73 năm trước, sau khởi nghĩa cách mạng Tháng Tám, đúng vào ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng tuyên bố với toàn thể quốc dân đồng bào và thế giới về nước Việt Nam độc lập tự do. Thời khắc cảm nhận niềm hạnh phúc thiêng liêng khi đất nước bước sang trang sử mới đã khắc sâu trong tim những người dân vừa thoát khỏi kiếp lầm than, nô lệ và ngày 2/9 đã trở thành ngày Tết ý nghĩa của lớp lớp những thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau.
 Ngày 2-9-1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ảnh tư liệu lịch sử |
"Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc có phải được tự do! Dân tộc đó phải được độc lập!". Lời Chủ tịch Hồ Chí Minh vang trên Quảng trường Ba Đình lịch sử vào mùa thu của 73 năm trước mãi mãi khắc sâu vào trái tim và khối óc của mỗi người dân Việt Nam, bởi từ thời khắc đó, người dân Việt Nam nhận thấy tất cả giá trị làm người của mình, từ chỗ bị xiềng xích nô lệ nay đã trở thành công dân của quốc gia độc lập tự do.
Tinh thần bất diệt của Tuyên ngôn độc lập
Tuyên ngôn Độc lập là bản hùng ca viết tiếp những trang sử huy hoàng của ngàn năm về trước, đánh dấu thắng lợi của một thế kỷ ngoan cường chống thực dân, phong kiến và mở ra một kỷ nguyên mới trên đất nước Việt Nam. Tuyên ngôn Độc lập chẳng những khai sinh ra nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hòa, nhà nước độc lập đầu tiên trong hệ thống thuộc địa thế giới, mà còn báo hiệu thành lập một chế độ xã hội mới, chính quyền công nông đầu tiên ở khu vực Đông Nam Châu Á. Từ đây với tư cách người chủ thực sự của đất nước, nhân dân Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, kiên cường đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và chế độ phong kiến.
GS.TSKH Phan Xuân Sơn, Ủy viên hội đồng lý luận Trung ương cho rằng thắng lợi của Cách mạng tháng 8.1945 là nhờ Đảng CSVN có sách lược đúng đắn và sự đồng lòng của toàn dân:
"Lúc đấy Đảng lãnh đạo thì chúng ta đứng về phe đồng minh, là phe dân chủ, chống phát xít để giành thắng lợi và đó là nhất quán. Chúng ta tỏ rõ thái độ là chỉ hợp tác, cộng tác với phe đồng minh. Trong nội bộ thì chúng ta huy động sức mạnh toàn dân không phân biệt tầng lớp giai cấp, tôn giáo, dân tộc.
Thời khắc cảm nhận niềm hạnh phúc thiêng liêng khi đất nước bước sang trang sử mới đã khắc sâu trong tim những người dân vừa thoát khỏi kiếp lầm than, nô lệ và ngày 2/9 đã trở thành ngày Tết ý nghĩa của lớp lớp những thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau.
Giá trị của độc lập, tự do
Những nhân chứng vinh dự tham gia, chứng kiến ngày Tết độc lập đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đến nay đều đã tuổi cao, sức yếu. Dù vậy, khi nhắc tới khoảnh khắc thiêng liêng đó, ai cũng trào dâng niềm hạnh phúc với những ký ức còn vẹn nguyên. Trung tướng Phạm Hồng Cư, nguyên phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam, kể: Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập, ông và hàng trăm nghìn người dân đã đồng loạt giơ tay tuyên thệ xin thề “Giữ nền độc lập chủ quyền đất nước”:
"Sau khi ban tổ chức đọc xong lời thề thì hàng nửa triệu người giơ tay xin thề vang trời. Tôi cũng giơ tay xin thề nhưng nước mắt trào ra. Nhìn xung quanh các bạn tôi đều lau nước mắt hết. Sau này ngẫm ra mới biết đó là niềm hạnh phúc vô biên vì trước đây mấy ngày đương là người dân mất nước nô lệ, là vong quốc nô mà hôm nay đã là công dân của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa độc lập."
Đại tá Nguyễn Trọng Hàm, Nguyên phó tham mưu trưởng quân khu Thủ đô, khi đó là tự vệ thành Hà Nội, cho biết chỉ người nào đã trải qua thời nô lệ như ông và những người đồng trang lứa mới cảm nhận hết niềm vui vỡ òa trong ngày trở thành con dân của đất nước độc lập:
"Ấn tượng là sau 3 lần sống dưới các chế độ, bây giờ nền độc lập đến chứa các thành quả nối tiếp thành quả thấy nó vĩ đại quá. Tết độc lập năm đó, ra đường không những riêng tôi thấy không khí đối với mọi người thấy nhau là vẫy chào, một không khí chan hòa đoàn kết.
Với những giá trị độc lập, tự do, hạnh phúc mà cả dân tộc đã đổ máu xương gìn giữ, ngày Tết Độc lập sẽ mãi là niềm tự hào, là lý tưởng của các thế hệ hôm nay và mai sau.