Với mong muốn bảo tồn, lan tỏa tiếng nói, chữ viết của dân tộc Thái đến với đông đảo thế hệ trẻ người dân tộc Thái trong và ngoài tỉnh, nhóm học sinh và giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên đã sáng tạo, xây dựng Dự án hỗ trợ hoạt động tự học chữ viết dân tộc Thái trên mạng Internet thông qua nền tảng website. Đây cũng chính là mô hình đã đạt giải Nhất trong Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 15 năm 2019 và được đánh giá sẽ mang lại nhiều hiệu quả thiết thực trong thực tiễn.
Nghe âm thanh bài viết tại đây:
Qua tìm hiểu từ báo chí và thực tiễn, biết được thực trạng tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình đang dần bị mai một, nên ngay từ khi bước vào lớp 10, em Lò Thị Kim, dân tộc Thái, học sinh lớp 12C1 Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên, đã ấp ủ ý tưởng xây dựng một phần mềm hỗ trợ tự học tiếng Thái.
Gần 2 năm qua sau khi cùng nhóm bạn trong trường thành lập câu lạc bộ “Yêu tiếng Thái”, Lò Thị Kim đã được các thầy, cô giáo trong trường hỗ trợ, giúp em hiện thực hóa giấc mơ của mình. Theo đó, dự án hỗ trợ hoạt động tự học chữ viết dân tộc Thái thông qua website hocchuthai.com đã được hình thành và dần hoàn thiện. Với sự giúp sức của các nhà nghiên cứu văn hóa Thái trên địa bàn tỉnh, câu lạc bộ đã nghiên cứu, thiết kế, biên soạn tài liệu tham khảo tự học viết chữ Thái trên nền tảng web và được đánh giá là phù hợp, sinh động, kết hợp với các phương pháp học tập hiện đại sẽ mang lại hiệu quả thiết thực.
 Buổi sinh hoạt của câu lạc bộ "Yêu tiếng Thái". - Ảnh baodantoc.vn |
Em Lò Thị Kim chia sẻ:Băng: "Chúng em hướng tới đối tượng chính là người dân tộc Thái, đa số các bạn đã phát âm và giao tiếp tốt bằng tiếng Thái thì chỉ cần các bạn có thể dịch được tiếng Việt sang tiếng Thái và sau đó là các bạn học chữ cái, các quy tắc thì lúc đó các bạn có thể viết được chữ của dân tộc Thái mình. Còn đối với những bạn học sinh không phải dân tộc Thái mà muốn học và biết được chữ Thái thì chúng em xây dựng Website, ở đấy tích hợp tất cả các phần học từ cơ bản đến nâng cao. Có chữ viết và có cách phát âm, cách viết."
Website "hocchuthai.com" với chủ đề “Yêu chữ dân tộc Thái Việt Nam” được xây dựng nhằm giúp người học tham gia các khóa học về bảng chữ cái, các quy tắc ghép âm; các khóa học cơ bản, nâng cao và học theo chủ đề. Sau gần 1 năm đi vào hoạt động, đến nay, website này đã thu hút gần 100 thành viên tham gia.Thông qua "hochuthai.com", không riêng học sinh người dân tộc Thái, mà bất cứ ai có nhu cầu học ngôn ngữ dân tộc này đều có thể dễ dàng học online miễn phí bằng máy tính và smartphone.Thông qua việc học tiếng nói, chữ viết, người học còn có điều kiện tiếp cận, tìm hiểu những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái, từ đó thêm hiểu về ý nghĩa và ý thức gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
 Giao diện website: Yêu chữ dân tộc Thái Việt Nam. - Ảnh dienbientv.vn |
Thầy giáo Lê Thành Long, giáo viên Tin học, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên (Giáo viên hướng dẫn dự án) cho biết: Dự án hỗ trợ hoạt động tự học chữ viết dân tộc Thái đã khẳng định được ý nghĩa, hoạt động thiết thực trong thực tiễn và thể hiện sức sáng tạo, khi đạt giải A trong Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh Điện Biên năm 2019 và là mô hình tiêu biểu đạt giải Nhất trong Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên, nhi đồng toàn quốc lần thứ 15, năm 2019.
Trong thời gian tới, thầy giáo Lê Thành Long cùng các em học sinh sẽ tiếp tục hoàn thiện website, nâng cao các tiện ích, tính năng sản phẩm để dự án có thể triển khai sâu rộng, hiệu quả đến người học có nhu cầu trong và ngoài tỉnh: "Kinh phí để xây dựng Website này chỉ do nhà trường và các cá nhân hỗ trợ, do vậy cũng còn nhiều khó khăn do nguồn lực nó cũng hạn chế. Thời gian tới, chúng tôi mong muốn các mạnh thường quân có thể đóng góp ý kiến cũng như nhân lực, tài lực để chúng tôi có thể phát triển Website này đến cộng đồng và được lan tỏa không chỉ tỉnh Điện Biên mà còn cho cộng đồng dân tộc Thái của Việt Nam nói chung".
Năm học 2019 - 2020, Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên có 591 học sinh thuộc 17 dân tộc, Cô giáo Phạm Lệ Thanh, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên cho biết: Qua khảo sát, học sinh dân tộc Thái của trường giao tiếp bằng tiếng dân tộc mình rất tốt, nhưng có tới 95% em không biết đọc, biết viết chữ Thái. Số biết đọc, biết viết chữ Thái thì chủ yếu là do tự học.
Chính vì vậy, website “hocchuthai.com” khi đi vào hoạt động có ý nghĩa không nhỏ với học sinh, bởi không chỉ giúp các em nâng cao ý thực tự học tập, mà còn là cách lan tỏa tình yêu với tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình:
"Khi Website này ra đời thì mới chỉ là một nhóm, một câu lạc bộ của các em thôi. Nhưng mà khi bắt đầu đi vào hoạt động và bằng sự tuyên truyền của chính các em trong câu lạc bộ này thì cũng đã thu hút một số lượng học sinh nhất định của nhà trường tham gia học. Ban giám hiệu cũng như các em học sinh thực hiện Website này rất mong muốn trong tương lai nếu có các đơn vị, cơ quan nào hỗ trợ được cho các em kinh phí để duy trì Website này thì rất là tốt."
“Chữ Thái khó nhớ, khó học, khó viết; người Thái thường chủ yếu sử dụng ngôn ngữ nói, rất ít viết nên dẫn đến không biết viết và dễ tái mù chữ sau khi học” đó là nhận định chung của đông đảo thành viên trước khi tham gia học tập trên website: "hocchuthai.com". Tuy nhiên giờ đây, chỉ với vài click chuột trên máy tính, việc học chữ Thái, hiểu và duy trì nó đã trở nên dễ dàng.