Ngọc Lê Ninh là một nhà thơ với sức sáng tạo dào dạt. Đọc thơ anh, ta sẽ cảm nhận được một hồn thơ đắm đuối yêu đời, yêu người. Yêu một cách hồn nhiên và sôi nổi. Thơ của Ngọc Lê Ninh đi theo ba mảng chính: Thơ thế sự, thơ tình yêu và thơ về thiên nhiên môi trường. Ở chủ đề nào, mạch thơ anh cũng tuôn chảy dào dạt, mang tâm thế một dòng sông băng về phía trước, cuộn theo tất cả phù sa và nước ngọt để lấp đầy khoảng trống quá khứ, nâng niu hiện tại và hướng tới tương lai. Những bài thơ của Ngọc Lê Ninh cũng là một nguồn năng lượng mà các nhạc sỹ cảm nhận được, và chắp mối duyên thơ nhạc để cho ra đời nhiều ca khúc hay.
 Không chỉ dừng lại ở những vần thơ, Ngọc Lê Ninh còn viết nhạc cho thơ của chính mình. |
BTV Bảo Trang giới thiệu cùng quý vị những ca khúc phổ thơ Ngọc Lê Ninh viết về mùa xuân, và cả những bài hát do chính anh sáng tác.
Nghe âm thanh chương trình tại đây:
Nhà thơ Ngọc Lê Ninh là cái tên được nhiều người biết đến trong giới văn chương Việt Nam đương đại. Dù chuyên môn chính là Tiến sĩ Khoa học kỹ thuật, hiện công tác tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhưng anh có những đóng góp rất đáng kể cho thi ca. Thơ Ngọc Lê Ninh đã được dịch ra tiếng Anh, Nga, Pháp, Tây Ban Nha và đăng trên các báo, tạp chí một số quốc gia. Anh từng đoạt giải thơ của Hội Nhà văn quốc tế Iwa - Bogdani năm 2019 và một số tổ chức thơ quốc tế khác. Ngọc Lê Ninh cũng nhiều lần xuất hiện trên "Sân thơ Trẻ" trong khuôn khổ "Ngày Thơ Việt Nam"...
Và điều thú vị là thơ của Ngọc Lê Ninh đã chạm tới cảm xúc của các nhạc sỹ, để đến giờ đã có hơn 40 ca khúc được phổ từ những vần thơ của thi sỹ - nhà khoa học Ngọc Lê Ninh. Trong số đó, có nhiều những khúc ca xuân, bởi theo anh: "Đối với các nhà thơ, khi mùa xuân đến là lúc thời tiết thay đổi, phong cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, đất trời trong sáng, hoa lá đâm chồi nảy lộc, chim hót véo von... mang đến nhiều cảm xúc. Từ những cảm xúc ấy, cộng thêm cảm nhận về thiên nhiên tươi đẹp của đất nước qua những chuyến công tác – một đất nước với bờ biển dài, có rừng có núi... khiến cho những nhà thơ càng muốn viết về đất nước của chúng ta".
Ca khúc Xuân núi đã được nhạc sỹ Trần Ngọc phổ thơ Ngọc Lê Ninh. Ngay từ bài thơ gốc, Ngọc Lê Ninh đã như gieo vào trong thơ của mình những giai điệu đẹp, khi anh viết:
Hò… ơ… hớ… Hò… ớ… hò….
Kìa xuân sang Pì Noọng ơi!
Nụ Ban giăng đầy khắp núi
Đào, Mơ hoa nở khắp trời
Bản làng vui mừng xuân tới...
Ngọc Lê Ninh tâm sự: "Bài thơ "Xuân núi" tôi viết vào 5h sáng ngày 1 Tết năm 2019 để khai bút chào xuân, Bài thơ Xuân núi được tích hộ từ nhiều năm tôi đi công tác qua các tỉnh Tây Bắc, ban đầu tôi đặt tên là Xuân núi @ pi.noọng. Pi là anh còn noọng là em. Tên bài thơ trong tập Đoi mắt thời @ là vậy. Khi đọc bài này, nhạc sỹ Trần Ngọc đã rất thích và phổ thành ca khúc Xuân núi. Bài hát đã được trình diễn tại Văn Miếu Quốc Tử Giám trong dịp ra mắt chùm 12 ca khúc Trần Ngọc phổ thơ Ngọc Lê Ninh".
