนี้ต้องใช้เวลานาน แถมต้องมีความหลงใหลอาชีพนี้ อาชีพนี้ได้รับการสืบทอดจากพ่อสู่ลูกจึงสามารถเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็ว ลูกหลานของหมู่บ้านแจกซ้าเรียนรู้การตัดเย็บชุดอ๊าวหย่ายทั้งสไตล์ดั้งเดิมและสไตล์สมัยใหม่ ผู้หญิงในหมู่บ้านก็มีทักษะฝีมือดีเช่นกัน แต่ตัดไม่สวยเหมือนผู้ชาย เพราะผู้ชายของหมู่บ้านแจกซ้ารู้เคล็ดลับในการตัดเย็บ ทำให้ผู้สวมใส่ดูสวยมาก ลูก ๆ ของผมก็ประกอบอาชีพนี้เช่นกัน ในหมู่บ้านถ้าพี่น้องไม่รู้จักอาชีพนี้ เราก็จะสอนและสืบทอดอาชีพนี้เพื่อรักษาเอกลักษณ์ของหมู่บ้าน”

ความพิเศษที่ทำให้หมู่บ้านศิลปาชีพแจกซ้ามีชื่อเสียงคือเทคนิคการเย็บด้วยมือในแนวตั้ง ในขณะที่ที่อื่นๆ ส่วนใหญ่จะเย็บในแนวนอน (qdnd.vn)

ความพิเศษที่ทำให้หมู่บ้านศิลปาชีพแจกซ้ามีชื่อเสียงคือเทคนิคการเย็บด้วยมือในแนวตั้ง ในขณะที่ที่อื่นๆ ส่วนใหญ่จะเย็บในแนวนอน เทคนิคนี้ช่วยซ่อนด้ายที่เย็บได้อย่างสมบูรณ์ ช่างศิลป์ โด๋มิงต๊าม ในหมู่บ้านแจกซ้า ประกอบอาชีพตัดเย็บชุดอ๊าวหย่ายมาเป็นเวลากว่า 40 ปีเผยว่า

“บนชายเสื้อ เราใช้ด้ายถึง 7 เส้น รวมถึงด้ายจักร 1 เส้น ด้ายเย็บ 3 เส้น และด้ายเย็บใหม่ 3 เส้น นี่คือเคล็ดลับที่สืบทอดกันของช่างศิลป์ในหมู่บ้านแจกซ้า”

ในการตับเย็บชุดอ๊าวหย่ายที่สวยงาม ช่างศิลป์จะต้องทำอย่างพิถีพิถัน อ๊าวหย่ายแต่ละชุดได้รับการปรับแต่งให้เหมาะกับรูปร่างของผู้สวมใส่  ค่าเย็บชุดอ๊าวหย่ายแจกซ้าอยู่ที่ประมาณ 350,000 ด่งต่อชุด ส่วนราคาเมื่อทำเสร็จจะขึ้นอยู่กับเนื้อผ้าและลวดลาย เช่น ชุดอ๊าวหย่ายที่มีลายผ้าปักราคาอยู่ที่ประมาณ 20 ล้านด่งต่อชุด และยังมีชุดอ๊าวหย่ายที่มีราคาสูงถึง 100 - 200 ล้านด่งต่อชุด ช่วงเวลาที่คึกคักที่สุดคือเดือนตุลาคมและเดือนพฤศจิกายน เพราะลูกค้าจะสั่งตัดเพื่อเตรียมสำหรับช่วงตรุษเต๊ต นอกจากการพัฒนาที่เข้มแข็งของอาชีพแล้ว โฉมหน้าของหมู่บ้านแจกซ้าในปัจจุบันก็เปลี่ยนแปลงเป็นอย่างมากเช่นกัน โดยนอกจากถนนคอนกรีตที่สะอาดแล้ว ยังมีบ้านที่ทันสมัย กว้างขวางและชีวิตของประชาชนก็มีความอิ่มหนำผาสุก

จากการสานต่ออาชีพที่บรรพบุรุษในหมู่บ้านได้ทิ้งไว้ ชาวบ้านหลายคนในหมู่บ้านได้เปิดร้านค้าของตนเอง สร้างงานทำให้แก่ชาวบ้าน และมีส่วนร่วมในการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพของหมู่บ้านศิลปาชีพที่มีอายุนับพันปี

“ผมเริ่มเรียนรู้อาชีพนี้เมื่อกว่า 10 ปีก่อน ซึ่งเป็นช่วงที่หมู่บ้านกำลังพัฒนา ผมเรียนรู้การค้าขาย จากนั้นกลับมาสอนให้แก่สมาชิกในครอบครัว อาชีพนี้มีความมั่นคง เราจึงเลือกที่จะสานต่ออาชีพที่บรรพบุรุษได้ทิ้งไว้ให้”

“ผมมีความภาคภูมิใจเป็นอย่างมากเนื่องจากเกิดในหมู่บ้านตัดเย็บชุดอ๊าวหย่าย ผมได้เรียนรู้อาชีพนี้จากปู่ย่าตายายและคุณลุง”

ปัจจุบัน อ๊าวหย่ายแจกซ้ามักจะถูกแนะนำในกิจกรรมประชาสัมพันธ์วัฒนธรรมและการท่องเที่ยวของฮานอย เช่น เทศกาลการท่องเที่ยวอ๊าวหย่ายฮานอย เทศกาลของขวัญการท่องเที่ยวฮานอย การจัดแสดงและแนะนำอ๊าวหย่ายในพิพิธภัณฑ์สตรีเวียดนาม ในขณะที่ร้านตัดอ๊าวหย่ายหลายแห่งในหมู่บ้านก็มีโอกาสขยายการประกอบธุรกิจไปยังหลายจังหวัดและส่งออกไปยังต่างประเทศ เช่น จีน สาธารณรัฐเกาหลีและมองโกเลีย

ในปี 2004 หมู่บ้านแจกซ้าได้รับการรับรองเป็น “หมู่บ้านทำอ๊าวหย่ายแบบดั้งเดิม” ส่วนเมื่อปลายเดือนธันวาคมปี 2024 อาชีพตัดเย็บเสื้อผ้าของหมู่บ้านได้รับการรับรองเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของชาติ ซึ่งถือเป็นความภาคภูมิใจของชาวบ้าน เป็นการให้กำลังใจเพื่อให้ช่างศิลป์ในหมู่บ้านแจกซ้าอนุรักษ์และพัฒนาอาชีพของบ้านเกิดต่อไป ตลอดจนยืนยันถึงคุณค่าของอ๊าวหย่ายแจกซ้าในตลาด อีกทั้ง เป็นวิธีการเพื่อให้ชาวบ้านแจกซ้ามีส่วนร่วมในการยกย่องเกียรติประวัติทางวัฒนธรรมเวียดนามและความงามของผู้หญิงเวียดนามในสายตาของเพื่อนมิตรต่างชาติ.