 สโมสรทอเสื่อปรานแนะนำวิธีการทอให้แก่สตรีในหมู่บ้าน |
เสื่อปรานทำจากใบต้นปราน ซึ่งเป็นต้นสับปะรดป่า โดยในช่วงหน้าแล้ง ผู้ชายในหมู่บ้านจะไปตัดใบสับปะรดป่าที่ขึ้นริมลำธารนำไปตากแห้งเพื่อให้ใบไม่จางสีและเก็บเป็นวัตถุดิบให้สตรีทอเสื่อปรานในช่วงหน้าฝน หรือในช่วงว่างเว้นจากการทำนา ซึ่งเสื่อปรานนี้ทอจากวัตถุดิบธรรมชาติจึงมีความอบอุ่นในหน้าหนาว เย็นสบายในหน้าร้อน และชาวบ้านถือเสื่อปรานเป็นหนึ่งในสมบัติที่มีค่าในครอบครัวโดยมักจะนำมาใช้ในการต้อนรับแขกหรือในงานสำคัญต่างๆ นาง เรอมาห์ เฮอ บู ชาวยารายที่หมู่บ้าน ซูงเลิ๊น ต.อีอา เดอก์ อ.ดึ๊กเกอ เผยว่า
“ฉันเรียนอาชีพทอเสื่อปรานนี้จากย่าและแม่ ซึ่งเป็นอาชีพที่เราคุ้นเคยตั้งแต่เด็กจึงทิ้งไม่ได้ เด็กรุ่นใหม่เดี๋ยวนี้ไม่รู้จักอาชีพนี้แล้วเราจึงกลัวว่ามันจะหายไปดังนั้นเราเองก็พยายามอนุรักษ์เพื่อสอนให้ลูกหลานสืบต่อไป”
ด้วยความมุ่งมั่นตั้งใจไม่ให้อาชีพนี้ถูกหลงลืมไป บรรดาช่างศิลป์ของหมู่บ้านได้พยายามทุ่มเททั้งแรงกายแรงใจในการสอนอาชีพนี้แก่คนรุ่นใหม่เหมือนที่ช่างศิลป์ เรอมาห์ เฮอ บู ได้ทำในตลอดหลายปีที่ผ่านมาแม้อายุมากแล้วก็ตาม ซึ่งเขาบอกว่าการทอเสื่อปรานนี้มิใช่แค่เป็นการผลิตของใช้ธรรมดาเท่านั้นหากยังเป็นการสานต่อมรดกวัฒนธรรมของชนเผ่ายาราย
“อาชีพทอเสื่อนี้เป็นอาชีพที่บรรพบุรุษได้สืบทอดกันมาแต่เนิ่นนานและต้องอนุรักษ์เอาไว้ ดังนั้นคนรุ่นใหม่จะต้องเข้าใจและรู้จักกับอาชีพนี้เพื่อร่วมกันพัฒนาให้คงอยู่ต่อไป”
จากการตระหนักถึงการอนุรักษ์เอกลักษณ์วัฒนธรรมที่โดดเด่นของชนเผ่ายาราย สมาคมสตรีในท้องถิ่นได้จัดตั้งสโมสรเสื่อปรานโดยมีสมาชิก20คนและได้นำผลิตภัณฑ์เสื่อปรานไปแสดงในงานนิทรรศการผลิตภัณฑ์พื้นเมืองของสตรีจังหวัดยาลาย ซึ่งช่วยให้เสื่อปรานได้เป็นที่รู้จักของตลาด แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือทางสโมสรสามารถจุดประกายความรักวัฒนธรรมและอาชีพพื้นเมืองของชนเผ่ายารายในหมู่สตรี คุณเรอมาห์ งา ชาวบ้าน ซูงเลิ๊น ต.อีอา เดอก์ อ.ดึ๊กเกอ เผยว่า
“เมื่อเห็นพี่ป้าน้าอาและแม่ของเราทอเสื่อเราก็สนใจนั่งดู ลองทำแล้วก็ขอเรียน เราอยากทำได้เองและอีกอย่างเสื่อนี้เย็นมากนั่งสบาย”
จากการพัฒนาสโมสรทอเสื่อปราน ปัจจุบันนี้ไม่เพียงแต่สตรีในหมู่บ้านเท่านั้นที่มาร่วมสโมสรหากก็มีผู้ชายและเด็กที่สนใจมาเรียนด้วย นาง เรอโอเฮอริน ประธานสมาคมสตรีอ.เผยว่า ทางสมาคมกำลังเร่งประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์นี้สู่ตลาดเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์อาชีพทอเสื่อให้พัฒนาต่อไป
เสื่อปรานเป็นผลิตภัณฑ์พื้นเมืองที่มีคุณค่าวัฒนธรรมโดดเด่นเพราะไม่เพียงแต่สะท้อนฝีมือที่ปราณีตและวิธีการทำที่พิถีพิถันเท่านั้นหากยังสะท้อนความหมายที่งดงามแห่งวิถีชีวิตในชุมชนชนเผ่ายาราย และการตั้งสโมสรเพื่อสอนวิธีการทอเสื่อปรานให้แก่ชนรุ่นใหม่ก็ช่วยฟื้นฟูและอนุรักษ์อาชีพดั้งเดิมนี้ให้คงอยู่อย่างมั่นคงต่อไป.