ก็ตามที่ได้นัดกันแล้วในช่วงท้ายรายการครั้งก่อนสำหรับวันนี้เราจะพาท่านไปดื่มด่ำกับบรรยากาศแห่งเทศกาลของชนกลุ่มน้อยเผ่าต่างๆในเขตที่ราบสูงเตยเงวียนที่สะท้อนเอกลักษณ์วัฒนธรรมของชนพื้นเมืองที่ยังคงได้รับการอนุรักษ์และสืบต่อจนถึงทุกวันนี้แต่ก่อนอื่นเรามาดื่มด่ำกับบรยากาศแห่งเตยเงวียนผ่านเพลง “ลีลาแห่งแผ่นดินเตยเงวียน”ของนักดนตรีหว่างเวิน

เพลง  ลีลาแห่งแผ่นดินเตยเงวียน 4’

เพลงนี้มีท่อนหนึ่งความว่า  ท้องฟ้าเตยเงวียนสดใส แดดสาดส่องลงสระน้ำสีคราม ป่าเขาเจื่องเซินต้นไม้เขียวชอุ่มสดชื่น ฉันรักแผ่นดินเตยเงวียนที่สวยงาม อยากจูงมือกับเธอเดินบนเส้นทางแห่งธรรมชาติ เส้นทางของดินบาซอนที่โอบล้อมที่ราบสูงเตยเงวียน เพื่อระลึกถึงช่วงเวลาแห่งความรัก ช่วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์ที่รุ่งโรจน์ของแผ่นดิน

เตยเงวียนเป็นเขตที่ราบสูงรวม5จังหวัดได้แก่ กอนตุม ยาลาย ดั๊กลัก ดั๊กนงและเลิมด่ง เป็นถิ่นอาศัยของชนกลุ่มน้อยหลายเผ่าเช่น เจอราย  เอเด บานา เกอฮอ หนุ่ง ไต เป็นต้น ซึ่งในภาพของป่าเขาลำเนาไพรที่กว้างใหญ่นั้นยังแฝงไว้ซึ่งความลี้ลับต่างๆอันเกิดจากประเพณีความเลื่อมใสของของชาวท้องถิ่นที่เชื่อว่า “ทุกสิ่งทุกอย่างย่อมมีจิตวิญญาณ” ดังนั้นแม้จะทำอะไรขออะไรก็ต้องอธิฐานขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายหรือเรียกว่า “หย่าง”  สำหรับงานเทศกาลของชาวเตยเงวียนนั้นสามารถแบ่งออกเป็น3กลุ่มคือ พิธีกรรมกับเทศกาลที่จัดตามปฏิทินของเกษตรกร เทศกาลจัดตามประเพณีความเลื่อมใสในวงจรชีวิตและพิธีกรรมกับงานเทศกาลที่สะท้อนความสัมพันธ์ในชุมชน ซึ่งเมื่อพูดถึงงานเทศกาลเตยเงวียนก็นึกถึงเทศกาลฆ้อง เทศกาลบ๋อหมา เทศกาลบุญข้าวใหม่ เทศกาลแข่งช้าง เป็นต้น โดยเฉพาะเดือนมีนาคมถือเป็นฤดูแห่งเทศกาลของเตยเงวียนเพราะเป็นช่วงที่เตยเงวียนสวยงามที่สุดและดึงดูดนักท่องเที่ยวมากที่สุด

เพลง ราตรีฆ้องเตยเงวียน

ฤดูแห่งเทศกาลของชาวเตยเงวียนเริ่มขึ้นตั้งแต่ต้นปีจนถึงสิ้นเดือนมีนาคม ซึ่งช่วงเวลานี้ชาวบ้านมักจะชุมนุมกันที่บ้านโรงหรือบ้านกลางของหมู่บ้านเพื่อจัดพิธีเซ่นไหว้เทพต่างๆและร่วมร้องรำทำเพลงอย่างสนุกรื่นเริงท่ามกลางเสียงกลองเสียงฆ้องที่คึกคักเร่งเร้าใจ โดยแต่ละชนเผ่าก็จะมีเทศกาลที่โดดเด่นและสำคัญที่สุด

