Ngày 22/12/1944, dưới chân núi Slam Cao, trong khu rừng Trần Hưng Đạo, tại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, 34 chiến sỹ hô vang 10 lời thề danh dự, đánh dấu sự ra đời Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, tiền thân của Quân đội Nhân dân Việt Nam ngày nay. Lời thề Nguyên Bình năm đó luôn được lớp lớp cán bộ, chiến sỹ gìn giữ, khắc ghi bởi đó là sức mạnh, là nền tảng để quân đội không ngừng lớn mạnh, trưởng thành.
 Bức phù điêu Lễ thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân tại di tích Quốc gia rừng Trần Hưng Đạo - Ảnh: VOV |
Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Chúng tôi tìm về xã Minh Tâm (huyện Nguyên Bình, Cao Bằng) những ngày tháng 12, nơi gia đình ông Dương Mạc Thăng, con trai người Chính trị viên đầu tiên của Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Dương Mạc Thạch, sinh sống. Tiếp chúng tôi trong căn nhà nhỏ, ông Thăng bảo rằng nơi này xưa chỉ có vài hộ đến ở, xung quanh chỉ toàn rừng cây, thú dữ. Ngôi nhà của gia đình ông Dương Mạc Thạch như là căn cứ an toàn để các cán bộ của Đảng hoạt động cách mạng. Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng 2 lần đến chỉ đạo công việc, Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng từng sống và chỉ đạo phong trào cách mạng. Ông kể rằng được gặp Bác Hồ, Bác Giáp và tham gia nhiều hoạt động nên cha ông sớm giác ngộ cách mạng, trở thành cán bộ tiên phong của địa phương.
Ông Dương Mạc Thăng nhớ lại chuyện bố kể về ngày thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân: "Bác Giáp có bàn với Ban Chỉ huy đội, bữa cơm đầu tiên là bữa ăn nhạt, không có muối, không rau, vì xác định khi vào đội, thậm chí sau này đi chiến đấu sẽ có lúc khó khăn, nên để tỏ rõ quyết tâm và chuẩn bị tinh thần vượt khó. Theo bố tôi kể, khi về tập trung, các đội viên người có áo, người không. Khi đó, rét còn hơn bây giờ nhưng các chiến sỹ chịu đựng được, đó cũng đã là quyết tâm, anh dũng rồi".
 10 lời thề danh dự được các đội viên Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đọc tại Lễ thành lập 22/12/1944 - Ảnh: VOV |
Về thời khắc lịch sử này, Đại tướng Võ Nguyên Giáp có ghi lại: Giữa mùa đông khí trời non cao lạnh buốt. trên một khoảng đất rộng giữa khu rừng đại ngàn, Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân lần đầu tiên tập hợp đội ngũ chỉnh tề dưới lá cờ đỏ thắm. Đại diện Liên tỉnh uỷ Cao-Bắc-Lạng cùng với rất đông đại biểu nhân dân Tày, Nùng, Mán của hai tỉnh Cao Bằng và Bắc Kạn đến tham dự, đứng thành hai hàng hai bên bộ đội. Tôi được uỷ nhiệm thay mặt Đoàn thể tuyên bố thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân và vạch rõ nhiệm vụ của Đội với Tổ quốc.
Tiếp đó, tại Hội nghị dân quân, tự vệ, du kích toàn quốc lần thứ nhất tổ chức tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên ngày 24/5/1947, Tổng Quân ủy quân đội quốc gia và dân quân Việt Nam đã công bố Sắc lệnh của Chính phủ ban hành "Mười lời thề danh dự" và "Mười hai điều kỉ luật dân vận" của đội viên dân quân, tự vệ và du kích. Mười lời thề danh dự đã được chính đại tướng Võ Nguyên Giáp long trọng đọc vang lên cùng những cánh tay vung lên mạnh mẽ, hô vang: Xin thề…Xin thề.
Cốt lõi của 10 lời thề đó là trung thành tuyệt đối với Đất nước, với Đảng, với nhân dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh dưới lá cờ vẻ vang của Tổ quốc. Đó là nguồn sức mạnh thiêng liêng, khẳng định tinh thần đoàn kết, ý chí quyết chiến, quyết thắng, không ngại hy sinh, gian khổ quyết bảo vệ độc lập, chủ quyền của tổ quốc, bảo vệ nhân dân.
 Cựu chiến binh Nguyễn Quân cho biết, lời thề danh dự quân nhân Quân đội Nhân dân Việt Nam chính là động lực, là sức mạnh ý chí để ông cùng hàng triệu chiến sỹ quyết tâm ra chiến trường, bảo vệ đất nước - Ảnh: VOV |
Trung tá Nguyễn Quân, Cựu cán bộ Đoàn 559 Bộ đội Trường Sơn, năm nay đã 95 tuổi cho rằng mình may mắn và vinh dự khi tham gia quân đội ngay từ năm 1946 và trải qua cả 2 cuộc kháng chiến của dân tộc. Cả cuộc đời binh nghiệp càng giúp ông cảm nhận sâu sắc hơn sự thiêng liêng của 10 lời thề danh dự: "10 lời thề của Quân đội thì điều quan trọng nhất đó là trung thành. Điều đó có mối quan hệ giữ quân đội với Đảng, với nhân dân. Đến giờ với Đảng, quân đội vẫn là lực lượng trung thành nhất, sự trung thành ấy gắn với cả cuộc đời những người chiến sỹ. Chúng tôi vào chiến trường Miền Nam năm 1968, lúc đó xác định vào chiến trường thì không mong ngày về, nhưng vẫn quyết tâm đi, vậy cái gì thôi thúc đi chiến đấu? quan trọng nhất đó chính là trách nhiệm với Đảng, với nhân dân, với độc lập, tự do của Tổ quốc".
Xứng đáng với lời thề đó, từ một đội quân với 34 chiến sỹ, quân đội nhân dân Việt Nam đã từng bước xây dựng, trưởng thành. Giờ đây, dưới chân dãy Slam Cao, 10 lời thề danh dự được khắc trang trọng trên tấm bia di tích nơi thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân. Trung tá Nguyễn Ngọc Quân, Chính trị viên Đồn Biên phòng Quang Long, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Cao Bằng, cho biết: "Mỗi sáng thứ Hai hằng tuần, đứng dưới lá cờ vinh quang của Tổ quốc, được đọc vang mời lời thề danh dự của quân nhân, chúng tôi đều cảm thấy vinh dự, tự hào. Tôi cùng các cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị luôn phấn đấu thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ trên từng cương vị công tác, đoàn kết, thống nhất, khắc phục mọi khó khăn, gian khổ, nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao".
34 chiến sỹ đầu tiên và các thế hệ chiến sỹ quân đội nhân dân Việt Nam đã luôn khắc ghi và thực hiện trọn vẹn 10 lời thề danh dự. Để từ đó chắc tay súng bảo vệ vùng đất, vùng biển, vùng trời của Tổ quốc, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, bình yên cho nhân dân.