การปกครองครอบครัวที่ถือสตรีเป็นใหญ่ของชนเผ่าเอเดในเวียดนาม
(VOVworld)- เอกลักษณ์ของการปกครองแบบสตรีเป็นใหญ่ในสังคมของชาวเอเดได้สะท้อนให้เห็นในหลายแง่มุมของชีวิต ตั้งแต่เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างคนในครอบครัว สถาปัตยกรรมบ้านเรือนและดนตรีพื้นเมือง โดยเฉพาะในชีวิตครอบครัว
(VOVworld)- เอกลักษณ์ของการปกครองแบบสตรีเป็นใหญ่ในสังคมของชาวเอเดได้สะท้อนให้เห็นในหลายแง่มุมของชีวิต ตั้งแต่เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างคนในครอบครัว สถาปัตยกรรมบ้านเรือนและดนตรีพื้นเมือง โดยเฉพาะในชีวิตครอบครัว
ตามประเพณีดั้งเดิม ผู้ที่มีอำนาจสูงสุดในครอบครัวชาวเอเดคือผู้หญิง ลูกหลานใช้นามสกุลแม่และผู้หญิงรับผิดชอบเรื่องแต่งงาน คือหากมีใจชอบผู้ชายบ้านใดก็แจ้งให้พ่อแม่ทราบเพื่อไปสู่ขอเมื่อแต่งงานแล้วฝ่ายชายจะมาอยู่ที่บ้านฝ่ายหญิง ในกรณีที่ภรรยาเสียชีวิตครอบครัวของเธอก็ต้องหาผู้หญิงในตระกูล1คนมาแต่งงานเพื่อใช้ชีวิตต่อไปซึ่งเรียกว่าเจเมย์หรือการสืบพันธุ์ในตระกูล แต่อย่างไรก็ดีแม้หัวหน้าของครอบครัวจะเป็นฝ่ายหญิงแต่ฝ่ายชายก็ใช่ว่าจะไม่มีบทบาทนายเหงวียนยวีเถียว รองผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ชาติพันธุ์เผยว่า“สตรีเป็นผู้ที่มีอำนาจการตัดสินสูงสุดก็จริงแต่ผู้ที่ปฏิบัติคือผู้ชาย เช่นในพงศาวดารดามซานได้ระบุว่า เมื่อดามซานเป็นหัวหน้าเผ่าก็ปฏิบัติตามการชี้นำของภรรยาที่คอยหนุนหลัง ตั้งแต่การออกศึกหรือการดูแลชุมชน
ถ้าหากมีโอกาสไปเยี่ยมเยือนครอบครัวชาวเอเดผู้ที่ออกหน้ารับแขกคือผู้ชายในครอบครัวซึ่งมักจะเป็นสามีหรือลูกชายของเจ้าของบ้าน ซึ่งทั้งนี้ได้สะท้อนให้เห็นว่า ผู้ชายของชนเผ่าเอเดจะรับหน้าที่เป็นตัวแทนของครอบครัวและตระกูลของฝ่ายภรรยาในการปฏิบัติงานต่างๆ
สังคมแบบผู้หญิงเป็นใหญ่ของชาวเอเดยังสะท้อนให้เห็นอย่างเด่นชัดจากการออกแบบบ้านเรือน ซึ่งเป็นบ้านไม้สร้างเป็นแนวยาวใหญ่พอสำหรับครอบครัวใหญ่ที่มีสมาชิกหลายสิบคนอาศัย นาง เฮอโรล ชาวบ้านกีในเขต แถ่งเญิต นครบวนมาถวด จ.ดั๊กลั๊กได้กล่าวถึงเรื่องการตกแต่งบ้านของชาวเอเดว่า“บ้านยาวนั้นถูกแบ่งเป็นสองส่วนหลักคือ กาห์และออค โดยส่วนที่เรียกว่า กาห์ ใช้เป็นห้องรับแขก ซึ่งในนั้นยังมีการแบ่งสัดส่วนเฉพาะเรียกว่า ตูลกาห์คือห้องสำหรับผู้ชายที่ยังไม่มีครอบครัว ห้องที่เรียกว่าออคเป็นห้องของคู่สามีภรรยา ส่วนที่เรียกว่า ตูลออค เป็นที่เฉพาะของแขกที่เป็นหญิงและสาวที่ยังไม่มีแฟน”
ในด้านสถาปัตยกรรม การให้ความสำคัญต่อบทบาทของผู้หญิงได้สะท้อนให้เห็นอย่างเด่นชัดตั้งแต่บันไดขึ้นบ้านที่มีการแกะสลักรูปหน้าอกและรูปพระจันทร์เสี้ยวซึ่งล้วนเป็นสัญลักษณ์เกี่ยวกับผู้หญิง โดยบ้านยาวแต่ละหลังจะมีบันไดสองด้านเรียกว่าบันไดผู้และบันไดเมีย โดยบันไดเมียอยู่ด้านหน้าไว้สำหรับผู้ชายส่วนบันไดผู้อยู่ด้านหลังสำหรับผู้หญิง
สตรีชนเผ่าเอเดไม่เพียงแต่เป็นเจ้าของครอบครัวเท่านั้นหากยังเป็นเจ้าของดูแลหมู่บ้านชุมชนอีกด้วยโดยมีตำแหน่งเรียกว่า โปลัน ซึ่งมีความหมายว่าเป็นผู้แทนของตระกูลของชุมชนเพื่อบริหารที่ดินและเป็นผู้แก้ไขความขัดแย้งในหมู่บ้านและระหว่างหมูบ้าน ดร.เหงวียนยวีเถียวกล่าวว่า ใครที่ได้รับหน้าที่เป็นผู้บริหารจะต้องรู้จักงานทุกอย่างและได้รับความนับถือจากชาวบ้าน“สตรีจะเป็นผู้มีอำนาจสูงสุด แต่ละปีจะต้องไปตรวจสอบดูว่าชาวบ้านใช้ที่ดินอย่างไรและจัดพิธีเซ่นไหว้ ถึงแม้ในสังคมสมัยใหม่ปัจจุบัน ระบบบริหารของหมู่บ้านตำบลจะต้องมาจากการเลือกตั้งซึ่งอาจจจะเป็นหญิงหรือชายก็ได้แต่ผู้หญิงก็ยังคงมีบทบาทเป็นใหญ่ในชีวิตวัฒนธรรมประเพณีของท้องถิ่น”
จากกระแสการพัฒนาของยุคสมัย ระบอบการปกครองในชุมชนชาวเอเดก็เริ่มมีความเปลี่ยนแปลงจากการผสมผสานและตอบรับกระแสวัฒนธรรมจากชนเผ่าอื่นๆแต่ในภาพรวมนั้นสังคมของชาวเอเดยังคงถูกมองว่าเป็นแบบอย่างแห่งการปฏิบัติประเพณีการปกครองที่ให้ความสำคัญต่อผู้หญิงของเวียดนาม./.