สำหรับชาวเผ่าเซอดัง ช่วงเวลาจัดเทศกาลคือโอกาสให้ทุกคนได้ร้องเพลง บรรเลงฆ้องเล่าเรื่องประวัติศาสตร์วัฒนธรรมและการพัฒนาของชนเผ่าตน โดยงานเทศกาลต่างๆของชาวเซอดัง มักจะเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตแบบเกษตรกรรมเช่น งานบุญข้าวใหม่ ที่ขอบคุณและขอพรเทพแห่งรวงข้าวให้การเก็บเกี่ยวได้ผลดี  เครื่องเซ่นไหว้ที่จำเป็นต้องมีเนื้อหมูและข้าวซึ่งเป็นผลผลิตที่เก็บเกี่ยวจากฤดูที่ผ่านมา  พิธีเซ่นไหว้จัดขึ้นที่บ้านโรงโดยผู้ใหญ่บ้านจะเป็นคนรายงานต่อเทพเจ้าทั้งหลายเกี่ยวกับสถานการณ์การผลิตของชาวบ้านและขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์ให้ชาวบ้านมีชีวิตที่อิ่มหนำ พืชพันธ์ุเจริญงอกงาม นาย อากาว ชาวต.ดั๊กอาง อ.หงอกโห่ย จ.กอนตุม เผยว่า“ทั้งหมู่บ้านจะร่วมตีฆ้องตีกลองแล้วเชิญกันมาร่วมฉลองที่บ้านพร้อมรับประธานอาหาร ซึ่งทุกบ้านจะจัดงานเป็นเวลา2วันตามกำหนดของผู้ใหญ่บ้าน”

ส่วนชาวเผ่าเจอรายและบานาร์ในเตยเงวียนมักจะจัดงาน ลีห์ ขอพรเพื่อสุขภาพ ในช่วงต้นปี ซึ่งเป็นประเพณีที่ปฏิบัติกันมาแต่โบราณโดยมีความหมายเพื่อขอบคุณ “หย่าง” ซึ่งเป็นเทพเจ้าเบื้องบนที่พวกเขานับถือ แสดงความกตัญญูต่อบิดามารดาที่ให้กำเนิดและเลี้ยงดูหรือแสดงความสำนึกในบุญคุณของผู้ที่ให้ความช่วยเหลือครอบครัว แต่ความหมายโดยรวมของเทศกาล ลีห์ คือเพื่อขอให้ชาวบ้านทุกคนมีสุขภาพแข็งแรง คลาดแคล้วจากภัยร้ายต่างๆ ซึ่งเครื่องเซ่นไหว้จะมีไก่1ตัวเพื่อถวาย “หย่าง”และเทพแห่งไฟ เปอตาว  หมู1ตัวเพื่อเซ่นไหว้ผู้ที่มีบุญคุณกับครอบครัว และวัว1ตัวเพื่อทำอาหารเลี้ยงญาติมิตรแล้วแจกเป็นของฝากให้คนที่ได้รับเชิญเข้าร่วมงาน ซึ่งสิ่งที่แตกต่างกับงานเทศกาลอื่นๆคืองานนี้จัดขึ้นในขอบเขตครอบครัวมิใช่เป็นงานชุมชนที่ทุกครอบครัวในหมู่บ้านต้องร่วมกันจัดขึ้น

เทศกาลแข่งช้างเตยเงวียน

ส่วนสำหรับชาวเอเด ช่วงเดือนมีนาคมก็เป็นช่วงจัดงานเทศกาลขอฝนและงานผูกมิตรสัมพันธ์ ซึ่งผู้ใหญ่บ้านจะร่วมกับชาวบ้านในชุมชนเตรียมข้าวของต่างๆสำหรับพิธีเซ่นไหว้ เช่น ต้นเสาตุง รูปแกะสลักไม้ของวัวควาย รวมทั้งอาหารต่างๆที่เป็นข้าวเหนียว ข้าวหลาม เนื้อหมู เหล้าอุ เป็นต้น โดยพิธีเซ่นไหว้ที่สำคัญที่สุดคือตอนที่ผู้ใหญ่บ้านอ่านคำอธิฐานให้ “หย่าง” ช่วยปกป้องชาวบ้านทุกคน ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาลและการเก็บเกี่ยวได้ผลดี นาย อา เอ งือ ชาวบ้าน อายุน ต.เออาเก อ.กือ เมองาร์ นครบวนมาถวดเผยว่า“พิธีขอฝนของชาวเอเดนั้นเป็นพิธีที่มีความหมายที่สุด เป็นการแสดงความขอบคุณเทพเจ้าที่ให้การเก็บเกี่ยวได้ผลและชีวิตมีความสงบสุข ไม่เกิดภัยแล้ง น้ำท่วม ต้นไม้ใบหญ้าเจริญงอกงาม ให้ผลดี ดังนั้นพิธีนี้จึงได้รับการสืบทอดและปฏิบัติอย่างต่อเนื่องจากรุ่นสู่รุ่น”