Một ca khúc nữa cũng về mùa xuân đã được phổ thơ của Ngọc Lê Ninh - đó là Xuân, âm nhạc của nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân. Bài thơ Xuân đã được đăng ở nhiều báo và tạp chí trong nước cũng như quốc tế. Và nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân đã bắt gặp được những ý thơ tươi mới để cho ra đời ca khúc Xuân.
 Nhà thơ Ngọc Lê Ninh trong chuyến công tác tới miền núi phía Bắc |
Một điều thú vị là không chỉ dừng lại ở những vần thơ, Ngọc Lê Ninh còn viết nhạc cho thơ của chính mình. Một bài hát xuân của anh rất được yêu thích, đó là Khúc nhạc xuân, được anh sáng tác dựa trên cảm hứng yêu đời, ca ngợi tình cảm lứa đôi, đồng thời gửi gắm tình yêu đất nước của tác giả. Với tiết tấu nhanh, Khúc nhạc xuân là những giai điệu rộn rã, đầy sắc thái mùa xuân mới. Ngay sau khi Khúc nhạc xuân ra đời, bộ ba ca sĩ Thu Sang, Linh Vân và Thanh Thủy đã cùng nhau thu âm, ghi hình để ra đời MV cùng tên.
Tác giả Ngọc Lê Ninh cho biết: "Bài Khúc nhạc xuân được viết trong thời covid, không đi đâu được nên tôi đã ấp ủ ca khúc này. Bài hát được sáng tác cho song ca hoặc tốp ca, đồng ca. Tôi rất mong muốn ca khúc này được lan tỏa bởi bài hát ngợi ca vẻ đẹp của khắp các vùng đất nước, cả Bắc – Trung – Nam, vùng Tây Nguyên, Tây Bắc và cả hải đảo. Bài hát thể hiện tính đoàn kết của dân tộc, của nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội".
Là người viết nhạc “tay ngang” nhưng nhiều ca khúc của Ngọc Lê Ninh đều được nhiều ca sỹ chọn hát. Đó là niềm hạnh phúc khi thấy được thành công của một ca khúc do chính mình "thai nghén, chăm bẵm" từ lúc là ngôn từ đến khi chắp cánh thổi hồn thêm giai điệu của âm nhạc. Mới đây nhất, Ngọc Lê Ninh đã cho ra đời Bài ca môi trường, một tác phẩm mà anh rất tâm huyết và ấp ủ trong hơn 10 năm qua.
Anh tâm sự: "Đất nước Việt Nam rất tươi đẹp 4 mùa, với nhiều tiềm năng du lịch. Để thu hút khách du lịch đến với chúng ta, thì công tác bảo vệ môi trường là rất quan trọng, bảo vệ chính những gì thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta. Có bảo vệ môi trường tốt thì đất nước mới phát triển bền vững được. Là một người công tác trong lĩnh vực môi trường, trong suốt chục năm vừa qua, tôi đã trăn trở để viết một bài hát riêng cho ngành môi trường nhưng không thành công. Thế rồi bỗng nhiên trong một chuyến công tác Cao Bằng cuối năm 2023, trước những khung cảnh tươi đẹp của vùng Tây Bắc, tôi đã nghĩ về những chuyến đi tới các vùng miền của Tổ quốc. Và trên đường về, tôi đã sáng tác được đoạn điệp khúc, để rồi đêm hôm đó thức trắng và hoàn thiện Bài ca môi trường. Hữu xạ tự nhiên hương, ít ngày sau, khi tôi đang công tác ở Lai Châu thì nghe thấy ca khúc này được hát lên trong sự kiện trao giải Cây chổi vàng – tôn vinh những công nhân vệ sinh môi trường. Tôi rất vui và rất tự hào!".