สำหรับชนเผ่าบานาร์ ช่วงฤดูใบไม้ผลิเป็นช่วงจัดงานเทศกาลขอพรจากเทพเจ้าแห่งสายน้ำ ตามความเชื่อของชาวบานาร์น้ำมีบทบาทสำคัญยิ่งในชีวิตดังนั้นก่อนถึงวันจัดงานทุกครอบครัวต้องเก็บกวาดทำความสะอาดบ้านโรง ผู้ใหญ่บ้านจะกำหนดวันจัดงานแล้วแจ้งให้ทุกคนรับทราบเพื่อเตรียมสิ่งของเซ่นไหว้ต่างๆ ซึ่งในช่วงที่จัดงานเทศกาลขอพรจากเทพแห่งสายน้ำ ทั้งหมู่บ้านจะอยู่ในบรรยากาศที่คึกครื้นด้วยเสียงฆ้องเสียงกลองเสียงร้องรำทำเพลงของชาวบ้าน ส่วนหากนักท่องเที่ยวที่มีโอกาสมาเที่ยวหมู่บ้านของชนเผ่าบานาร์ในช่วงนี้ก็จะได้รับการต้อนรับอย่างอบอุ่นเหมือนญาติพี่น้องที่ไม่ได้เจอกันมานาน

นอกจากเทศกาลต่างๆที่เราได้เล่ามาแล้วนั้น ที่เตยเงวียนยังมีอีกเทศกาลที่มีชื่อเสียงและดึงดูดนักท่องเที่ยวมาร่วมเป็นจำนวนมากในช่วงวสันต์ฤดูที่สะท้อนให้เห็นถึงความเลื่อมใสทางจิตวิญญาณของชนเผ่าต่างๆคือ เทศกาลฆ้องเตยเงวียน ซึ่งเป็นหนึ่งในมรดกวัฒนธรรมที่องค์การยูเนสโก้ได้ประกาศรับรองเป็นมรดกวัฒนธรรมแห่งมนุษยชาติเมื่อปี2005

เพลง เตยเงวียนเดือนมีนา

ซึ่งถ้าหากท่านที่สนใจศึกษาเกี่ยวกับชนกลุ่มน้อยเผ่าต่างๆในเขตเตยเงวียนพร้อมเอกลักษณ์วัฒนธรรมที่โดดเด่นของแต่ละชนเผ่ารวมถึงการชมทัศนียภาพที่สวยงามของแผ่นดินเตยเงวียนก็ควรหาโอกาสไปในช่วงวสันต์ฤดูต้นปีนะคะ ดังเนื้อเพลง เตยเงวียนเดือนมีนา ของนักดนตรีวันทั้งที่เราอยากเสนอดังต่อไปนี้ค่ะ  เดือนมีนาดอกไม้บานสะพรั่งทั่วป่าเขาเตยเงวียน หมู่บ้านชุมชนคึกคักด้วยเสียงฆ้องเสียงกลอง ชวนให้นกในป่า ปลาในธารก็รื่นเริงไปด้วย น้องทอผ้าพื้นเมืองเพื่อฝากความในใจให้แก่คนที่รัก ส่วนพี่ก็มาช่วยซ่อมแซมบ้านเรือนให้มีความมั่นคงเพื่อป้องกันพายุ เดือนมีนาท้องฟ้าโปร่งใสเหมือนน้ำในลำธาร น้องจะร้องเพลงส่วนพี่บรรเลงฆ้อง บรรยากาศแห่งวสันต์ฤดูที่เตยเงวียนช่างสวยงามและแสนโรแมนติก

เพลง เตยเงวียนเดือนมีนาได้ปิดท้ายรายการเที่ยวเวียดนามวันนี้แล้วค่ะ พบกันใหม่ในเดือนหน้าโดยเราจะพาท่านไปค้นคว้าวัฒนธรรมของชนกลุ่มน้อย ห่าญี่ ในเขตเขาตอนบนของเวียดนามนะคะสำหรับวันนี้ดิฉันมิงเหงวียดและคุณทวิชต้องลาไปก่อน สวัสดีค่ะ/สวัสดีครับ.